ايت الله العظمي سيد محمد شيرازي
[External Link Removed for Guests]
در عصر غيبت، مقام مرجعيت به عنوان نايب امام زمان - عجل اللَّه تعالى فرجه الشريف - ، بالاترين و مهمترين مقام بشمار مىرود، و مرجع همواره مسئول حفظ احكام الهى و ارزشهاى دينى و مدافع مكتب اهل بيت عصمت و طهارت عليهمالسلام، بوده و مىباشد.
مراجع بزرگ تقليد در طول تاريخ، با از جان گذشتگى ، فداكارى و تلاش، اضافه بر تصدى مقام فتوى ، مسئوليت هدايت جامعه را بر دوش داشته و امتها را از پرتگاه ضلالت به منزلگاه سعادت سوق داده اند.
همچون مجدد بزرگ مرحوم آيةاللَّه العظمى ميرزا سيد محمد حسن شيرازى - قدس سره - رهبر نهضت تنباكو، و مرحوم آيةاللَّه العظمى آخوند ملا محمد كاظم خراسانى - قدس سره - رهبر مشروطه، و مرحوم آيةاللَّه العظمى ميرزا محمد تقى شيرازى - قدس سره - رهبر جنبش مردمى 1920 ميلادى در عراق، و ديگر مراجع و علمايى كه در گذشته، جامعه اسلامى را از فتنهها و آشوبهاى استعمارگران نجات دادند.
و اكنون كه امت اسلامى در سراسر جهان دچار مشكلات فراوان گرديده، نقش فقهاى بزرگ و مراجع عاليقدر تقليد، در توجيه و هدايت امت به ساحل امنيت و عدالت، نقشى اساسى و تعيين كننده است.
كه در طليعه آنان در عصر حاضر، بزرگ مرجع عاليقدر جهان تشيع حضرت آيةاللَّه العظمى حاج سيد محمد حسينى شيرازى - قدس سره - مىباشد، معظم له از جمله مراجع و علمايى است كه براى آگاهى و بيدارى امت اسلامى تلاش فراوان داشته، بينش و انديشه پربار، همراه با تجارب ساليان متمادى ، دقت نظر آكنده از پختگى و منطق و واقع نگرى نسبت به جريانات و امور، از جمله شاخص هايى است كه معظم له را متمايز ساخته است.
و تحقيقا سخن از اين مرجع عاليقدر سخن از انسانى معمولى نيست، بلكه سخن از مرجع عظيم الشأنى است كه دهها ميليون شيعه، در كشورهاى مختلف جهان از ايشان تقليد مىكنند.
شخصيتى كه ميليونها مسلمان در سرتاسر جهان، در پيمودن راه صحيح اسلامى و تطبيق آن در شئون زندگى ، از انديشههاى والاى او الهام مى گيرند.
رشد و نمو
حضرت آيةالله العظمى حاج سيد محمد شيرازى «قدس سره» در سال1347هـ. ق. در شهر نجف اشرف متولد شدند.
و در حالى كه تنها9 سال داشتند همراه با پدر بزرگوارشان مرحوم آيتالله العظمى سيد مهدى شيرازى به كربلاى مقدس هجرت نمودند.
حضرت آيةاللَّه العظمى شيرازى - قدس سره -، دروس مقدماتى و عاليه حوزه را در محضر جمعى از اساتيد بزرگ مانند: پدر بزرگوارشان مرحوم آيةاللَّه العظمى سيد ميرزا مهدى شيرازى ، مرحوم آيةاللَّه العظمى سيد هادى ميلانى ، مرحوم آيةاللَّه العظمى شيخ محمد رضا اصفهانى ، مرحوم آيةاللَّه سيد زينالعابدين و مرحوم آيةاللَّه شيخ جعفر رشتى «قدس اللَّه اسرارهم» تلمذ نموده و در علوم و فنون مختلف از محضر دهها تن از علما و اساتيد ديگر، استفادههاى شايان نمودند.
معظمله در سن44 سالگى بر اثر فشارهاى وحشيانه رژيم بعث، از عراق به كويت رفتند و در سال1399 هـ. ق. در سن52 سالگى به شهر مقدس قم مهاجرت فرمودند.
مرجعیت
نسبت به مقام علمى و فقهى ايشان بسيارى از بزرگان، از جمله: مرحوم علامه امينى ، و شيخ آغا بزرگ تهرانى صاحب كتاب «الذريعه» اشاره داشته اند، و علاوه بر اجازه اجتهاد از مرحوم آيتالله العظمى سيد ميرزا مهدى شيرازى - قدس سره - و مرحوم آيتالله العظمى سيد على بهبهانى رامهرمزى - قدس سره - ، بسيارى از فقهاء و مجتهدين برجسته حوزههاى علميه به مقام اجتهاد حضرت آيةالله العظمى شيرازى و بعضى بر «اعلميت» ايشان تصريح داشته و مؤمنين را در امر تقليد به معظم له ارجاع داده اند كه از آن جملهاند: آيةاللَّه سيد محمد فاطمى ابهرى - آيةاللَّه سيد عبداللَّه شبسترى - آيةاللَّه شيخ اختر عباس نجفى - آيةاللَّه شيخ روشن على نجفى - آيةاللَّه شيخ حسين برقى - علما و اساتيد حوزه علميه زينبيه در سوريه - آيةاللَّه شيخ جعفر رشتى - آيةاللَّه شيخ محمد كلباسى - آيةاللَّه شيخ محمد هجرى - آيةاللَّه شيخ محمد على خليق شيرازى - آيةاللَّه سيد محمود موسوى اصفهانى - آيةاللَّه شيخ محمود دانش - آيةاللَّه شيخ ابراهيم مشكينى - آيةاللَّه شيخ مرتضى اردكانى - آيةاللَّه ميرزا على غروى عليارى - آيةاللَّه سيد رضىالدين شيرازى - آيةاللَّه شيخ حسن سعيد - آيةاللَّه سيد على رئيسى گرگانى - آيةاللَّه سيد حسين علوى خراسانى - آيةاللَّه نصراللَّه شبسترى - آيةاللَّه شيخ محمد حسين لنكرانى - آيةاللَّه شيخ هاشم صالحى - آيةاللَّه شيخ مهدى حائرى تهرانى - آيةاللَّه شيخ يحيى نورى - آيةاللَّه سيد محمد كاظم مدرسى - آيةاللَّه سيد احمد فالى - آيةاللَّه شيخ مهدى فقيه ايمانى - آيةاللَّه سيد محمد على عالمى بلخابى - آيةاللَّه شيخ مرتضى انصارى - آيةاللَّه شيخ ابوالقاسم روحانى - آيةاللَّه سيد حميد الحسن - آيةاللَّه شيخ احمد پايانى - علامه شيخ باقرى - علامه تقدسى - علامه آخوندى - علامه سيد سعيد واعظى - علامه سيد محمد تهرانى - علامه شيخ عبدالحسين آخوند - علامه شيخ محمود انصارى - علامه سيد محمد سبزوارى و...
اعلمیت
مرحوم آيةاللَّه العظمى محقق يزدى ( قدس سره ) در كتاب ، عروةالوثقى مىفرمايد: اعلم كسى است كه داراى اين صفات باشد:
آشنايى بيشتر با قواعد فقهى و مدارك احكام
دوره150 جلدى كتاب «الفقه» تأليف حضرت آيةاللَّه العظمى شيرازى - قدس سره - دلالت بر أعرف بودن معظم له به قواعد و مدارك احكام دارد، و نيز دلالتى روشن بر احاطه كم نظير ايشان بر كتب اخبار و روايات دارد، زيرا آنچه كه در اين دوره ملاحظه مىشود:
اول: ذكر قواعد فقهى بسيارى كه نسبت به ساير كتب فقهى افزونتر است، و معظم له در كتاب - القواعد الفقهيه - به قواعدى اشاره كردهاند كه ديگر فقهاء در كتب فقهيه، اشارهاى به آن نداشتهاند.
دوم: كثرت اشاره به آراء و نظرات فقهى .
سوم: كثرت بيان ادلهاى كه به آنها استناد مىشود، و نيز استناد به بسيارى از آيات در تأكيد بر استنباط حكم شرعى ، يا استنباط مسايل جديد و مستحدثى كه ساير فقهاء عظام، اشارهاى به آن ننمودهاند.
چهارم: كثرت اشكال و جواب در اقوال محققين.
پنجم: تسلط گسترده بر فقه مقارن.
اطلاع و آگاهى بر نظاير فروع فقهى
آگاهى و اطلاع معظمله بر اشباه و نظاير فروع فقهى و بر دو صفت گذشته، با توجه به اين دو نكته بيشتر نمايان مىشود:
الف: تكميل دوره كامل فقه، و شمول و بسط آن به مباحث و علوم جديده و تفصيل و توضيح مباحث مذكوره و بيان بسيارى از اشباه و نظاير.
ب: ممارست بر فقه از آغاز تحصيل علم تا كنون، با مباحثه و تدريس و مراجعه از اول تا به آخر فقه، از كتاب - تبصره - گرفته تا درس و تدريس خارج فقه، در بيش از چهل سال.
اطلاع افزونتر بر اخبار و روايات
اين آگاهى كه خود در استنادات فقهى بكار مىآيد، با توجه به امورى روشن مىشود:
اول: در دوره فقه معظمله، به رواياتى اشاره شده كه عادتا در كتب فقهى ديگر به چشم نمىخورد.
دوم: مباحثه دوره كامل كتاب - بحارالانوار - .
سوم: مباحثه دوره كتاب - وسائل الشيعة - .
چهارم: تأليف دورهاى بنام - الوسائل و مستدركاتها - در چهل جلد.
پنجم: مطالعه كتابهاى تاريخى بسيارى كه حاوى نكات قابل استفاده و استناد در مباحث فقهى مىباشد.
ششم: مطالعه و مراجعه به بسيارى از كتب روايى مختلف.
درك و برداشت بهتر از اخبار
اين صفت بيشتر بر اثر تماس زياد با عرف، تطبيق احكام بر فهم عرفى و استفاده از عرف در استنباط احكام شرعى به دست مىآيد كه در اين زمينه نيز لازم است بدانيم:
اول: قوت فهم عرفى و ارتباط شديد معظمله با عرف به حدى است كه اين خود يكى از امتيازات ايشان بر شمرده مىشود.
دوم: كثرت ممارست و مزاوله ايشان در ادبيات عرب - نحو و صرف - .
سوم: مراجعه زياد به علوم معانى ، بيان و بديع و حفظ كردن متن مطول و تأليف كتابهايى در اين علوم.
چهارم: حفظ نمودن بسيارى از نصوص و متون دينى ، از جمله: قرآن كريم، روايات و ادعيه و بسيارى از اشعار و كلمات معروف عرب.
پنجم: رشد و نمو ايشان در محيط عربى .
چنانكه عمق علمى ، دقت نظر، بينش و استيعاب دقيق بر تمامى جوانب ادله شرعيه نيز، از تأليفات معظمله مانند: - الفقه: كتاب البيع - در5 جلد، و - الفقه: المكاسب المحرمة - در2 جلد، و - الفقه: الخيارات - در2 جلد، و - الفقه: التجارة - و همچنين در كتاب - الاصول - در8 جزء، به وضوح متجلى است.
اضافه بر قوت علمى كه در تدريس خارج فقه و اصول از ايشان ديده مىشد، كه دلالت بر أعرفيت معظمله بر قواعد و مدارك، اطلاع واسع بر اخبار، اشباه و نظاير فقهى ، و فهم و درك مطلوب از روايات و نصوص شرعى دارد، چنانكه دأب و سليقه ايشان در اشكالات علماء و فضلاء در حين تدريس، پاسخگويى به همه آنها بود.
و همچنين در محاورات و نشستهاى علمى و فقهى معظمله، مقومات اعلميت، تسلط و قدرت كمنظير، خلاقيت قوى در استنباط، مستحضر بودن مختلف فروع فقهى و ادله آن و رفعت ذوق عرفى ايشان، بر اهل فن نمايان است.
اين خلاقيت علمى در كنار قدرت اداره امور و شئون مربوط به جامعه تشيع و حوزههاى علميه، از همان سنين جوانى در معظمله نمودار گشته و به دليل وجود همين امتيازات و لياقت بود كه مرحوم آيةاللَّه العظمى حكيم - قدس سره - و مرحوم آيةاللَّه العظمى سيد عبدالهادى شيرازى - قدس سره - و مرحوم آيةاللَّه العظمى سيد احمد خوانسارى - قدس سره - ، ايشان را پس از فوت پدر بزرگوارشان مرحوم آيةاللَّهالعظمى سيد ميرزا مهدى شيرازى - قدس سره - به نمايندگى خود در اداره حوزه علميه كربلاء، تعيين نمودند، در حاليكه معظمله در آن هنگام تنها33 سال از عمر شريفشان مىگذشت.
[color=orange] تالیفات
حضرت آيت الله العظمى شيرازى - قدس سره - نويسندگى را از سالهاى جوانى آغاز نموده و تا هماكنون كه بيش از هفتاد سال از عمر پربركت ايشان مىگذرد هنوز از نوشتن دست برنداشته و تأليفات معظم له در زمينه هاى مختلف علوم به شرح زير مى باشد. دائرةالمعارف فقهى : كه يكصدو پنجاه جلد را شامل شده و گوياى احاطه علمى و گستردگى انديشه و تسلط ايشان بر اصـــول و قواعـــد فقهى مى بـاشد.
الأصول: اين كتاب گوياى عمق علمى و دقت فوقالعاده ايشان در علم اصول است و در حوزههاى علميه تدريس مىشود و در هشت جلد تدوين شده.
ايصال الطالب الىالمكاسب:16 جلد - الوصول الى كفاية الأصول5 جلد - الوصائل الىالرسائل16 جلد - شرح منظومه سبزوارى ، القول السديد فىشرحالتجريد و البلاغه. كه اين كتابها براى اساتيد و طلاب حوزه تأليف و تدوين شده.
ايشان كتابهاى حقوق و قانون و جامعه شناسى و سياست و اقتصاد را براى دانش پژوهان و دانشگاهيان به رشته تحرير در آورده و كتاب هائى نيز بنام، راهى به سوى نهضتهاى اسلامى ، دگرگونى ، رسيدن به حكومت اسلامى ، راه نجات، آزادى در اسلام و شورا در اسلام را براى طبقه روشنفكر به رشته تحرير در آوردهاند. و كتابهائى مانند حكومت اسلامى در عهد اميرالمؤمنين، بسوى بيدارى اسلامى ، حجاب و عدل زيربناى حكومت را براى عموم مردم و كتابهاى عقايد اسلامى ، داستان پيامبران، از نماز چه مىدانيد؟ و سرى كتابهاى فروع دين را نيز براى كودكان و نوجوانان نوشته اند.
موسسات
ايشان دهها مسجد و حسينيه و مدرسه و كتابخانه و انتشارات و صندوق قرض الحسنه و درمانگاه تأسيس نمودند ضمن اينكه نمايندگان و مقلدين و دوستان معظمله به تشويق و راهنمائى و حمايت ايشان مؤسسات زيادى در مناطق مختلف جهان از جمله در مصر و سودان و بريتانيا و كانادا و آمريكا و هند و پاكستان و استراليا و كشورهاى حوزه خليج و ايران و عراق بوجود آوردند.
حضرت آيت الله العظمى شيرازى - قدس سره - در بوجود آوردن حوزه هاى علميه در ايران و عراق و كويت و سوريه و غيره نيز همت گماشتند و دهها مدرسه دينى ايجاد نموده و حوزههاى مختلف علميه را تحت پوشش و حمايت خود قرار دادند و براى طلاب و علماء دين در ايران و سوريه و هند و پاكستان و افغانستان و تعدادى از طلاب خليج شهريه قرار دادند و همچنين از ابتداى تأسيس حوزه علميه حضرت زينب ( سلام الله عليها ) كه توسط برادر شهيدشان تأسيس شد - اين حوزه را نيز تحت حمايت و رعايت خويش قرار دادند.
تربیت
حضرت آيةاللَّه العظمى شيرازى - قدس سره - در بعد تربيت و تبليغ امور دينى و مذهبى جهان تشيع، نمونهاى بارز در عصر حاضر بشمار مىروند. چرا كه علىالدوام به تربيت افراد مختلف، جهت اداى مسئوليتهاى شرعى و دينى مشغول مىباشند و تا كنون صدها تن از علماء و مجتهدين، گويندگان، نويسندگان، مبلغان و مجاهدانى كه پرورش يافتگان مكتب آن مرجع عظيمالشأن هستند، در كشورهاى مختلف، در شرق و غرب جهان مشغول خدمت به دين و دفاع از حريم تشيع مىباشند.
و همچنين هزاران انسان مؤمنى كه در خدمت دين، تأسيس مراكز دينى و فعاليت در شئون مختلف اجتماعى و مؤسسات خيريه انجام وظيفه مىنمايند.
و نيز بسيارى از شاگردان ديگر ايشان كه تنها در عراق و كويت بالغ بر هزار تن هستند، خود محور مهم در امور دينى و فرهنگى در سرتاسر جهان اسلام بشمار مىآيند.
معظمله نخست به تدريس دروس سطح پرداخته، و هنگامى به تدريس كتاب كفايةالأصول - آخرين كتاب سطح - مشغول شدند كه بيش از18 سال از عمرشان نگذشته بود.
و در سن25 سالگى اولين كتاب فقهى استدلالى خود را تأليف نمودند. و زمانى كه به تدريس خارج فقه پرداختند، تنها30 سال از عمر شريفشان مىگذشت. و در طول چندين سال، بين6 تا8 جلسه، درس مىگفتند.
حضرت آيةاللَّه العظمى شيرازى - قدس سره - در طول نيم قرن، همواره بر تقويت و گسترش هرچه بيشتر حوزههاى علميه در نقاط مختلف جهان تأكيد و اصرار داشتند. و خود عملاً به توسعه حوزههاى علميه و تأسيس مدارس دينى مبادرت ورزيدهاند. و در اين راستا تا كنون با تشويق و ارشادات معظم له، بالغ بر سه هزار نفر به تحصيل علوم دينيه روى آوردند، و بيش از دو هزار و پانصد نفر از فضلاء و طلاب علوم دينى به دست با بركت ايشان معمم گرديدهاند.
اندیشه پویا
از امتيازات رفيع فكرى معظمله، همان ره آوردهاى نوين و جديدى است كه در تمام زمينهها به شكلى پيوسته و جارى است، همچون تمسك به اصالت دينى و مذهبى كه خود نشان دهنده ريشه دار بودن و قوت آن در وجود شان مىباشد، چنانكه در خلال استدلالهاى علمى و فراگير معظمله به آيات شريفه قرآن كريم و روايات معصومين - عليهمالسلام - اين امر نمايان است.
تفكرات، برداشتها و شيوههاى نو همواره در تأليفات و گفتارهاى معظمله به چشم مىخورد.
توقف و تكيه بر برخى از افكار قديم كه چه بسا كارآيى ، نشاط و تأثير خود را در اين زمان از دست داده مردود دانسته، لزوم بررسى و تبلور مفاهيم اسلامى و برداشتهاى عميق و ريشهاى مستفاد از قواعد و ادله شرعيه در حل مشكلات و گرفتاريهاى روزمره امت اسلامى در عصر حاضر را امرى لازم و ضرورى مىدانند.
وجود روح خوش بينى و اميد به آيندهاى درخشان، از ديگر ويژگيهاى معظم له مىباشد، كه اين روحيه در لابلاى تأليفات و در نظريات ايشان نيز نمايان است، و از اين رو معظمله حل مشكلات را با تنگ نظرى و توأم با بدبينى و يأس مردود مىدانند.
درست در زمانى كه معظمله كتابهاى علمى و استدلالى بسيار عميق براى استفاده پژوهندگان، انديشمندان و دانشوران در رشتههاى مختلف تأليف مىنمودند، در همان هنگام براى عموم مردم نيز مسايل لازم را به گونهاى ساده و در سطح فهم همگان مطرح مىساختند، و در تأليفات خود در طرح مسايل براى طبقات مختلف و در تمامى زمينهها همواره توجه به بيان ساده مطالب، و در عين حال حفظ عمق علمى آن داشتند، و از هرگونه عبارتپردازى و پيچيدگى در مطالب اجتناب مىفرمودند كه در اصطلاح ادبى ، آن را روش «سهل و ممتنع» مىنامند.
سجایای اخلاقی
مكارم اخلاق و صفات حميده حضرت آيةاللَّه العظمى شيرازى - قدس سره - همواره زبانزد خاص و عام بوده و مىباشد:
تقوى و پرهيزكارى ، تواضع، گذشت از اسائه بيخردان، سعه صدر، مدارا با مردم، احساس مسئوليت نسبت به مسايل اجتماعى ، دستگيرى از فقراء و محرومين و برآوردن حوايج آنها، روح برابرى و مساوات با سايرين، احترام به مخالفين، احترام و اعتماد به مردم، مشورت با ديگران و شنيدن آراء و نظرات موافق و مخالف، زهد و دورى از تشريفات و تجملات، زندگى در خانهاى بسيار ساده و بىآلايش، برخوردارى از روح بلند و پسنديده، تحمل مشكلات و سختيها در راه خدا، صبر و بردبارى در برابر حوادث، استقامت در راه اداى وظايف شرعيه، تلاش و كوشش پيگير و حسن مديريت در تمامى فعاليتهاى روزمره، استقامت در برابر فشارهاى ظالمين و تحمل آنها و تسليم نشدن، توكل بر خدا در تمام امور و توسل به اهلبيت عصمت و طهارت «عليهمالسلام» همگى از خصوصيات بارز اين بزرگ مرجع عاليقدر تقليد مىباشد. و در حقيقت همين صفات پسنديده و سجاياى اخلاقى است كه خود ترسيم كننده شخصيت والا و نمايانگر عظمت معظمله مىگردد.
[color=brown]جهاد و تلاش مستمر
جهاد و استقامت دو علامت مشخصه حضرت آيةاللَّه العظمى شيرازى - قدس سره - در مختلف صحنههاى زندگى و در مبارزه با جباران بوده كه همواره مجاهدان راه اسلام در چند دهه اخير در راه تداوم مبارزات پيگير خود جهت اعلاى كلمه حق، به عنوان يك تجربه بزرگ و گرانقدر، از آن الهام گرفته اند، كه اين تجربه در مبارزات معظمله در طول نيم قرن رويارويى با مختلف حكومتهاى استبدادى و نظامهاى منحرف سياسى ، و نيز برخورد با سختيها و فراز و نشيبها به دست آمده است، و تحقيقا اين جهاد و استقامت كه خود منبع سرشارى از نور اميد و نويد دهنده دستيابى به اهداف دينى و مذهبى است همچون مدرسهاى فراگير و متكامل براى ما و نسلهاى آينده بوده و خواهد بود.
معظمله همواره در برابر حكومتهاى استبدادى كه با سلاح گلوله و زندان، فريادهاى آزاديخواهى ملت را خاموش كردهاند، با سياست «عدم خشونت» و با استفاده از روشهاى مختلف دينى به مقابله مىپرداختند.
و البته شخصيتى كه برگ برگ تاريخ زندگانيش مالامال از جهاد و استقامت در راه خدا و بيدارى و آگاهى مردم مىباشد، تحت فشارهاى فزاينده بدخواهان بودن و تلاش در جهت نابود كردن و ترور افكار، نظرات و شخصيت او از سوى بيگانگان و استعمارگرانى كه همواره مورد هجوم آن معظمله و خاندان مجاهد او بودند، امرى طبيعى است.
و او همانگونه كه در مكتب اهلبيت عليهم السلام و در سرزمين خونين كربلا درس جهاد را فرا گرفته، درس پايدارى و استقامت در برابر تمامى تهديدها، تهمت ها، دستگيريها و حركتهاى موذيانه را نيز آموخته است.
ايت الله العظمي سيد محمد شيرازي
مدیر انجمن: شورای نظارت
-
- پست: 2
- تاریخ عضویت: دوشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۷, ۸:۰۰ ب.ظ