۞ سيرى در الغدير ۞

[Labbaik]

 [External Link Removed for Guests] 

 [FONT=Georgia] سيرى در الغدير   
::مقدمه

فروغ حيات دنيوى پيامبر ( ص ) در روز دوشنبه 28 صفر ( 1 ) سال دهم هجرت خاموش شد وپس از سه روز (2) بدن مباركش مظلومانه در دل شب (3) دفن گرديد . به روايت تاريخ ، در اين سه روز گوركنى ( 4 ) ابو عبيده نام به مدد دلالى كه چارپا مى فروخت ( 5 ) همت كردند ومردى را به بهانه اينكه از همه پيرتر است ( 6 )خليفه مسلمين نمودند . ( 7 )
آن شب كه پيامبر ( ص ) را به خاك مى سپردند ، مرم در خانه‌هاى خود از فرط خستگى در خوابى سنگين غنوده بودند . ( 8 ) تنها ، دخترى بر سر گور با دو كودك خردسالش اشكريزان زمزمه ها بر لب داشت :
يا ابت ، يا رسول الله ! ماذا لقينا بعدك من فلان وفلان . ( 9 ) مردم خسته ، سه روز است كه فرياد كشيده اند . سه روز است كه دستشان مشت وپايشان لگد به مخالفان خليفه حواله كرده . نه پايشان ياراى آن دارد كه لطفى كرده تا بقيع بيايند ونه دستشان ناى كندن قبرى براى عزيز از دست رفته را دارد . حتى شيخين هم فرصت حضور در مراسم تدفين را نيافته‌اند . ( 10 ) مردم آنقدر در دهان مخالفين خليفه خاك پر كرده اند ( 11 ) كه لزومى ندارد ماتم ريختن خاك بر قبر پيامبر ( ص ) را داشته باشند . حنجره ها آنقدر در كشتن مخالفين " اقتلوا فلانا " (12) ويا " قاتلوهم " يا " نضرب عنفك " ( 13 ) گفته‌اند كه ديگر طمع نوحه سرايى براى پيامبر ( ص ) را نبايد از آنها داشت . بدنها خسته است وچشمها از دود آتش خانه وحى (14) افسرده .
اى كلنگهايى كه قبر پيامبر ( ص ) را حفر مى كنيد ، بى صدا باشيد ! بى صدا ، كه دخت خليفه - در سايه خلافت پدر - در خواب ناز خفته است . ( 15 ) اى كلنگها بى صدا باشيد كه مردم خفته‌اند و فردا وفرداهاى ديگر بسى مشغله‌ها دارند . فردا روز غارت اموال مردم است . فردا در نماز ، خليفه با خالد قرار ترور دارد . ( 16 ) فردا بر منبر رسول خدا ( ص ) خليفه سنت فحاشى به نواميس پيامبر را بدعت مى گذارد . ( 17 ) 
فردا بقيع ، دوباره شاهد دفنى شبانه است . ( 18 )
فردا بايد از فاطمة پوزش طلبيد . ( 19 ) 
از فردا كسى را حق آن نيست كه بر فرزندش نام " محمد " گذارد ( 20 ) ويا از محمد ( ص ) روايت برخواند . ( 21 ) فردا شجره رضوان را بايد از ريشه بركند ( 22 ) كه ياد آور بيعت مردم با پيامبر است . فردا سر مالك بن نويره ها را بايد به تيغ سپرده ، ناموس آنها را به كابين در آورد . ( 23 ) فردا سگان حوئب ( 24 ) بر شترى پارس مى كنند . ( 25 )
فردا براى اعتلاى دين اسلام ، على را با تيغ اجتهاد ( 26 ) سر مى زنند . فردا حسن ( ع ) آزرده از خنجر كينه توزان ماهها در بستر از درد مى نالد . ( 27 ) فردا سبط نبى ، با جگر پاره پاره خويش نجوا دارد . ( 28 ) فردا سر حسين ( ع ) در طشت طلا ، ( 29 ) از خليفه ضربت عصا مى خورد . ( 30 ) فردا فرداى خزان باغ نبى است . فردا فرداى خالدها ومروانهاست . فردا روز سلطه شجره ملعونه وفرزندان طلقاست . فردا وفرداهاى ديگر روز كشتار حجر بن عدى ها ( 31 ) و محمد بن ابى بكرهاست . ( 32 ) فردا دنده هاى عبد الله بن مسعودها خرد مى شود . ( 33 ) فردا روز تدارك ربذه هاست . ( 34 )
فردا وفرداهاى ديگر عمارها را بايد زير مشت ولگد گرفت . ( 35 ) فردا مسجد كوفه انباشته از دستهاى قطع شده است . ( 36 ) فردا در دار الاماره براى هر سر بريده 500 درهم جايزه مى دهند . ( 37 ) فردا درخت زيبا ، بدن مثله شده ميثم را در آغوش مى كشد . ( 38 ) فردا بر سر قبر پيامبر ( ص ) ، سر از تن جداى زيد را نصب مى كنند . ( 39 ) فردا به مدت شش سال بدن بى سر ( 40 ) يحيى را به دار مى كشند . (41)
فردا فرداى غربت دين پيمبر است . ( 42 ) فردا وفرداهاى ديگر وليدها - مست و مخمور - در نماز جماعت ، امامت مى كنند . ( 43 ) فردا مغيرة بن شعبه ها پس از زنا با امثال ام جميل ( 44 ) به محراب مسجد آمده ، اظهار تقدس مى كنند . فردا روز تلاش افسانه پردازان است . ( 45 ) فردا معاوية روات را براى ساخت اكاذيب ، به كاخ خضراء فرا مى خواند . ( 46 ) فردا خليفه سوگند ياد مى كند كه نام پيامبر را نيز دفن كند . ( 47 ) .

  [FONT=Georgia]  . . . . الغدير الغدير ، تاريخ اين فرداهاست . الغدير ، زبان سيلى خوردگان اسلام است كه از نيام خاموشى برآهيخته است .
الغدير ، شكوائيه آن عزيزى است كه خارى در چشم واستخوانى در گلو داشت . الغدير ، پالايش داستان اسلام از جعليات قصه گويان است .    

اين نوشتار پرتوى است از كتاب شريف الغدير ( تأليف علامه امينى ره ) كه به ياد آن مرحوم
وبه مناسبت هزار و چهار صدمين سالروز عيد خجسته غدير نگارش يافته است .

[HR]
پى‏نوشت‏ها:
( 1 ) در خصوص تاريخ وفات پيامبر اكرم ( ص ) اقوال ديگرى نيز مطرح شده است .
( 2 ) البداية والنهاية ج 5 / 271 ، تاريخ ابى الفداء 1 / 152 ، تاريخ طبرى ج 3 / 204 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 403 ، تاريخ الخميس ج 2 / 192 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 3 ) البداية والنهاية ج 5 / 270 ، 271 ، طبقات ابن سعد ج 2 / قسمت دوم / 79 ، انساب الاشراف ج 1 / 567 ، 568 ، 573 ، امتاع الاسماع ص 551 ، العقد الفريد ج 2 / 251 ، تاريخ الخميس ج 2 / 192 ، العبر ج 1 / 11 ، تاريخ ابن خلدون ج 2 / قسمت دوم / 64 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 4 ) سيره ابن هشام ج 4 / 313 ، تاريخ طبرى ج 3 / 204 ، البداية والنهاية ج 5 / 266 - 268 ، امتاع الاسماع ج 548 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 402 ، انساب الاشراف ج 1 / 573 ، الغدير ج 5 / 367 .
( 5 ) تاج العروس ج 4 / 281 ، النهاية في غريب الحديث ج 1 / 88 [ ذيل كلمه برطش ] ، الغدير ج 7 / 135 .
( 6 ) شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 134 ، ج 2 / 18 ، 20 ط قديم [ = ج 2 / 57 ، ج 6 / 43 ، 45 ، 51 ، 52 ط جديد ] ، المحاضرات ( تأليف راغب ) ج 2 / 213 ، كنز العمال ج 6 / 391 ، الامامة والسياسه ج 1 / 11 ، انساب الاشراف ج 1 / 579 ، الغدير ج 1 / 389 ، ج 7 / 80 .
( 7 ) تاريخ طبرى ج 3 / 199 ، الصواعق المحرقه ص 7 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 395 ، 396 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 128 ط قديم [ = ج 2 / 39 ط جديد ] ، كنز العمال ج 3 / 140 ، العقد الفريد ج 2 / 252 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 8 ) طبقات ابن سعد ج 2 / قسمت دوم / 78 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 9 ) الامامة والسياسه ج 1 / 13 ، اعلام النساء ج 4 / 115 ، الامام على ( تأليف عبد الفتاح عبد المقصود ) ج 1 / 190 ، الغدير ج 7 / 77
( 10 ) كنز العمال ج 3 / 140 ، الغدير ج 7 / 75 .
( 11 ) شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 2 / 16 ط قديم [ = ج 6 / 40 ط جديد ] ، الغدير ج 7 / 75 ، 76 .
12 - مسند احمد بن حنبل ج 1 / 56 ، تاريخ طبرى ج 3 / 210 ، الامامة والسياسه ج 1 / 10 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 396 ، الرياض النضره ج 1 / 214 ، انساب الاشراف ج 1 / 258 ، العقد الفريد ج 2 / 253 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 58 ط قديم [ = ج 1 / 174 ط جديد ] . الغدير ج 7 / 76 .
( 13 ) الامامة والسياسه ج 1 / 13 ، العقد الفريد ج 2 / 253 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 / 156 . . . الغدير ج 7 / 76 . 78 .
( 14 ) تاريخ طبرى ج 3 / 198 ، الامامة والسياسه ج 1 / 12 ، 13 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 / 156 ، العقد الفريد ج 2 / 253 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 134 ط قديم [ = ج 2 / 56 ط جديد ] ، اعلام النساء ج 4 / 114 - 116 ، اثبات الوصية ص 124 ، انساب الاشراف ج 1 / 586 ، روضة المناظر ج 11 / 113 الغدير ج 7 / 77 .
( 15 ) طبقات ابن سعد ج 2 / قسمت دوم / ص 78 ، 79 ، ( الغدير ج 7 / 75 ) . تاريخ الخميس ج 2 / 191 ، البداية والنهاية ج 5 / 270 .
( 16 ) اثبات الوصية ص 124
( 17 ) شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد 4 / 80 ط قديم [ = ج 16 / 215 ط جديد ] .
( 18 ) مستدرك الصحيحين ج 3 / 163 ، السيرة الحبيه ج 3 / 399 ، مطالب السئول ص 10 ، الرياض النضره ج 1 / 156 .
( 19 ) الامامة والسياسيه ج 1 / 13 ، 14 ، الرياض النضره ج 1 / 156 ، 157 ، البداية والنهايه ج 5 / 289 ، اعلام النساء ج 4 / 123 ، 124 ، الغدير 7 / 228 ، 229 .
( 20 ) مجمع الزوائد ج 8 / 48 ، 49 . . . الغدير ج 6 / 309 ، 331 .
( 21 ) سنن دارمى ج 1 / 85 ، سنن ابن ماجه ج 1 / 16 ، مستدرك الصحيحين ج 1 / 102 ، تذكرة الحفاظ ج 1 / 6 ، 7 ، مجمع الزوائد ج 1 / 149 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 3 / 120 ط قديم [ = ج 12 / 93 ط جديد ] ، البداية والنهاية ج 8 / 106 ، 107 ، كنز العمال ج 5 / 239 ، تلخيص المستدرك ج 1 / 149 ، الغدير ج 6 / 294 - 297 .
( 22 ) طبقات ابن سعد ج 2 / قسمت اول / 73 ، سيرة عمر ص 87 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 29 ، 30 ، شرح المواهب اللدنية ج 2 / 207 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 59 ، 60 ، ج 3 / 122 ط قديم [ = ج 1 / 178 ، ج 12 / 101 ط جديد ] فتح البارى ج 7 / 361 ، ارشاد السارى ج 6 / 350 ، در المنثور ج 6 / 73 ، الغدير ج 6 / 146 ، 148 .
( 23 ) تاريخ ابن عساكر ج 5 / 112 ، البداية والنهايه ج 6 / 321 - 323 ، روضة المناظر ج 11 / 113 ، 114 ، تاريخ الخميس ج 2 / 233 اسد الغابه ج 3 / 39 ، ج 4 / 295 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 / 158 ، الاصابه ج 1 / 414 ، 415 ، ج 2 / 209 ، ج 3 / 357 ، صواعق المحرقه ص 21 ، تاج العروس ج 8 / 75 ، تاريخ طبرى ج 3 / 21 ، [ صفحه 241 در چاپ افست بيروت ( مكتبة خياط ) بطور كامل تحريف وحذف شده است . ضمن مقابله با نسخه اصلى الحسينيه رجوع بفرماييد به تاريخ طبرى ج 3 / 277 - 280 تصحيح محمد ابو الفضل ابراهيم ] ، كامل ابن اثيرج 3 / 136 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد 1 / 60 ط قديم [ = ج 1 / 179 ط جديد ] ، الغدير ج 7 / 106 ، 158 - 169 .
( 24 ) پيامبر ( ص ) به عايشه مى فرمود " اى عايشه ! روزى بيايد كه سگان حوئب بر تو پارس كنند وتو با على جنگ مى كنى ودر حق او ظلم مى نمايى " . العقد الفريد ج 2 / 288 ، ( الغدير ج 3 / 189 ) . احاديث ديگرى قريب به اين مضمون از پيامبر ( ص ) نقل شده است كه كليه آنها در كتاب الغدير با ذكر بيش از سى مصدر درج است . [ الغدير ج 3 / 188 - 191 ] .
( 25 ) تاريخ طبرى ج 5 / 178 ، تاريخ ابى الفدا ج 1 / 173 ، معجم البلدان - ذيل كلمه حوئب - ج 3 / 355 ، 356 ، العقد الفريد ج 2 / 280 - 288 ، الغدير ج 3 / 190 ، 191 .
( 26 ) المحلى ج 10 / 484 مسألة 2079 ، الغدير ج 1 / 323 - 328 ، ج 9 / 393 .
( 27 ) مناقب ابن مغازلى ص 382 ، 383 ، سير اعلام النبلاء ج 3 / 269 ، صواعق المحرقه ص 137 . . . .
( 28 ) الاستيعاب ج 1 / 141 ، الاصابه ج 1 / 331 ، سير اعلام النبلاء ج 3 / 273 ، 274 ، حلية الاولياء ج 2 / 38 ، صواعق المحرقة ص 84 ، ربيع الابرار ج 4 / 208 ، 209 . السيرة الحلبيه ج 3 / 324 .
( 29 ) مرآة الجنان ج 1 / 135 ، تذكرة الخواص ص 267 .
( 30 ) تاريخ طبرى ج 6 / 267 ، كامل ابن اثير ج 4 / 330 ، البداية والنهايه ج 8 / 192 ، مجمع الزوائد ج 9 / 195 ، الاتحاف ص 23 ، صواعق المحرقه ص 131 ، رسائل جاحظ ص 295 .
( 31 ) تاريخ طبرى ج 6 / 141 - 160 ، الاغانى ج 16 / 2 - 11 ، تاريخ ابن عساكر ج 2 / 370 - 381 ، البداية والنهايه ج 8 / 49 - 55 الغدير ج 9 / 117 - 120 ، ج 11 / 37 - 70 .
( 32 ) تاريخ طبرى ج 6 / 58 - 62 ، كامل ابن اثير ج 3 / 140 - 143 ، البداية والنهايه ج 7 / 313 ، 314 ، مروج الذهب ج 2 / 39 ، الاستيعاب ج 2 / 235 ، تهذيب التهذيب ج 9 / 81 ، الغدير ج 11 / 64 - 70 .
( 33 ) انساب الاشراف ج 5 / 36 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 235 - 237 ط قديم [ = ج 3 / 40 - 44 ط جديد ] ، الغدير ج 9 / 3 - 6 .
( 34 ) صحيح بخارى - كتاب زكات وتفسير - ج 3 / 7 ، ج 7 / 94 ، 95 انساب الاشراف ج 5 / 52 - 54 ، طبقات ابن سعد ج 4 / قسمت اول / 166 ، 167 ، مروج الذهب ج 1 / 438 - 440 ، تاريخ يعقوبى ج 2 / 148 - 150 ، فتح البارى ج 3 / 212 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 240 - 242 ط قديم [ = ج 3 / 52 - 59 ط جديد ] ، كامل ابن اثير ج 3 / 43 ، العقد الفريد ج 2 / 276 ، الغدير ج 8 / 292 - 330 .
( 35 ) انساب الاشراف ج 5 / 48 ، 49 ، الامامة والسياسه ج 1 / 33 ، طبقات ابن سعد ج 3 / قسمت اول / 185 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 239 ط قديم [ = ج 3 / 47 - 52 ط جديد ] ، الاستيعاب ج 2 / 422 ، الغدير ج 9 / 15 - 20 .
( 36 ) شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 286 ط قديم [ = ج 3 / 199 ط جديد ] ، كامل ابن اثير ج 3 / 183 الغدير ج 11 / 31 ، 32 .
( 37 ) تاريخ طبرى ج 8 / 276 [ = ج 7 / 188 تصحيح محمد ابو الفضل ابراهيم ] .
( 38 ) الاصابه ج 3 / 504 .
( 39 ) الغدير ج 3 / 75 ، الاعلام ج 3 / 59 [ = ج 3 / 99 ط قديم ] .
( 40 ) المحبر ص 482 .
( 41 ) المحبر ص 484 .
( 42 ) پيامبر ( ص ) خود مى فرمود : " الاسلام بد أغريبا وسعود غريبا كما بدأ " . سنن ابن ماجه ج 2 / 477 ، سنن ترمذى ج 5 / 13 ، مسند احمد ج 1 / 398 ، ج 4 / 73 .
( 43 ) انساب الاشراف ج 5 / 33 ، الاصابه ج 3 / 638 ، تاريخ الخلفاء ص 155 ، الاغانى ج 4 / 176 - 178 ، العقد الفريد ج 2 / 277 ، الغدير ج 8 / 120 - 125 .
( 44 ) سنن بيهقى ج 8 / 234 ، 235 ، الاغانى ج 14 / 140 ، تاريخ طبرى ج 4 / 206 ، 207 ، فتوح البلدان ص 344 ، 345 ، كامل ابن اثير ج 2 / 209 ، وفيات الاعيان ج 2 / 455 ، الغدير ج 6 / 137 - 144 .
( 45 ) رجوع شود به الغدير ج 5 / 208 - 378 .
( 46 ) الغدير ج 11 / 73 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 358 ط قديم [ = ج 4 / 63 ط جديد ] .
( 47 ) مروج الذهب ج 2 / 341 ، 342 ، الاخبار الموفقيات ص 576 ، 577 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 1 / 463 ط قديم [ = ج 5 / 129 ، 130 ط جديد ] ، الغدير ج 10 / 283 ، 284 .  

[Labbaik]

:: انگيزه نگارش كتاب الغدير

واعتصموا بحبل الله جميعا ولا تفرقوا ( 48 ) راز تفوق مسلمين در پرهيز از تفرق وتشعب بوده وبنيان سعادتشان در تمسك به " حبل الله " خلاصه مى گردد . همانطوريكه برخى از حضرات علماى اهل سنت نقل فرموده اند ،  مراد از " حبل الله " در آيه فوق الذكر ولايت على بن ابى طالب ( ع ) است . ( 49 )  
شافعى ( امام شافعيان ) در ابياتى كه در اين خصوص سروده است تصريح مى كند كه " حبل الهى " ولاى اهل بيت است : ولما رأيت الناس قد ذهبت بهم * مذاهبهم في ابحر الغى والجهل ركبت على اسم الله في سفن النجا * وهم اهل بيت المصطفى خاتم الرسل وامسكت حبل الله وهو ولاؤهم * كما قد أمرنا بالتمسك بالحبل ( 50 )
يعنى : آنگاه كه ديدم مذاهب مردم ، آنها را در درياى گمراهى وجهل فرو برده است ، - با نام خدا بر كشتى هاى نجات - كه اهل بيت پيامبر هستند - نشستم - وبه حبل الله كه ولاى اهل بيت است چنگ زدم ، چرا كه ما به تمسك به " حبل الله " امر شده ايم .
حاكم حسكانى نيز كه از حفاظ بزرگ حنفى مذهب است در كتاب " شواهد التنزيل " فصلى را به اين موضوع اختصاص داده وبه نقل احاديث متعددى در خصوص شأن نزول اين آيه پرداخته است . از جمله رواياتى كه حسكانى - به نقل از عبد الله بن عمر - در كتاب خويش بدان اشاره نموده ، حديث قدسى " ولاية على بن ابى طالب حصنى فمن دخل حصنى امن من عذابى " ( 51 ) است .
مرحوم علامه امينى بمنظور اعتلاى اسلام ، ايمان آورندگان به اين دين حنيف را به سوى حبل الهى مى خواند وكتاب الغدير را با حديث شريف " عنوان صحيفة المؤمن حب على بن ابى طالب " آغاز مى نمايد . جويندگان جاه وقدرت وپويندگان مال وثروت ، پس از فوت رسول خدا ( ص ) - با اين كه در زمان حيات پيامبر ( ص ) با على ( ع ) بعنوان جانشنين وى بيعت كرده بودند - اين ريسمان الهى را رها كردند وپيشگامان طريق تفرق واضمحلال اتحاد مسلمين گشتند . بعدها ما پول معاويه وامثال او ، تاريخ زندگانى وسنت پيامبر ( ص ) دستخوش تحريف گرديد ، احاديث ساختگى ودروغين در منقبت خلفا ساخته شد وحتى روايات بسيارى در خصوص موضوع خلافت از زبان پيامبر ( ص ) جعل گرديد . در پى تغيير احكام الهى وجعل احاديث ، كتب بسيارى در زمينه‌هاى مختلف از جمله حديث ، تاريخ ، تفسير ، فقه و . . . تدوين شد كه اساس آنها بيشتر بر پايه همين روايات ساختگى استوار بود . رفته رفته مذاهب - كه سنگ بناى آنها در دوره حكومت خلفاى اوليه گذاشته شده بود - يكى پس از ديگرى ظهور يافت ومسلمين را بيش از پيش دچار تشتت وتفرق نمود .

 راه دستيابى مجدد به اتحاد مسلمين - يعنى همان اتحاد واتفاقى كه در زمان رسول خدا ( ص ) حاكم بود - تنها از طريق شناخت دقيق وقايع مذكور ميسر است و تحصيل اين حقايق مستلزم تلاشى گسترده وپيگير مى باشد تا با تحقيق وتفحص در درياى بيكران كتب ، مرواريدهاى حقيقت صيد گردد .  
از اينروست كه مرحوم علامه خود مى فرمايد : " كتاب الغدير كوششى است براى كشف حقيقت " . در نشريه كتابخانه امير المؤمنين ( ع ) - كه تحت اشراف علامه امينى تنظيم مى شد - آمده است كه : " وحدت اسلامى بر مبناى اظهار حقايق در بين امت مى باشد ( حقايق قرآنى وسنت پيامبر ) ، نه وحدت سياسى كه استعمارگران به دست عمال خود آن را علم مى كنند ووقتى نتيجه مطلوب را گرفتند آن را بهم مى زنند " . ( 52 )

[HR]
( 48 ) سوره آل عمران 103 .
( 49 ) رجوع بفرماييد به العمده ص 150 ، اسعاف الراغبين ص 112 ، رشفة الصادى ص 25 ، 70 ، ينابيع الموده ص 118 ، 119 ، اهل البيت ( تأليف توفيق ابو علم ) ص 61 ، 62 ، شواهد التنزيل ج 1 / 130 . . . . يكى از رواياتى كه نقل شده است حديث ذيل مى باشد : ابن عباس روايت مى كند : " در خدمت پيامبر ( ص ) بوديم كه فردى اعرابى آمد وبه پيامبر گفت : اى رسول خدا ! ما از شما شنيديم كه فرموديد : به " حبل الله " چنگ زنيد . اين " حبل الله " كه ما بايد بدان چنگ زنيم چيست ؟ پيامبر ( ص ) با دستشان به دست على ( ع ) زدند وگفتند : به اين على تمسك كنيد ، اوست كه " حبل الله المتين " است " . ينابيع الموده ص 119 ، اهل البيت ص 61 ، 62
( 50 ) رشفة الصادى ص 25 ، الغدير ج 2 / 301 .
( 51 ) شواهد التنزيل ج 1 / 131 .
( 52 ) نشريه ساليانه مكتبة الامام امير المؤمنين ( ع ) العامه - شماره 3 ، سال 1383 - صفحه 22

[Labbaik]

█ بحث ولايت در الغدير

در يك نگاه كلى ، تمامى مطالب الغدير را مى توان در دو موضوع خلاصه كرد.که عبارت است از :

اول:
[HIGHLIGHT=#ffff00] [FONT=Georgia]  ولايت مطلقه ائمه معصومين ( سلام الله عليهم اجمعين )
- از طريق تثبيت خلافت بلافصل امير المؤمنين ( صلوات الله عليه )    

ودوم :
[HIGHLIGHT=#ffff00][FONT=Georgia]  ولايت غير معصوم در اسلام وبررسى آثار شوم وخانمانسوز ولايت غير معصوم بر جامعه اسلامى    

مرحوم علامه در جلد هفتم الغدير در ذيل مبحثى تحت عنوان ( الخلافة عندنا إمرة الهية ) مى فرمايند : " به نظر شيعه جايز نيست امر خلافت را در اختيار افراد امت ، يا افرادى از امت كه اهل حل وعقد هستند واگذار نمود ، زيرا عقل سليم حكم مى كند كه امام بايد ويژگيها وشرايطى داشته باشد كه عصمت وقداست روحى وسرشت پاك از جمله آنهاست " .

علامه در طى همين مبحث اشاره مى فرمايند كه تعيين امام معصومى كه بتوان ولايت عامه ومطلقه جامعه اسلامى را بدو سپرد «تنها از جانب خداست» ومردم تحت هيچ عنوانى حق انتخاب امامى كه داراى ولايت الهى باشد ندارند .

مرحوم علامه درباره قاعده هميشگى جريان اينگونه انتخابات مى فرمايند :
" چه بسيار آبروها كه به سبب اينگونه انتخابات ريخته شده ، ومقدسات مورد اهانت قرار گرفته ، وحقايق ضايع گشته و حق ثابت رو به تباهى رفته است . در اين انتخابات ، مصالح عمومى پايمال گرديده ، آئينهاى درستى كه بايد جهان را به راهى شايسته اندازد رو به زوال ونابودى نهاده ، اساس سازش درهم ريخته ، ودرهاى صلح وصفا به روى بشر بسته شده است ودر اثر جنگهاى خانمانسوز ، خونهاى پاكى بر زمين جارى گشته وبنيان وپيكره اسلام راستين سست گرديده واز هم گسيخته شده است . . .
وخلاصه اينهمه بدبختيها وفجايع كه در اثر انتخاب مردم بوجود آمد كار را به جايى رساند كه فرومايگانى همچون آن فرد بى شخصيت كفن فروش ، ( 53 ) وآن دلال چارپا كه معاملات بازار او را به خود مشغول داشته بود ، ( 54 ) وآن بزازى ( 55 ) كه برادران ( وديگر اقاربش ) را برگرده مردم تحميل مى نمود ، ( 56 ) وآن گوركنى ( 57 ) كه عرض خود را از طولش باز نمى شناخت ، وآن اسير آزاده شده تازه كار ونادان بى دادگر و غاصب ، ( 58 ) وآن شرابخوار باده پيما ، ( 59 ) وآن آزمند آشوبگر بى پروا ، ( 60 ) همگى چشم خود را به منصب فرمانروايى بر مسلمانان دوختند . بله ، همينان بودند كه بندگان خدا را بردگان خويش قرار داده واموال بيت المال را جزء دارايى خود شمرده وكتاب خدا ( قرآن ) را وسيله نيرنگ ودغلكارى قرار دادند ودين خدا را دستاويز تبهكاريهاى خويش ساختند " . ( 61 )

[HR]
( 53 ) طبقات ابن سعد ج 3 / قسم اول / 130 ، 131 .
( 54 ) تاج العروس ج 4 / 281 ، النهاية في غريب الحديث ج 1 / 88 .
( 55 ) المعارف ص 575 .
( 56 ) تفصيل موضوع در صفحات 125 تا 139 كتاب حاضر - با مصادر مربوطه - آمده است .
( 57 ) مراجعه بفرماييد به مصادر متعددى كه در صفحه 17 در ذيل پانويسهاى 4 و 7 ذكر شده است .
( 58 ) بحث ومصادر مربوطه در صفحات 146 تا 156 خواهد آمد .
( 59 ) الاغانى ج 4 / 178 ، اسد الغابة ج 5 / 91 ، مروج الذهب ج 1 / 435 .
( 60 ) اجمال سيره مروان در صفحه 126 كتاب حاضر وتفصيل آن در الغدير ج 8 / 257 - 267 آمده است .
( 61 ) الغدير ج 7 / 135 .


 

[Labbaik]

مبناى تحقيقى مرحوم علامه امينى حدود چهل سال است كه از تاريخ تدوين كتاب الغدير مى گذرد وبه جرأت مى توان گفت كه در دنياى تحقيقات اسلامى كسى نيست كه با نام الغدير وبا نام علامه امينى ناآشنا باشد ، اين كتاب در 20 جلد به زبان عربى ، با نثر بسيار پخته وادبى نگارش يافته كه تاكنون ( 11 ) جلد آن به طبع رسيده است .

آية الله العظمى سيد محسن حكيم و آية الله سيد حسين حمامى درباره اين كتاب گفته اند : " لا يأتيه البالطل من بين يديه " 62 و آيات عظام سيد عبد الهادى شيرازى وشيخ محمد رضا آل ياسين وعلامه اردوبارى گفته اند : " لا ريب فيه هدى للمتقين " . ( 63 ) با آن كه مطالب الغدير به مذاق بسيارى خوشايند نيست ، از آنجائيكه با اتكاء به منابع ومآخذ متقن نوشته شده است تا كنون ظرف اين مدت چهل سال كسى يا گروهى نتواسته نقدى يا ردى بر كتاب الغدير ويا حتى نقدى بر صفحه‌اى از الغدير بنگارد . مرحوم علامه خود مى فرمود : " من براى نوشتن الغدير ، 10 هزار كتاب را ( كه ممكن است هر كتاب در چندين مجلد باشد ) از باى بسم الله تا تاى تمت خوانده ام ( 64 ) وبه 100 هزار كتاب مراجعات مكرر داشته‌ام " .
مصادر ومنابعى كه در كتاب الغدير مورد استناد قرار گرفته همگى از منابع علماى اهل سنت است ، واين بدين معنا نيست كه كتب اهل سنت در نظر علامه امينى داراى اعتبار ، ويا كتب علماى مذهب شيعه غير قابل اعتماد است . يكى از قواعد اساسى منطقى در جدل ، احتجاج از طريق ارائه مسلمات طرف مقابل است . مرحوم علامه با عنايت به همين قاعده منطقى ، مطالب الغدير را با استناد به اقوال وآراء اهل سنت استوار ساخته‌اند وخود مى فرمايند : " مطالبى كه ما در الغدير گفته‌ايم مذهبى نيست بلكه اسلامى است " ، يعنى مسائلى نيست كه فقط مذهب شيعه بدان معتقد باشد بلكه مطالبى است كه در ميان جميع مذاهب اسلامى متفق عليه است . برخى تصور باطلى از الغدير دارند ومى پندارند الغدير باعث تفرقه وجدايى مذاهب اسلامى از يكديگر مى گردد ، كسانى كه اين تصور را دارند نه تنها الغدير را مطالعه نكرده اند بلكه از تأثير الغدير در ممالك اسلامى بى اطلاع هستند .

اولا :هر كس كه الغدير را بخواند در مى يابد كه مؤلف كتاب از حسن نيت كاملى برخوردار است ومنظور وى از تدوين اين كتاب تنها اظهار حقايق تاريخ اسلام مى باشد .

ثانيا: مطالب الغدير چيزى نيست كه نظرات شخصى مرحوم امينى باشد وكثرت منابعى كه در الغدير بدانها اشاره شده است شاهد اين مدعاست . تقريبا مى توان گفت جمله‌اى بدون دليل وبدون مأخذ در الغدير نوشته نشده است . لذا اگر كسى بخواهد ادعا كند كه كتاب داراى تأثير تفرقه كلمه مى باشد ، بايد بپذيرد تمامى كتابهايى كه در الغدير به آنها ارجاع شده است ريشه‌هاى اصلى اين تأثير است وما مى دانيم كه مآخذ الغدير عبارت است از امهات كتب اسلامى غير شيعى از جمله صحاح سته .

[HR]
( 62 ) الغدير ج 5 صفحه د ، ه‍ .
( 63 ) الغدير ج 3 صفحه ر ، ز ، ح ، ج 8 صفحه ب ، فهرس ملحقات احقاق الحق صفحه 7 .
( 64 ) در نشريه كتابخانه امير المؤمنين نيز به اين موضوع اشاره شده است .
رجوع بفرماييد به نشريه ساليانه كتابخانه - شماره 1 ، سال 1373 - صفحه 28
( 65 ) مراجعه بفرماييد به مقدمه جلد هشتم الغدير .

[Labbaik]

ثالثا: پس از انتشار الغدير ، مقالات متعددى در مجلات فرهنگى مصر وسوريه وعراق و . . . در تجليل از اين كتاب درج گرديد ( 65 ) وسيل نامه هاى تقدير از سراسر ممالك اسلام جارى شد . اكثر نويسندگان اين نامه‌ها از علماى بزرگ اهل سنت هستند از ملوك ووزراى كشورهاى اسلامى گرفته تا ائمه جمعه وجماعات واساتيد دانشگاهها براى الغدير تقريظ نوشتند وبه قدردانى از زحمات مؤلف آن پرداختند . از ميان اين نامه‌ها واين تقاريظ ، نزديك به 50 نمونه در مقدمه مجلدات الغدير درج گرديده است .
اين نامه‌ها واين مقالات همگى بيانگر اين مطلب است كه الغدير كتابى است كه كليه فرق اسلامى بر مطالب مستند آن اتفاق نظر دارند . اينك براى آشنايى اجمالى با اين كتاب ، به معرفى اهم عناوين آن مى پردازيم . اين عناوين فقط ذكر جلوه هايى از كتاب الغدير مى باشد وبه اين معنا نيست كه به كل موضوعات آن اشاره شده است . همچنين بايد توجه داشت ارجاعاتى كه در اين نوشتار به الغدير داده ايم ، به متن عربى كتاب است ونه ترجمه هاى فارسى . شايان ذكر است كه كليه مطالبى كه پس از اين بيان مى گردد مبتنى بر مصادر ومنابع علماى اهل سنت مى باشد كه تفصيل آن در الغدير آمده است .( 66 )
 محمد امينى نجفى  

[HR]
( 66 ) ما خصوصيات كليه منابعى را كه در پانويس هاى كتاب حاضر بدانها ارجاع شده است در آخر همين كتاب بطور دقيق ذكر كرده ايم . محققينى كه مايلند بطور مستقيم به مآخذ پانويسها مراجعه بفرمايند شايسته است به محل و سال چاپ منابع مربوطه عنايت لازم را مبذول بدارند . تذكر اين نكته نيز لازم است كه مصادر در پانويس هاى اين كتاب در بسيارى از موارد يا چاپ ارجاع شده در الغدير متفاوت است .

[Labbaik]

 [FONT=Georgia]بحث هایى از جلد اول الغدير   

█ داستان غدير

در سال دهم هجرت ، رسول خدا ( ص ) در مدينه اعلام فرمود كه عازم سفر حج است . هنگامى كه پيامبر ( ص ) مدينه را به سوى مكه ترك مى فرمود جمعيت كثيرى او را همراهى مى كردند . تعداد اين جمعيت از 90 هزار تا بيش از 120 هزار نفر ثبت شده است . علاوه بر اين تعداد ، افراد بسيارى نيز از بلاد ديگر به سوى سرزمين مكه شتافتند . پس از انجام مناسك حج ، در راه بازگشت از مكه در وادى غدير خم - كه محل جدا شدن راههاى مدينه ومصر وعراق از يكديگر است - جبرئيل وحى آورد  " يا ايها الرسول بلغ ما أنزل إليك من ربك وإن لم تفعل فما بلغت رسالته . . . "

[ اى رسول خدا ، آن چيزى را كه از سوى خداوند ( درباه على ) به تو نازل شده است به مردم ابلاغ نما ، كه اگر چنين نكنى رسالت خداى را ابلاغ نكرده اى ] . ( 1 )  

حضرت در آن وادى فرود آمد وتمامى مردم را در آن گرماى سوزان برگرد خويش جمع نمود وپس از اقامه نماز ظهر به ايراد خطبه‌اى طولانى پرداخت . ودر ضمن آن - به منظور ابلاغ مهمترين امر الهى - چنين فرمود :

 " خداوند مولاى من است ومن مولاى تمامى مؤمنين . . . هر كس كه من بر او ولايت دارم على نيز مولاى اوست " . 

بعد پيامبر ( ص ) دعا فرمود كه [HIGHLIGHT=#ffff00]" خدايا دوستان على را دوست بدار ودشمنانش را دشمن باش . . . " 
پيامبر ( ص ) سپس به مردم دستور دادند كه : تمامى كسانى كه در اين جا حضور دارند بايد اين خبر را ( اين ولايت على را ) به غائبين ابلاغ كنند .
پس از آنكه حضرت خطبه خويش را تمام كرد جبرئيل از جانب خدا وحى آورد

 " أليوم أكملت لكم دينكم وأتممت عليكم نعمتى ورضيت لكم الإسلام دينا "
[ امروز دين شما را كامل نمودم ونعمتم را بر شما تمام كردم ] . ( 2 )  

بعد پيامبر فرمودند : " الولاية لعلى بعدى ( بعد از من ولايت با على است ) . پس از ايراد خطبه پيامبر ، مردم آمدند ويك يك به على ( ع ) تهنيت گفتند وبيعت نمودند ،
از جمله ابو بكر وعمر آمده وگفتند : " اى پسر ابوطالب ! مبارك باد ، از امروز تو مولاى ما و مولاى تمامى مؤمنين ومؤمنات گشتى " . 

واقعه غدير خم كه اجمالا ذكر گرديد يكى از برجسته‌ترين حوادث تاريخ اسلام مى باشد وبنابر اعتقاد جميع مذاهب عيد غدير از مهمترين اعياد اسلامى است . ( 3 ) با اينحال بسيارى از افراد در طول تاريخ براى تحريف اين واقعه نهايت تلاش خويش را نمودند .
برخى نوشتند : " اصلا على ( ع ) در آن سال به حج نرفته بود " .!! ( 4 ) برخى ديگر مانند ابن تيميه گفتند : " حديث الولايه غدير بدون شك دروغ است " . ( 5 ) برخى هم مانند ابن حزم گفتند : " هيچ فرد موثقى ، حديث غدير را روايت نكرده است " . ( 6 )
عاقبت كار به جائى رسيد - كه براى تحريف جريان غدير خم - فردى چون " دكتر ملحم ابراهيم اسود " در تعليقه خود بر " ديوان ابى تمام " ادعا كرد كه : " واقعه غدير يكى از جنگهاى معروف است " ! ( 7 ) بررسى سند حديث غدير واقعه غدير را بايد از دو جنبه بررسى نمود .
نخست بايد صحت وقوع ماجراى غدير را اثبات كرد وسپس در مرحله دوم بايد ديد الفاظى كه پيامبر ( ص ) در غدير فرموده اند بر چه موضوعى دلالت دارد . به عبارت ديگر حديث غدير بايد از حيث سند ودلالت مورد مطالعه قرار گيرد . اسناد حديث غدير به گونه‌اى است كه افزون از حد تواتر است وبه قول ضياء الدين مقبلى ( متوفى 1108 ) : " اگر بنا باشد حديث غدير را ( با اينهمه مدارك ) محرز ومسلم ندانيم ، بايد قبول كنيم كه هيچ واقعه‌اى در دين اسلام قابل اثبات نيست " . ( 8 )
  غدير را 110 نفر از صحابه نقل كرده اند .
در ميان اين 110 نفر ، افرادى وجود دارند كه با على ( ع ) چنان درگيريهايى داشتند كه حتى با وى وارد جنگ شدند .
اگر اين حديث ساخته برخى از صحابه بود ، لا اقل معاندين على ( ع ) نبايد آن را روايت مى كردند . 

[HR]
( 1 ) سوره مائده 67 . ( * )
( 2 ) سوره مائده 3 .
( 3 ) مطالب السؤول ص 16 ، وفيات الاعيان - ذيل شرح زندگانى ابو القاسم احمد بن نصر ( مستعلى ابن مستنصر ) ، و ابو تميم محمد بن على ( مستنصر بالله عبيدى ) - ج 1 / 60 ، ج 2 / 223 ، دمية القصر ص 39 ، التنبيه والاشراف ص 221 ، 222 ، فرائد السمطين - باب 13 - ج 1 / 77 ، الغدير ج 1 / 267 - 270
( 4 ) طحاوى سخن اين عده را مطرح نموده ونظر آنان را رد كرده است . مشكل الاثار ج 2 / 308 .
( 5 ) منهاج السنه ج 4 / 85 .
( 6 ) المفاضلة بين الصحابه ص 264 .
( 7 ) ديوان ابى تمام ص 143 .
( 8 ) تعليق هداية العقول الى غاية السؤول ج 2 / 30 ، الغدير ج 1 / 307 .

[Labbaik]

در ميان اين 110 تن به اسامى افرادى چون : ابوبكر ، عمر ، عايشه ، خالد بن وليد ، سعد بن ابى وقاص ، عبد الله بن عمر ، طلحه وزبير برمى خوريم .
تابعينى كه حديث غدير را نقل نموده اند 85 نفر مى باشند . يعنى سند حديث غدير در حلقه دوم ، 195 نفر را وى از صحابه وتابعين دارد . حضرات علماى عامه ، از جمله برخى از صاحبان صحاح ، حديث غدير را در كتب خويش نقل كرده اند وآن را تا ابد بر پهنه تاريخ اسلامى جاودانه نموده اند . تعداد اين علماء 360 نفر مى باشد كه اسامى آنها با مصادر مربوطه در جلد اول كتاب الغدير درج است .
بسيارى از علماى طراز اول اهل سنت از جمله ترمذى ( صاحب جامع الصحيح ) ، طحاوى ، حاكم نيشابورى وچهل تن ديگر پس از نقل حديث غدير ، آن را از احاديث صحيحه دانسته‌اند وراويان آن را توثيق نموده اند . شمس الدين جزرى منكران حديث غدير را بى اطلاع قلمداد مى كند . ( 9 )
حافظ عاصمى مى گويد : " حديث غدير را تمامى فرق اسلامى پذيرفته‌اند " . ( 10 ) ابن مغازلى از قول استادش ( ابو القاسم فضل بن محمد اصفهانى ) مى گويد :  " حديث صحيح غدير را حدود يكصد نفر از صحابه ، از جمله تمامى عشره مبشره روايت كرده اند . لذا صحت اين حديث مسلم ومحرز است ومن هيچ ضعفى در استوارى آن نمى بينم " .( 11 ) 

نور الدين حلبى نيز سخنان شبهه كنندگان در صحت حديث غدير را غير قابل اعتنا مى داند . ( 12 ) شايان ذكر است كه تعداد بسيارى از محدثين برجسته قرن سوم - كه از راويان مورد اعتماد بخارى ومسلم محسوب مى شوند - حديث غدير را نقل كرده اند . نام برخى از اين محدثين از اين قرار است :
يحيى بن آدم ( متوفى 203 ) ، شبابة بن سوار ( متوفى 206 ) ، اسود بن عامر ( متوفى 208 ) ، عبد الرزاق بن همام ( متوفى 211 ) ، عبد الله بن يزيد ( متوفى 212 ) ، عبيد الله بن موسى ( متوفى 213 ) ، حجاج بن منهال ( متوفى 217 ) ، فضل بن دكين ( متوفى 218 ) ، عفان بن مسلم ( متوفى 219 ) ، على بن عياش ( متوفى 219 ) ، محمد بن كثير ( متوفى 223 ) ، موسى بن اسماعيل ( متوفى 223 ) ، قيس بن حفص ( متوفى 227 ) ، هدبة بن خالد ( متوفى 235 ) ، عبد الله بن ابى شيبه ( متوفى 235 ) ، عبيد الله بن عمر ( متوفى 235 ) ، ابراهيم بن المنذر ( متوفى 236 ) ، ابن راهويه بن اسحاق ( متوفى 237 ) ، عثمان بن ابى شيبة ( متوفى 239 ) ، قتيبة بن سعيد ( متوفى 240 ) ، حسين بن حريث ( متوفى 244 ) ، ابو الجوزاء احمد ( متوفى 246 ) ، ابو كريب محمد ( متوفى 248 ) ، يوسف بن عيسى ( متوفى 249 ) ، نصر بن على ( متوفى 251 ) ، محمد بن بشار ( متوفى 252 ) ، محمد بن المثنى ( متوفى 252 ) ، يوسف بن موسى ( متوفى 253 ) ، محمد صاعقه ( متوفى 255 ) ، وديگران . ( 13 )  اثبات واقعه غدير وهمچنين اثبات امامت وخلافت بلا فصل حضرت امير سلام الله عليه مطلب ديگرى نيز قابل توجه است وآن اينكه : حضرت امير المؤمنين ، حضرت زهرا ، امام حسن وامام حسين عليهم السلام وبرخى از ديگر صحابه همواره در مقابل مخالفان به حديث غدير استناد واحتجاج نموده اند . ( 14 )

حديث غدير وآيات قرآنى در خصوص واقعه غدير سه آيه نازل شده است ( 15 ) كه به قرار زير است :

  [HIGHLIGHT=#ffff00] [FONT=Georgia]1 - ( آيه تبليغ ) : يا ايها الرسول بلغ ما أنزل إليك من ربك وإن لم تفعل فما بلغت رسالته والله يعصمك من الناس

[ اى پيامبر آنچه را كه از جانب خدا بر تو نازل شده است به خلق برسان كه اگر چنين نكنى رسالت خويش را تبليغ نكرده اى ،
وخدا تو را ( در اين راه ) از شر مردم حفظ خواهد كرد - مائده - 67 - ] . ( 16 )


2 - ( آيه اكمال ) : اليوم اكملت لكم دينكم واتممت عليكم نعمتى ورضيت لكم الاسلام دينا

[ امروز دين شما را كامل نمودم ونعمتم را بر شما تمام كردم - مائده 3 - ] . ( 17 )


3 - ( آيه سأل سائل ) : سأل سائل بعذاب واقع * للكافرين ليس له دافع * من الله ذى المعارج *

[ سائلى از عذاب حتمى قيامت سؤال كرد ، كافرين عذاب قيامت را دفع نتوانند نمود ،
چرا كه عذاب قيامت از سوى خداوند آسمانهاست - معارج 1 - 3 ] . ( 18 )     

[HR]
( 9 ) اسنى المطالب ( تأليف جزرى ) ص 48 .
( 10 ) " زين الفتى في شرح سورة هل أتى " . رجوع بفرماييد به الغدير ج 1 / 295 ، 314 .
( 11 ) مناقب ابن مغازلى ص 27 .
( 12 ) السيرة الحلبيه ج 3 / 308 .
( 13 ) رجوع بفرماييد به الغدير ج 1 / 82 - 93 .
( 14 ) تفصيل اين موضوع بهمراه مصادر مربوطه در الغدير 1 / 159 - 213 درج است .
( 15 ) رجوع بفرماييد به الغدير ج 1 / 214 - 266 .
( 16 ) اسباب النزول ص 16 ، شواهد التنزيل ج 1 / 156 - 160 تفسير فخر رازى ج 3 / 636 ، كنز العمال ج 6 / 153 ، الفصول المهمة ( ابن صباغ ) ص 24 ، تفسير نظام الدين نيسابورى ج 6 / 170 ، الدر المنثور ج 2 / 298 ، ينابيع الموده ص 120 ، تفسير منار ج 6 / 463 ، فتح القدير ج 2 / 57 العمده ص 49 . . . .
( 17 ) تفسير فخر رازى ج 3 / 528 ، 529 ، البداية والنهايه ج 5 / 214 ، تفسير ابن كثير ج 2 / 14 ، تاريخ بغداد ج 8 / 290 ، شواهد التنزيل ج 1 / 187 ، 193 ، مناقب خوارزمى ص 80 ، تذكرة الخواص ص 34 ، فرائد السمطين - باب 12 - ج 1 / 73 ، الا تقان ج 1 / 23 ، در المنثور ج 2 / 258 ، 259 . . . .
( 18 ) اجمال شأن نزول آيه " سأل سائل . . . " اين است كه روزى پس از واقعه غدير ، جابر بن نضر ( و برخى نوشته‌اند حارث بن نعمان ) نزد پيامبر آمد و گفت : اى محمد ! تو از طرف خدا به ما امر كردى كه به يگانگى خداوند و رسالت تو شهادت دهيم ، ما هم قبول كرديم . بعد ما را به نماز و روزه و حج و زكات امر نمودى ، باز هم پذيرفتيم ، حال به اينها راضى نشده اى ، دست پسر عمويت ( على ) را بلند مى كنى و او را بر تر از ما قرار مى دهى و مى گويى " من كنت مولاه فعلى مولاه " . اى محمد ! اين چيزى كه درباره على گفتى از جانب خودت بود يا از طرف خدا ؟ پيامبر ( ص ) فرمود : به يگانگى خدا سوگند ، اين امر خداوند بود . جابر ( يا حارث ) وقتى اين سخن را شنيد - در حالى كه به طرف شترش مى رفت - گفت : خدايا " اگر محمد راست مى گويد بر ما از آسمان سنگ بباران يا ما را به عذابى دردناك مبتلا كن . پس از گفتن اين سخنان ، وى هنوز به شترش نرسيده بود كه سنگ كوچكى از آسمان بر سر او فرو افتاد و از دبر وى خارج شد . اينجا بود كه اين آيات نازل شد : " سأل سائل به عذاب واقع . . . " . رجوع شود به شواهد التنزيل ج 2 / 286 - 289 ، تفسير قرطبى ج 18 / 278 ، 279 ، تذكرة الخواص ص 36 ، 35 ، فرائد السمطين - باب 15 - ج 1 / 82 ، 83 ، تفسير ابى السعود ج 8 / 292 ، السراج المنير ج 4 / 364 ، 365 ، فيض القدير ج 6 / 218 ، نزهة المجالس ج 2 / 220 ، السيرة الحلبيه ج 3 / 308 ، 309 ، شرح المواهب اللدنيه ج 7 / 13 ، نور الابصار ص 128 ، الفصول المهمه ص 24 . . . . 

[Labbaik]

█بررسى دلالت حديث غدير

عده معدودى گفته‌اند : واقعه غدير مورد قبول است ولى بيانات پيامبر ( ع ) در غدير خم خصوصا عبارت " من كنت مولاه فعلى مولاه " دلالت بر ولايت و امامت على ( ع ) ندارد .
در جواب اين افراد اختصارا بايد گفت كه در ادب عرب ، براى كلمه مولى 27 معنى را ذكر نموده‌اند كه بعضى از آنها عبارت است از :
پسر ، پسر عمو ، بنده ، دوست ، ياور ، اولى بالشئ و غيره كه منظور پيامبر ( ع ) از اين معانى بيست وهفتگانه قطعا " اولى بالشئ " بوده كه به معنى ولايت مطلقه است .

براى اثبات اين موضوع فقط كافى است اندكى به قرائن موجود در واقعه غدير خم توجه نمائيم . با عنايت به اين قرائن پى مى بريم كه منظور پيامبر از عبارت " على مولاى شماست " اين بوده كه " على بر شما ولايت دارد و امام شماست " . در كتاب الغدير به بيست قرينه اشاره شده است كه ما در اينجا اجمالا به سه مورد آن اشاره مى نماييم :
قرينه اول : در غدير خم پيامبر ( ص ) نخست از مردم سؤال كردند كه :  ألست أولى بكم من انفسكم " ؟
[ " آيا من بر شما از خودتان سزاوارتر نيستم " ؟ يعنى آيا من بر شما ولايت مطلقه ندارم ؟ ]  

مردم تأييد نمودند و گفتند : " آرى " ( تو بر ما ولايت دارى ) . سپس پيامبر ( ص ) فرمودند :

 فمن كنت مولاه فهذا على مولاه "
[ پس هر كسى كه من مولاى او هستم ( و بر او ولايت دارم ) على نيز مولاى اوست ] . 

قرينه دوم : پيامبر ( ص ) از مردم سؤال فرمودند :

" اى مردم ، شما به چه چيزى شهادت مى دهيد " ؟
گفتند : " به يگانگى خدا و رسالت پيامبرش " . حضرت پرسيدند :

" ولى شما كيست " ؟
همه گفتند : " خدا و رسول او " .

پيامبر ( ص ) بازوى على ( ع ) را گرفتند و او را بلند كردند - و در حالى كه على ايستاده بود - پيامبر فرمودند :

 "هر كسى كه خدا و رسولش مولاى اوست ، على نيز مولاى او مى باشد." 

قرينه سوم : پيامبر ( ص ) پس از ايراد خطبه فرمودند :

" اى مردم به من تبريك بگوييد ، چرا كه خداوند مرا به نبوت و اهل بيت مرا به امامت مخصوص گردانيد " .

از همه اينها گذشته ، پس از ايراد خطبه پيامبر ( ص ) ، تمامى حاضرين از جمله شيخين آمدند و به دستور پيامبر ( ص ) با على بيعت نمودند .

[Labbaik]

 [FONT=Georgia]بحثهائى از جلد دوم الغدير   
█شعر در دنياى اسلام

آنچه كه مسلم است پيامبر اكرم ( ص ) عنايتى تام به شعر داشته‌اند و همواره شاعرانى را كه در يارى اسلام شعر مى سروده‌اند مورد تشويق قرار داده‌اند ، و لذا بسيارى از صحابه پيامبر ( ص ) در قصيده سرائى ضرب المثل گشتند .
صدر اسلام زنان شاعره اى چون خديجه ( همسر پيامبر ص ) را نيز به خود ديده است . در غدير خم - پس از خطبه پيامبر ( ص ) - حسان بن ثابت نخستين ابيات را در ثبت اين واقعه سرود و از تفقدات حضرت ختمى مرتبت برخوردار گرديد . از آن روز تاكنون ، شعراء چكامه‌هاى بلندى درباره حديث غدير سروده‌اند .

اين اشعار - به ترتيب سال وفات شاعران - در خلال مطالب مجلدات دوم تا هفتم و همچنين در جلد يازدهم كتاب الغدير نقل شده است . غديريه‌هاى قرن اول و دوم ده غديريه در جلد دوم الغدير ذكر گرديده است . منظور از غديريه شعرى است كه در آن به واقعه غدير اشاره شده باشد . شاعران اين ده غديريه عبارتند از :
1 - امير المؤمنين على عليه السلام 2 - حسان بن ثابت 3 - قيس بن سعد بن عباده 4 - عمروعاص 5 - محمد بن عبد الله حميرى
6 - كميت 7 - سيد حميرى 8 - عبدى كوفى 9 - ابو تمام طائى 10 - دعبل خزاعى .

[Labbaik]

█غديريه امير المؤمنين عليه السلام

مولاى مؤمنان على عليه السلام همواره در مقابل مخالفين ومعارضين خويش به واقعه غدير اشاره مى فرمودند و از آنان مى خواستند كه اين واقعه سترگ تاريخ اسلام را با تعهداتى كه در آن روز به پيامبر سپرده‌اند به ياد آورند . غديريه حضرت نيز نمونه‌اى از همين احتجاجات مى باشد كه اكنون ابياتى از آن را مى خوانيد :

  النبى اخى وصنوى * وحمزة سيد الشهداء عمى . . .
وبنت محمد سكنى وعرسى * منوط لحمها بدمى ولحمى . . .
فأوجب لى ولايته عليكم * رسول الله يوم غدير خم . . .  
  محمد پيغامبر ، برادر مهربان و همتاى من است ، وحمزه - سرور شهيدان - عموى من ، - . . .
دختر پيامبر ( ص ) ، مايه آرامش من و همسر من است . خون و گوشت او با خون و گوشت من بستگى دارد . . . .
در روز غدير خم رسول خدا ، ولايت خويش را - كه به من تفويض كرده بود - بر شما واجب كرد .  

غديريه حسان بن ثابت در همان روز غدير - پس از ايراد خطبه پيامبر - سروده شده است . در ميان اشعار حسان تلميحات بسيارى در خصوص مناقب اهل بيت وجود دارد كه ما در اينجا به ذكر برخى از آنها مى پردازيم .

 يناديهم يوم الغدير نبيهم * بخم واسمع بالرسول مناديا يقول :
فمن مولاكم ووليكم ؟ * فقالوا ولم يبدوا هناك التعاميا :
إلهك مولانا وانت ولينا * ولم ترمنا في الولاية عاصيا فقال له :
قم يا على فإننى * رضيتك من بعدى إماما وهاديا

پيامبر ( ص ) در غدير خم مردم را - با بانگى رسا - چنين ندا در داد :
- ( اى مردم ! ) مولى و ولى شما كيست ؟ همه به صراحت پاسخ گفتند :
- مولاى ما خداى تو مى باشد و ولى ما تو هستى ، و تو در فرمانبرى ما تاكنون عصيانى نديده اى .
- پيامبر به على فرمود : اى على برخيز ! من از اينكه تو امام و هادى پس از من باشى خرسندم . 

حسان در اشاره به غزوه خيبر مى گويد : . . . فقال سأعطى الراية اليوم ضاربا * كميا محبا للرسول مواليا يحب الهى و الا له يحبه * به يفتح الله الحصون الأوابيا . . . - . . . پيامبر ( در روز خيبر ) فرمود : امروز درفش ( نبرد ) را به شمشير زنى دلاور خواهم سپرد كه دوست رسول خداست . - او ( = على ) خداى مرا دوست دارد و خدا نيز دوستدار اوست . به دست اوست كه خداوند دژهاى نفوذ ناپذير را فتح مى كند .

برخوردى ميان على عليه السلام و وليد مشاجره‌اى ميان امير المؤمنين ( ع ) و وليد بن عقبه ( 1 ) در گرفت . وليد گفت : " اى على من از تو سخنورتر هستم . . . " . على ( ع ) در پاسخ فرمود : " تو فاسقى بيش نيستى " . سپس اين آيه نازل شد : " افمن كان مؤمنا كمن كان فاسقا "
[ = آيا كسى كه مؤمن بوده به مانند كسى است كه فاسق بوده است ؟ - سوره سجده 18 - ] . ( 2 ) 

حسان نيز در اشاره به اين قضيه مى گويد : انزل الله والكتاب عزيز * في على وفى الوليد قرانا . . . ليس من كان مؤمنا عرف الل‍ * ه كمن كان فاسقا خوانا . . . سوف يجزى الوليد خزيا ونارا * وعلى لاشك يجزى جنانا - كتاب خدا عزيز ( و لازم الاجرا ) مى باشد و خداوند درباره على و وليد ( آيه‌اى از ) قرآن را نازل نموده است . - خدا مى فرمايد : مؤمنى كه خدا را شناخته است با يك فاسق خائن برابر نيست .

[HR]
( 1 ) درباره وليد طى مطالب جلد هشتم نيز سخنى خواهيم داشت .
( 2 ) تفسير طبرى ج 21 / 62 ، اسباب النزول ص 263 ، ذخائر العقبى ص 88 ، مناقب خوارزمى ص 197 ، كفاية الطالب ص 54 ، 55 الدر المنثور ج 5 / 178 ، شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد ج 2 / 103 ط قديم [ = ج 6 / 292 ، 293 ط جديد ] . . . .