واي از بي‌غيرتي
در رفت و آمدهاي خويشاوندي، همسايه‌اي، دوستي و ... گاهي ديده شده مردان از زنان خود نزد مردان ديگر توصيف مي‌كنند
و يا زنان از مردان خود نزد زنان ديگر تعريف مي‌كنند چون مي‌خواهند فيس بيايد، قيافه بگيرد، مثلاً اظهار شخصيت كند كه ببينيد چه زني دارم يا چه شوهري دارم و ...
گاهي هم مادر و پدر، خواهر و برادر و اقوام ديگر از دختران خود و يا ديگران در برابر دختر و پسرهاي ديگر تعريف مي‌كنند،
گاهي خصوصيات اخلاقي افراد را مطرح مي‌كنند كه فقط در موقع ازدواج مي‌توان آنها را بيان كرد. بيان مي‌كنند كه خود نوعي گناه محسوب مي‌شود.
مثلاً مي‌گويند دختر فلاني (در برابر پسر ديگري و يا مادر و خواهري كه پسر دارند) مانند بلور است، قيافه‌اش چنين است و چنان،
چشمانش مثل آهو، ابروانش مثل كمان، بيني‌اش مثل الف، لبهايش قيطوني، قلمش چنان و ادبش اين و زبانش آنگونه و ...
در رابطه با پسران نيز همين مسئله مطرح مي‌گردد، با وجود اينكه هيچ ضرورتي هم نداشت فقط براي حرف زدن اين مسائل را مطرح مي‌كنند.
خلاصه بگونه‌اي تعريف و توصيف مي‌كنند كه گوئي مي‌خواهند اين دختر را بعقد آن پسر درآورند و يا برعكس، البته تشريح اين مسائل تا
حدودي كه محرك نباشد و لازم هم باشد اشكالي ندارد.
البته تشخيص تحريك بستگي دارد به اينكه موقعيت طرف مقابل ارزيابي كامل شده باشد.
مرد يا زن از همسر خود در برابر ديگران توصيف مي‌كند، اين حرام است، فقط كافي است يكي از نكات گفته شده دل مرد يا زن را ببرد و او را متوجه وي سازد
و اندكي هم شيطان وارد عمل شود، تحريك كند، واي چه مصيبتي ببار مي‌آيد، اگر هم مسئله‌اي پيش نيايد اين خلاف مباني شرعي و عقلي است
چنانكه امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود:
«كسي كه غيرت و مردانگي نداشته باشد قلبش از ارزش انساني خالي است.»[1]
و نيز در مورد ديگر فرمود: خداي متعال بسيار غيرتمند است و غيرتمندان را دوست دارد و براي كساني كه غيرت داشته باشند گناهان ظاهر و باطن آنها را مي‌شويد.[2]
و نيز فرمود: «پسنديده نيست زن مؤمن اعضاء و جوارح خود را برابر ديد زنان يهودي و نصراني قرار دهد زيرا آنان خصوصيات شما را براي شوهرانشان بازگو مي‌كنند».[3]
البته علت نشان ندان اندام زن مؤمن به زن يهودي و نصراني را حضرت بازگو فرمودند، كه چون آنها خصوصيات زنان مؤمن را براي مردان خود بيان مي‌كنند.
ولي نكته‌اي قابل توجه است با توجه به اينكه يهود و نصاري به اين امور اعتقاد ندارند وقتي گناه داشته باشند زن و مرد مؤمن كه اعتقاد دارد قطعاً گناه بيشتري خواهد داشت.
آري در موردي كه مرد يا زن خصوصيات همسر خود را براي ديگران: پير، جوان، اقوام، بيگانه، ازدواج كرده باشند يا نه بازگو كنند
معلوم است كه از مورد بالا شديدتر است، زيرا آنجا امكان بود زنان به مردان خود بگويند ولي اين جا خود دارند مي‌گويند و ..
علاوه گاهي جنبه غيبت، تهمت، دروغ، سخن‌چيني، آبروريزي و ... نيز پيدا كند كه از گناهان كبيره محسوب مي‌شود و بايد گفت دو گناه مرتكب شده است.
زيرا سخني كه از زن يا مرد، پسر يا دختر گفته شده گاهي هم بازگوئي صفات بد است، يا خوب است اما در نظر شنونده نيكو نيست و يا بد است
اما در نظر شنونده بد تلقي مي‌گردد و يا نوع گفتن و بازگو كردن طوري است كه برداشتهاي مختلف مي‌گردد و ...
در هر صورت اگر به گناهان كبيره هم كشانده نشود حداقل آن اينست كه يا گناه است و يا زمينه‌ساز گناه و معصيت.
آري بايد برتري‌هائي كه در برخي افراد است به تناسب براي تشويق ديگران بيان كرد، اما جوانب قضيه نيز بايد كاملاً سنجيده و رعايت كرد
و يا حداقل زيانش برسودش برتري داشته باشد.
حتي براي سعادت و خوشكامي خود هم كه شده اجازه ندهيد بدينگونه از شما تعريف و تمجيد گردد، زيرا رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود:
«كسي كه زني را در برابر مردي توصيف كند و يادآور شود و زيبائي‌هاي زن را، براستي مرد را به گناه و فتنه مي‌اندازد،
پس موجب عصيان او مي‌گردد، اين مرد از دنيا خارج نمي‌شود (تا با تحريكات شيطان) غضب خداي متعال را برانگيزاند
و كسي كه خشم خدا را بوجود آورد هفت آسمان و زمين بر او خشم مي‌كنند و اين فردي كه در فكرش چنين گناهي بوده گناهش مانند كسي است كه وارد گناه شده است.
سئوال شد: يا رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ اگر اين دو (گوينده و شنونده) توبه كنند و اصلاح شوند آيا پذيرفته مي‌شود؟
رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ فرمود: توبه كسي كه تعريف و تمجيد كرده پذيرفته نمي‌شود.
شايد علت اين باشد كه گوينده زمينه اصلي گناه را پيش آورده است.[4]
لازم است اينجا نيز به نكته‌اي بسيار مهم نظر شما را جلب كنم:
يكي از اموري كه معمولاً زمينه‌ساز كودتا و تنفر خزنده در نظام خانوادگي مي‌گردد همين تعريف كردن است البته اينكه زن از مرد ديگر
و مرد از زن ديگري تعريف كند اينجا ديگر حتي مسئله محرم و نامحرم مطرح نيست و حتي مسئله خصوصيات جسمي و جنسي، اخلاقي نيست
بلكه اگر مردي از دست‌پخت، سليقه، نظافت، دقت، نظم، استقامت، حافظه، خياطي، گلدوزي، بافتني و هنرهاي ديگر يك زن تعريف كند
اگر چه مرد از خواهر، مادر، دختر خواهر و برادر و ... خود باشد زمينه تنفر و انزجار زن را نسبت به خود تأمين كرده است و بهر صورت
ممكن طرف تعريف شده را در نظر شما خراب خواهد كرد و يا حداقل اين است كه زمينه گسترش روابط را از بين مي‌برد.
در تعريف زن هم از مرد ديگري گرچه نزديك و قوم باشد و صفات خوب و واقعي باشد همين برخورد خواهد بود.
حتي اگر مردي داراي صفت بدي باشد و ديگري داراي صفت متضاد او باشد به او بگوئيد از فلاني ياد بگير كه ... مسئله همين است و زمينه‌ساز عواقب شومي خواهد بود.
اصولاً روانشناسان كه معتقد هستند يكي از روشهاي تربيتي ارائه الگو به متربي هست مي‌گويند نبايد فرد خاصي را بعنوان الگو به او معرفي كرد
زيرا اثر سوئي در روش تربيتي دارد، حتي با اشاره و كنايه بطوري كه طرف بفهمد منظور شما از اين خصوصيات فلاني است باز هم اثر سوئي دارد.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . اذا لم يغر الرجل ...، فروع كافي، ج 5، ص 536.
[2] . ان الله تبارك و تعالي ...، كافي، ج 5، ص 535.
[3] . فروع كافي، ج 5، ص 519.
[4] . من وصف امرأة لرجل ...، عقاب الاعمال، ص 337.