کتابهایی برای شناخت حضرت زهرا سلام الله علیها

[fizikdan3000]

نام کتاب: جلوه نور: پرتوی از فضایل معنوی فاطمه زهرا علیهاالسلام نویسنده: علی سعادت پرورچاپ اوّل (بهار 1371)ناشر: دفتر نشر معارف اسلامی
مؤلّف درباره ویژگی‏های اثر حاضر در مقدمه می‏نویسد: «درباره شخصیّت والای بانوی دو عالم، حضرت صدیقه کبری، فاطمه زهرا علیهاالسلام ، کتاب‏ها و رساله‏های فراوانی نگارش یافته... محور عمده آنها خصوصیات تاریخی و اخلاقی آن بزرگوار و ظلم‏هایی است که در مدت کوتاه زندگی پربرکتش بر او رفته است و این در حالی است که منابع فراوانی در جوامع روایی شیعه درباره مقامات و منازل معنوی آن بانو وارد شده و کم‏تر مورد توجه محققان قرار گرفته است و گویا این کم توجهی به دلیل صعوبت فهم بعضی از روایات و... بوده است... در این رساله محور اساسی بحث‏ها پیرامون منازل و مقامات معنوی آن‏حضرت است». کتاب حاضر در 327 صفحه و در یک مقدمه و سی فصل و یک خاتمه تدوین شده است. عناوین چند فصل اوّل کتاب عبارتند از: خلقت نوری فاطمه زهرا علیهاالسلام ، ولادت و خصوصیات تولد، اسامی و کنیه‏ها و القاب، عظمت فاطمه زهرا علیهاالسلام ، عصمت فاطمه علیهاالسلام ، علم و معرفت و کمالات فاطمه زهرا علیهاالسلام .
نام کتاب: آیینه عصمتگردآورندگان: محمود شاهرخی، مشفق کاشانیناشر: اُسوه
شاعران متعهّد و معتقد در طول تاریخ از طریق سرودن مدائح و مناقب به شناساندن شخصیّت و فضایل اخلاقی سفیران هدایت اهتمام نموده‏اند و الحقّ با اشعارخوبی که سروده‏اند هر یک به فراخور بضاعت خویش، اظهار ارادت و عشق و ایمان به خوبی‏ها را به نمایش گذاشته‏اند و چراغ راهی در برابر علاقه‏مندان سعادت فراهم آورده‏اند. مجموعه حاضر نیز نمونه‏ای از این مجموعه‏هاست. این مجموعه را دو شاعر ارجمند و سخن‏شناس معاصر، آقایان استاد محمود شاهرخی (جذبه) و استاد مشفق کاشانی، از منابع متعددی انتخاب کرده‏اند. همان‏گونه که در مقدمه تصریح دارند تلاششان بر این بوده است تا سروده‏های خوب و مؤثر را برگزینند. در این مجموعه اشعاری از 122 شاعر در 567 صفحه فراهم آمده است.
نام کتاب: چشمه در بسترنویسنده: سیدمسعود آقاییچاپ اول (1374)ناشر: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی حضور
هر نویسنده‏ای که در زمینه معارف فاطمی قلم به‏دست گرفته است با توجّه به توان و علاقه‏ای که داشته به موضوع خاصّی از ویژگی‏ها و ابعاد شخصیّت این الگوی کامل الهی پرداخته است. مؤلف اثر حاضر می‏کوشد تا خواننده را با اقدامات حضرت فاطمه علیهاالسلام و علل و انگیزه‏های آن آشنا سازد. این کتاب دارای 468 صفحه، 74 موضوع اصلی و سه ضمیمه تکمیلی است. وی در مقدمه کتاب درباره هدف از تألیف این اثر می‏نویسد: «من می‏خواهم از این بی‏کرانِ بلندِ بی‏نهایت، سطری بنویسم. آیا توانی هست؟ من می‏خواهم به عشق نوشیدن قطره‏ای از جام ولایش و برگرفتن نَمی از یَمِ وجودش جلوه‏ای از جلوات و شمّه‏ای از مَلکاتش را بنگارم... [اما] چگونه می‏توان سوزش شمع، خیزش موج، خروش طوفان، غرّش رعد، صلابت کوه، ریزش باران، صبوری سرو، و ایستادگی نخل را نوشت؟»
نام کتاب: فاطمه علیه‏السلام در آیینه کتابمؤلف: اسماعیل انصاری زنجانیچاپِ اوّل (تابستان 1380)ناشر: انتشارات دلیل م
بدون تردید آشنایی با کتاب‏های بسیاری که در طول چهارده قرن درباره شخصیّت‏ها و موضوع‏های مهم اسلامی به نگارش در آمده است به محققان و علاقه‏مندان معارف اسلامی فراوان یاری می‏رساند. بر این اساس امروزه در عرصه تحقیق و تألیف پرداختن به کتاب‏شناسی کاری ارزنده و راه‏گشا محسوب می‏شود. اثر حاضر از جمله این قبیل آثار ارزنده است که بخشی از تألیفات مربوط به حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام را به نحو بسیار مختصر معرّفی می‏نماید.
مؤلف درباره این اثر می‏نویسند: «کار تدوین مجموعه حاضر که حاوی 2022 عنوان کتاب درباره حضرت زهرا علیه‏السلام است، از دوازده سال پیش به عنوان راه‏گشای تحقیقی گسترده در جنبه‏های مختلف مربوط به آن‏حضرت آغاز گردید». این کتاب به ترتیب الفبایی و مشتمل بر 859 صفحه است.
نام اثر: زندگانی حضرت فاطمه علیهاالسلام و دختران آن‏حضرتنویسنده: سیدهاشم رسولی محلاتیچاپ هفتم (1377)ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی
این اثر که به نوشته مؤلّف دنباله کتاب زندگانی حضرت محمّد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم است با هدف بررسی زندگانی بانوی بزرگ اسلام، دختر گرامی رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم حضرت فاطمه زهرا علیه‏السلام و دختران بزرگوارش حضرت زینب کبری علیهاالسلام و ام کلثوم علیهاالسلام تدوین شده است. مؤلّف تلاش کرده است در تهیه مطالب آن از کتاب‏های معتبر شیعه و اهل سنت به بهترین شکل ممکن استفاده کنند و زوایای مهم وقایع مربوط به حیات آن حضرت را روشن سازند. مطالب کتاب حاضر در 347 صفحه و هفت بخش تدوین شده است. عناوین بخش‏ها چنین است: بخش اوّل: ولادت فاطمه علیهاالسلام ؛ بخش دوّم: دوران کودکی؛ بخش سوم: ازدواج و زندگانی زناشویی فاطمه علیه‏السلام ؛ بخش چهارم: شمّه‏ای از فضایل فاطمه علیهاالسلام ؛ بخش پنجم: از رحلت رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم تا شهادت فاطمه علیهاالسلام ؛ بخش هفتم: شهادت فاطمه علیهاالسلام ؛ بخش هفتم: دختران فاطمه علیهاالسلام ، زینب و ام‏کلثوم.
نام اثر: تحلیل حوادث ناگوار زندگانی حضرت زهرا علیهاالسلام مؤلف: محمّد دشتیناشر: مؤسسه نشر امام علی علیه‏السلام
در اثر حاضر نویسنده با اشاره به پیش‏آمدهای پس از رحلت پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم کوشش می‏کند علل و نتایج این وقایع را به صورت آموزنده به تصویر بکشد. در فصلِ اول نخست به انواع تحلیل‏های موجود درباره وقایع و علل پیروزی و شکست نهضت اشاره می‏شود. آن گاه عوامل انحراف از دیدگاه حضرت زهرا علیهاالسلام بر اساس خطبه حضرت زهرا تبیین می‏شود. در فصل دوّم در ضمن ده بخش مطالبی به این شرح به چشم می‏خورد: بی دفاع ماندن مکتب، انزوای امام و انحراف از رهبری، سکوت و بی‏تفاوتی آگاهان جامعه، فروپاشی نیروهای دفاعی، انزوای مردم و عوامل آن، مردم‏شناسی، شک و تردید اجتماعی و انتقام‏جویی‏های خط نفاق.
نام کتاب: صحیفة الزهرا علیهاالسلام مؤلف: جواد قیّومی اصفهانیچاپِ سوّم (زمستان 1376)ناشر: دفتر انتشارات اسلامی
علاوه بر مجموعه رهنمودهای گفتاری و رفتاری، بخش مهمّی از معارف حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام را باید از دعاهای روح‏بخش آن‏حضرت بیرون کشید. اثر حاضر یکی از مجموعه‏های ارزشمند دعایی است که بخشی از نیایش‏های حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام به همراه تعدادی از روایات و خطبه‏های آن‏حضرت در شش فصل و 355 صفحه تنظیم و منتشر شده است.
پس از پیشگفتاری درباره زندگی‏نامه آن حضرت، در فصل اوّل دعاهای به یادگار مانده از حضرت فاطمه علیهاالسلام آمده است؛ مانند: دعاهای آن‏حضرت در تسبیح و تنزیه خدا، دعاهای مربوط به نماز و دعاهای زوال اندوه و برآورده شدن حاجات، دعاهای ایام هفته و ماه، دعاهای آداب خواب و جز آن.
در فصل دوّم خطبه‏ها و در فصل سوّم گزیده‏ای از سخنان آن‏حضرت آمده است. فصل چهارم مختصّ استغاثه به آن‏حضرت است. در فصل پنجم اشعار و در بخش پایانی کتاب فهرست مآخذ، فهرست خطبه‏ها، احادیث و فهرست مطالب آمده است.
نام کتاب: شرح خطبه حضرت زهرا علیهاالسلام نویسنده: آیت اللّه سیّد عزّالدین حسینی زنجانیج 1 چاپ ششم (1379)ج 2 چاپ دوم (1378)ناشر: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی
بر خطبه‏های ستم‏سوز و معرفت‏آموز کوثر جاودان نبوی شرح و ترجمه‏های زیادی نوشته شده است. از جمله شرح‏های عالمانه، شرحی است که استاد بزرگوار حضرت آیت‏اللّه سید عز الدین حسینی زنجانی در دو جلد و 846 صفحه نگاشته‏اند.
نام کتاب: زندگانی حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام نویسنده: مرحوم حسین عمادزادهچاپِ پنجم (1376)ناشر: انتشارات اسلام (تهران)
در کتاب حاضر مؤلف محترم مجموعه مطالب مورد نظر خود را پس از تبیین جایگاه زن در دیدگاه مکاتب و اقوام و ملل در طی هشت فصل و 496 صفحه به این شرح نگاشته است:
فصل اوّل: در معرفی حضرت خدیجه علیهاالسلام و وقایع زندگی او؛
فصل دوّم: وقایع تولد و نام و القاب و کنیه‏های حضرت زهرا علیهاالسلام ؛
فصل سوّم: قرآن و زهرا؛
فصل چهارم: فضایل و اوصاف حضرت زهرا علیهاالسلام ؛
فصل پنجم: در تبیین مقام و منزلت فاطمه علیهاالسلام در نزد پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و اهل بیت علیهم‏السلام ؛
فصل ششم: وقایع مربوط به دوران ازدواج حضرت زهرا علیهاالسلام ؛
فصل هفتم: رحلت جانگداز پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و وقایع پس از آن و خطبه‏های آن حضرت؛
فصل هشتم: مسائل مربوط به شهادت و دفن و زیارت و توسّل به حضرت زهرا علیهاالسلام .
نام کتاب: کشتی پهلو گرفته
نویسنده: سیّد مهدی شجاعی
چاپ اوّل (1368)
انتشارات: مدرسه
در اثر حاضر استاد سیّد مهدی شجاعی در ضمن چهارده فصل با نثری سَخته و روان به توصیف فضیلت‏ها و تبیین رنج‏ها و دردهای جان‏سوز و فریادهای بیدارگرانه دُردانه پیامبر خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم می‏پردازد. وی در مقدمه کتاب می‏نویسد: «هیچ کس آیا توانسته است غم فاطمه را در سوگ پدر به تصویر بکشد، جز ناله‏های بیت الاحزان فاطمه؟... هیچ کس را یارای آن بوده است که آلام محض زینب را به هنگام دیدار سر برادر بر بام نیزه‏ها بیان کند؟... چه کسی عشق را، درد را، و هجران را در آفرینش تفسیر می‏کرد؟ اینها دردهایی است که نویسنده را ـ اگر احساس داشته باشد ـ خاکستر می‏کند و قلم را ـ اگر به تعداد درختان عالم باشد ـ می‏سوزاند و دفتری به پهنای گیتی را آتش می‏زند. سوز اشک‏های فاطمه، هنوز پای عارفان را در بیت الاحزان او سست می‏کند و کمر ابرار را می‏شکند و آتش به جان اولیاءاللّه می‏اندازد... این قلم تنها کاری که می‏تواند بکند، اقرار و اعتراف به عجز است در مسیر شناخت الفبای این کتابِ مظلومیّت؛ چه رسد به شناساندن و تقریر و تصویر کردن آن.
نام کتاب: فاطمه زهرا علیهاالسلام شادمانی دل پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم نام مؤلف: حجت الاسلام حاج شیخ احمد رحمانی همدانیمترجم: دکتر سیّد حسن افتخارزاده سبزواریچاپِ چهارم (بهار 1381)ناشر: دفتر تحقیقات و انتشارات بدر
این اثر از مفصل‏ترین کتاب‏های موجود در زمینه زندگی و فعالیت‏ها و فضایل و مناقب حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام است که مجموعه مباحث آن در طی 41 فصل و 942 صفحه تدوین و منتشر شده است. عمده عناوین کتاب عبارت است از:
شخصیّت حضرت زهرا علیهاالسلام در کلمات پژوهشگران؛ مناقب و فضایل حضرت زهرا علیهاالسلام در آثار شیعه و سنی؛ مقام و منزلت و کرامت‏های حضرت فاطمه علیهاالسلام ؛ فضیلت مادر زهرا علیهاالسلام ؛ وقایع ولادت و نامه‏ها و القاب آن‏حضرت؛ اذکار و دعاهای حضرت صدیقه کبری علیهاالسلام ؛ مکارم اخلاق، سخنان و اشعار حضرت زهرا علیهاالسلام ؛ یاری علی علیه‏السلام و دفاع از حریم امامت؛ مدارک و متن و ترجمه خطبه فدک؛ هجرت، ازدواج و اخلاق حضرت زهرا علیهاالسلام ؛ مظلومیّت، مدّت زندگی، علّت و کیفیّت شهادت؛ زیارت و منزلت زهرا علیهاالسلام در روز قیامت و سرانجام معرفی فرزندان زهرا علیهاالسلام و کنیز او.
نام کتاب: نهج الحیاة: فرهنگ سخنان فاطمه علیهاالسلام مؤلف: محمد دشتیناشر: نشر مشرقین
مؤلّف محترم این اثر را پس از حدود هفت سال پژوهش، با هدف کمک به نشر معارف حضرت زهرا علیهاالسلام ، تدوین نموده‏اند.
این اثر در قالب ترجمه و شرح حدود 313 سخن نورانی از حضرت فاطمه علیهاالسلام تنظیم شده است. مؤلف پس از عنوان‏گذاری تک‏تک احادیث، آنها را به ترتیب الفبایی تدوین نموده است و با تهیه فهرست موضوعی کامل امکان استفاده را به شیوه‏ای بهینه و آسان فراهم ساخته است. بُعد ارزشمند دیگر این اثر ذکر منابع و مآخذ متعدد و در عین حال متقن برای تک‏تک روایات است که این کار به لحاظ علمی و حصول اطمینان برای خواننده و تحقیق بیشتر برای پژوهشگران کار با اهمیّتی محسوب می‏شود و راه را برای انجام تحقیقات کامل‏تر فراهم می‏سازد.
نام کتاب: فاطمه زهرا علیهاالسلام بانوی نمونه اسلامنام نویسنده: آیت اللّه ابراهیم امینیناشر: انتشارات شفق
همان‏گونه که در بخش آغازین کتابِ حاضر آمده است، هدف از نگارش این اثر صِرف تهیه وسیله سرگرمی برای اوقات فراغت علاقه‏مندانِ مطالعه نیست؛ بلکه مؤلّف محترم تلاش می‏نماید، راز عظمت و محبوبیّت یکی از اولیای الهی را بررسی نموده، راه و روش او را در حدّ توان معرفی کند تا افراد از رفتار آن الگوی کامل الهی درس زندگی بیاموزند. مؤلّف مجموعه مباحث مورد نظر خود را در هفت فصل و 247 صفحه به این شرح تنظیم نموده است: بخش اول: از ولادت تا ازدواج؛ بخش دوّم: عروسی فاطمه علیهاالسلام ؛ بخش سوم: فاطمه در خانه علی علیه‏السلام ؛ بخش چهارم: فضایل حضرت زهرا علیهاالسلام ؛ بخش پنجم: فاطمه علیهاالسلام بعد از پدر؛ بخش ششم: فاطمه علیهاالسلام در آستانه مرگ؛ بخش هفتم: تحقیقی در منازعه زهرا علیهاالسلام با ابوبکر.
نام کتاب: صدیقه طاهرهنویسنده: عبدالرحیم عقیقی بخشایشیچاپ چهارم (1379)انتشارات نوید اسلام
مؤلّف در مقدمه می‏نویسد: «کتاب حاضر با هدف انجام وظیفه‏ای هر قدر کوچک و ناچیز در جهت شناختن و شناساندن [الگوی برتر]، جامه تألیف پوشیده است هدف اصلی و امید و آرزوی اساسی از تألیف... آن است که با الهام گرفتن از آن منبع فیّاض جاودانه و با بهره‏گیری از انوار مقدّس شخصیّت یگانه آن حضرت گوشه‏ای از زندگی پر ثمر و تلاش‏های سازنده و مبارزات آموزنده این بانوی قهرمان و مادر قهرمانان نشان داده شود».
کتاب پیش گفته در 327 صفحه و دوازده بخش تنظیم شده است. در پیش‏گفتار بحث مفصّلی درباره جایگاه زن، زن در تاریخ، نقش زن در انقلاب اسلامی و مقام شایسته او در اسلام به دست داده شده است. عناوین بخش‏های بعدی عبارت است از: ولادت، نام و القاب، ازدواج، فضایل و سجایا، مبارزات سیاسی و اجتماعی، و رحلت جان‏سوز.
نام کتاب: بهشت ارغوان: قصّه ناتمام صدیقهنویسنده: کمال السیّدمترجم: سیّد ابوالقاسم حسینی (ژرفا)چاپ دوّم (1376)
ناشر: انتشارات پارسایان
این اثر برگردانی است از کتاب «وَ کانَتْ صدیقّةً» نوشته کمالُ السیّد. مترجم در معرفی کتاب حاضر می‏نویسد: اثری که پیش رو دارید هیچ یک از نام‏های رایج و قالب‏های شناخته شده ادبی را بر نمی‏تابد. کلماتی که با اشک وضو گرفته‏اند و در خون غوطه خورده‏اند، هرگز در تنگنای تعابیرِ قراردادی نمی‏گنجند... هدف نویسنده نه تاریخ‏پردازی است، نه داستان‏سازی، و نه تکاپویی ادبی در هزار توی واژه‏ها... هرچه هست تصویر دردی است ناتمام که برای همیشه در سینه تاریخ باقی است؛ تصویر حماسه‏ای که بانویی بهشتی آفرید؛ بانویی که روزی چند در زمین درنگ ورزید و بوی بهشت را در همه‏سو پراکند و با گونه و پهلوی نیلگون چهره تاریخ را رنگ ارغوان پاشید و نسل گل‏ها از او امتداد یافت».
نویسنده خود در این باره می‏نویسد: «اثری که پیش روی شماست تلاشی است برای بازشناسی جنبه انسانی شخصیّت بانو فاطمه زهرا علیهاالسلام فرزند محمد و مادر پیشوایان اهل بیت علیهم‏السلام کوشیده‏ایم تا جلوه‏های شخصیّت این بانو را به تصویر کشیم».
مجموعه مطالب این اثر با نثر زیبا و پخته در 263 صفحه و چهل بخش به نگارش درآمده است.
نام کتاب: زهرا علیهاالسلام از ولادت تا شهادتنویسنده: آیت اللّه سیدمحمدکاظم قزوینیمترجم: دکتر حسین فریدونیناشر: نشر آفاق
چاپِ چهارم (1371)
در مجموعه مطالب این کتاب تلاش می‏شود تا وقایع مربوط به زندگی و ویژگی‏های مختلف شخصیّت حضرت زهرا علیهاالسلام در حدّی که میّسر است بازشناسانده شود. مترجم این اثر هدف خود را از برگرداندن آن به فارسی ترسیم چهره نسبتا جامعی از فاطمه زهرا علیهاالسلام می‏داند تا زمینه‏ای برای تأسّی زنان و دختران مسلمان به این اسوه تقوا و فضیلت فراهم گردد. مجموعه مطالب کتاب حاضر در 696 صفحه و دو فصل تحت عناوین: «میلاد فاطمه علیهاالسلام تا وفات پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم » و «وفات پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم تا شهادت فاطمه» علیهاالسلام تنظیم شده است