لَهُ مَقَالِیدُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضِ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَآءُ وَ یَقْدِرُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِیمٌ (سوره شورى آیه 12)
كلیدهاى آسمانها و زمین براى اوست، براى هر كه بخواهد رزق را توسعه مىدهد و یا تنگ مىگیرد، همانا او به هر چیز
آگاه است (و توسعه و تضییق او بر اساس علم و حكمت است).
«مقالید» جمع «مِقلید» به معناى كلید است. كلید وسیله بستن و باز كردن است و كسى كه كلید زمین و آسمان را دارد
مىتواند رزق را باز كرده یا ببندد.
كلیدهاى هستى گاهى عوامل مادى است كه واسطه فیض مىشوند، نظیر باران كه وسیله زنده شدن خاك و زمین مىگردد،
«فاحیى به الارض»(1) گاهى نیز اسماى الهى است كه نمونه آن را در دعاى سمات مىخوانیم: «اسئلك باسمك الّذى اذا دُعیت
به على مغالق ابواب السماء للفتح بالرّحمة انفتحت...» خداوندا! تو را به آن اسمى مىخوانم كه اگر بر درهاى بستهى آسمانها
خوانده شود، با رحمت تو گشوده مىشود.
توسعه یا تنگى رزق نشانهى مهر یا قهر الهى نیست، زیرا قرآن مىفرماید: «فلا تعجبك اموالهم ولا اولادهم انما یرید اللّه لیعذبهم بها»(2)
سرمایه و فرزند كفّار سبب شگفتى تو نشود زیرا كه خداوند اراده كرده آنان را با همین امكانات در همین دنیا عذاب كند.
اگر چه توسعه یا تنگى رزق و معیشت در دست خداست لیكن انسان نباید از تلاش باز ایستد. قرآن فرمان مىدهد: «وابتغوا من فضل اللّه»
(3) به سراغ فضل الهى بروید و براى كسب مال تلاش كنید.
رزق همیشه مادّى نیست، چرا كه در دعا مىخوانیم: «الّلهم ارزقنى توفیق الطاعة و بُعد المعصیة» خداوندا! توفیق بندگى خودت و
دورى از گناه را روزى من كن.
قرآن كلیدهاى توسعه را به ما آموخته و مىفرماید:
«لئن شكرتم لازیدنّكم»(4) اگر شكر كنید، شما را با دادن روزى زیاد مىكند.
«استغفروا ربّكم... یرسل السماء علیكم مدرارا»(5) از پروردگارتان استغفار كنید، او براى شما باران مىفرستد.
«و مَن یتّق اللّه یجعل له مَخرجاً و یرزقه من حیث لا یحتسب»(6) هر كه نسبت به خدا پروا داشته باشد، او را از
بن بست نجات داده و از راهى كه محاسبه نمىكند، روزى مىدهد.(7)
پی نوشت ها:
1) بقره، 164.
2) توبه، 55 .
3) جمعه، 10.
4) ابراهیم، 7.
5) هود، 52 .
6) طلاق، 2 - 3.
7) پرتوی از نور، ج10