چگونه می توان افکار ذهنی خود را کنترل کرد؟/
گفتاری از
حجه الاسلام و المسلمین دکتر تهرانی
بسیاری را دیده ام که می گویند: چرا در نماز حواسمان جمع نیست؟ وقتی چشم انسان رهاست، چرا حواسش جمع باشد؟ وقتی هر فیلمی و نواری را می بیند و می شنود، آیا انتظار دارد که هنگام نماز صدای تکبیر و مناجات او تا عرش بالا برود!
راه های کنترل ذهن
سوال: چگونه می توان افکار ذهنی خود را کنترل کرد؟
جواب: اوّلین مرحله در کنترل ذهن، کنترل گفتار است. امروزه ارتباط زبان و فکر را اثبات کرده اند. امامان معصوم (علیهم السلام) فرموده اند: «المُؤمن مُلجَم» دهان مومن لجام دارد. در قرآن نیز آمده است: «وَقُولُوا قَوْلًا سَدِیدًا» سخنی استوار بگوئید. و در روایت دیگری آمده است: «خیرُ الکلامِ ما دَلَّ و جَلَّ و قَلَّ و لَم یُمِلّ» بهترین کلام ها، کلامی است که پر محتوی، جلیل، قلیل، و غیر مُملّ باشد.
از جمله رذایلی که در مباحث اخلاقی نام می بند، «فضول الکلام» و حرف زدن زائد و بی معناست؛ یعنی منظوری را که می توان با دو سه کلمه بیان کرد، با هفت هشت کلمه بیان کینیم. این چهار پنج کلمه اضافه که از دهان ما خارج می شود، سخن «مالایعنی» هستند، به معنای سخنی که معنایی ندارد و گاه حوصله مخاطب از شنیدن آن سر می رود.
دوّمین مرحله، کنترل شنیدارهاست. گوش انسان نباید هر چیزی را بشنود. حضرت امام خمینی (ره) می فرمودند: «گوش دادن به تغنیّات اراده را ضعیف می کند». در رساله سیر و سلوک علامه مجلسی (ره) نیز این نکته آمده است.
از امام نهم (علیه السلام) نقل شده است که حضرت فرمودند: «مَن أصغی إلی ناطقٍ فَقَد عَبَدَهُ فإن کان النّاطِقُ عنِ اللهِ فقد عَبَدَالله و إن کانَ النّاطِقُ یَنطِقُ عن لِسانِ إبلِیسَ فقد عَبَدَ إبلیسَ» هر کس به سخن سخنگوئی گوش فرا دهد به تحقیق عبد او شده، پس اگر سخنگو از جانب خدا باشد، به تحقیق بندگی خدا را نموده و اگر سخنگو از زبان شیطان سخن بگوید، به تحقیق بندگی شیطان را نموده است.
پای هر درسی نباید نشست و هر نواری را نباید گوش داد.
بسیاری را دیده ام که می گویند: چرا در نماز حواسمان جمع نیست؟ وقتی چشم انسان رهاست، چرا حواسش جمع باشد؟ وقتی هر فیلمی و نواری را می بیند و می شنود، آیا انتظار دارد که هنگام نماز صدای تکبیر و مناجات او تا عرش بالا برود! او می خواهد در این آینه، جمال الهی را بنگرد، ولی دیگرآینه ای باقی نمانده است. اگر عکس بدی را ببینیم از ذهنمان بیرون نمی رود. چه کار کنیم؟ ورود آن به اختیار خودمان است و می توانیم جلویش را بگیریم، امّا وقتی آمد، دیگر نمی توانم آن را بیرون کنم.
قبل از گناه، انسان باید از زمینه های گناه پرهیز کند. ممکن است انسان مبتلا شود و دیگر نتواند درمان کند. اگر از کسانی که اهل گناه هستند بپرسید، درمی یابید که همه اول بار فقط می خواستند بدانند، ولی گرفتار شدند. همچنان که برخی انسان های خوب یک بار به صرف کنجکاوی به مجلس امام حسین (علیه السلام) آمده بودند، امّا امام (علیه السلام) ایشان را خریده و در این محیط معنوی نگه داشته است.
«إنّ لِربّکُم فی أیّامِ دَهرِکُم نَفَحاتٌ ألا فَتَعَرَّضُوا لَها» همانا برای پروردگار شما در روزهای زندگیتان نسیم هایی است، آگاه باشید و خود را در معرض آن نسیم قرار دهید.
بیایید خود را در معرض آن نسیم ها قرار دهیم.
کنترل چشم، گوش و زبان موجب می شود تا ذهن انسان سالم باشد.
مرحوم سید علی آقای قاضی (ره) می فرمود: «25 سال به طور جدی چشم خود را از حرام بستم. کارم به جایی رسید که قبل از این که نگاهم به نامحرمی بیفتد، چشمم خود به خود بسته می شد». مراقبت چشم دربرابر حرام، چشم را دارای اراده می کند.
اگر از گناه پرهیز کردیم، ایمان به اعضای بدن نیز وارد می شود. عضو عضو انسان، مؤمن می شود. درست است که جای ایمان در دل است، ولی قرآن، مؤمن واقعی را کسی می داند که زبان، دست، گوش، چشم و اعضای دیگرش همه ایمان دارند. پس اگر کانال های ورودی ذهن را کنترل کردیم، تخیّلات و ذهنیّات انسان نیز کنترل
و هدایت می شوند
وبلاگ اختصاصی استاد علی نیکی
برای این حقیر عاصی در بند دریایی معاصی دعا کنید .
