مومنان اخر الزمان(سخنی پیرامون حدیث و نشر روایات)

[علی اصغر حسین]

 مومنان آخر الزمان (سخنی پیرامون حدیث و نشر روایات) 
 Pقال رسول الله(صلى الله عليه وآله: يا على، أَعْجَبُ النّاس ايماناً وَ أَعْظَمُهُمْ يَقيناًقَومٌ يَكوُنُونَ فى آخِرالزَّمانِ لَمْ يَلْحَقوُا النَّبىَّ (صلى الله عليه وآله) وَحُجِبَ عَنْهُم الْحُجَّة فَآمَنُوا بِسَواد على بَياض.  
 حضرت رسول(صلى الله عليه وآله)خطاب به اميرمؤمنان على(عليه السلام) فرمودند: عجيب ترين(مهمترين) مردم از همه، كسانى هستند كه ايمانشان برتر و يقينشان كاملتر است، افرادى هستند كه در آخرالزّمان مى آيند، درحالى كه نه پيامبر(صلى الله عليه وآله) را ديده اند و نه حجّت و امام را، در عين حال ايمان مى آورند به سياهى در سفيدى (يعنى همان كتابهايى كه در دستشان است) 
 ارزش اهل ایمان در آخر زمان بسیار والا و ارجمند است به حدی که حضرت رسول (صلى الله عليه وآله)در روايتى ديگر، اينان را «برادران خودش» ناميد، در حالى كه به ديگران «اصحاب» اطلاق فرموده است. از اين حديث غير از موضوع «آخرالزّمان» مطلب ديگرى نیز قابل استفاده است و آن اين كه تنها سرمايه دينى مردم آخرالزمان همين كتابهاست. بنابراين، رسالت مهمّ ما در اين عصر و زمان، حفظ اين سرمايه بزرگ يعنى كتب پيشينيان و مطالعه و تحقيق و مباحثه در مورد آنهاست، مگر در اين زمانه، ما به غير از آن كتابها به چيز ديگرى دسترسى داريم؟ مسلّماً تنها راه همان كتابهاست، ما که نمى توانيم به حضور پيامبر(صلى الله عليه وآله) يا ائمّه معصومين(عليه السلام) برسيم تا تكاليف را بپرسيم . و مسأله مهم اين است كه واقعاً اين سرمايه ارزشمند را در همان مسيرى كه لازم است به كار اندازيم; يعنى بتوانيم با همين كتابها به خدا نزديك شده و وظایف خودمان را نسبت به دستورات اولیاء دین انجام دهیم. 
 روایات ودستورات بیشماری در جهت سفارش به نشر و حفظ احادیث وجود داردمثلاًدر بحارالانوار داريم: 
 P
مَنْ
حَفَظَ عَلى أُمَّتى أَرْبَعينَ حَديثاً يَنْتَفِعُونَ بِها بَعَثَهُ اللّهُ تَعالى يَوْمَ الْقِيامَةِ فَقيهاً عالما; هر كس كه چهل حديثى كه مردم از آن بهره ببرند، حفظ كند، خداوند او را فقيه عالم مبعوث مى كند. ج 2، ص 156، باب 20، روايت 8  
 معنايش اين نيست كه آنها را حفظ و از بر كنيم، بلكه معنايش اين است كه اين ها را جمع كرده و آن گاه ابلاغ كنيم;  
 بنابراين، مقصود از حفظ، نگهدارى و ابلاغ است و لذا علماى بزرگ "اربعين" مى نوشتند و در بين مردم تبليغ هم مى كردند كه چهل حديث حفظ كنند. حتّى در بين اصحاب كسانى بودند كه بيش از چهل هزار حديث را هم حفظ داشتند و هم به امّت ابلاغ كردند و چه افتخارى از اين بزرگتر كه انسان احاديث پيامبر(صلى الله عليه وآله) و اهل بيت عصمت و طهارت(عليهم السلام)را به مردم برساند و چه محرومند از سعادت، آنانى كه ممكن است يك ساعت سخنرانى كنند امّا آيه و حديثى در بين مطالب آنها نيست، در حالى كه، «قد جاءَكم من اللّه نورٌ و كتابٌ مبين; از طرف خدا براى شما نور و كتاب آشكار آمد» نور سخنرانيها، كلمات اهل بيت: است همان گونه كه در بحارالانوار آمده است: «كَلامُكُم نُورٌ اَمْرُكُم رُشْدُ وَ وصيَّتُكُم التَّقْوى، سخن شما نور و فرمان شما رشد و سفارش شما تقواست . 
 واقعاًچه لذّت بخش است كه انسان چهل حديث را حفظ كند و بگويد و در روز قيامت در صف عالمان و فقيهان قرار گيرد! بنابر اين، بايد بكوشيم تا در هر مجلسى سخنى از معصومين(عليهم السلام) گفته شود.  
 در اینجا برای مشخص شدن اهمیت نشر حدیث ومباحث مربوط به روایات اهل البیت چند حديث درباره نشر احاديث و تعليم آنها ذکرمی شود.  
 Pعن عَلىٍّ(عليه السلام)قالَ: قالَ رَسوُلُ اللّه (صلى الله عليه وآله): اللّهُمَّ ارْحَمْ خُلَفائى ثَلاثَاً، قيلَ يا رسولَ اللّه وَمَنْ خُلَفائك؟ قال: الَّذينَ يُبَلِّغوُنَ حَديثى وَ سُنَّتى ثُمَّ يُعَلِّمونَهاأُمَّتى; از على(عليه السلام)نقل شده كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) سه بار فرمود: خدايا جانشينان مرا مورد رحمت خود قرار ده. پرسيدند: اى پيامبر خدا، جانشينان تو كيانند؟ فرمود: آنان كه حديث و سنّت مرا تبليغ نموده و آن را به امّتم مى آموزند.
جامع احاديث
الشيعه، ج 1، ص 234  
 Pـ عبدالله بن صالح هروى مى گويد: از امام رضا (عليه السلام)شنيدم كه مى فرمود: «رَحِمَ اللّهُ عَبْداً أَحْيى أَمْرَنا; خداوند رحمت كند بنده اى را كه امر ما را زنده كند. 
 پرسيدم: چگونه امر شما زنده مى شود؟ فرمود: «يَتَعَلَّمُ عُلُومَنا وَيُعَلِّمُهاالنّاسَ، فَاِنَّ النّاسَ لَوْعَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَ تَّبَعُونا; علوم ما را فرا مى گيرد و آن را به مردم مى آموزد. اگر مردم سخنان زيباى ما را بدانند قطعاً از ما پيروى مى كنند  
 Pـ جميل بن درّاج و ديگران از امام صادق(عليه السلام) نقل كرده اند كه فرمود: «بادِروُا أَوْلادَكُمْ بِالْحَديثِ قَبْلَ أَنْ يَسْبِقَكُمْ الَيْهِمُ الْمُرْجِئَةُ; در ياد دادن حديث به فرزندان خود شتاب كنيد پيش از آن كه مرجئه در تعليم آنان بر شما سبقت گيرند . 
 Pـ امام صادق (عليه السلام) فرمود: «حَدِّثُوا عَنّا وَ لا حَرَجَ، رَحِمَ اللّهُ مَنْ أَحْيى أَمْرَنا; از ما حديث نقل كنيد و احساس سختى نكنيد. خدا رحمت كند كسى را كه امر ما را زنده بدارد. 
 Pـ فضيل بن يسار مى گويد: امام باقر (عليه السلام) به من فرمود: «يا فُضَيْل اِنَّ حَديثَنا يُحْيىِ الْقُلوُبَ; اى فضيل! سخن ما دلها را زنده مى كند .  
 Pـ پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود: «تَذاكَروُا وَتَلاقَوْا وَ تَحَدَّثُوا;فَاِنَّ الْحَديثَ جَلاءُ الْقُلُوبِ ; اِنَّ الْقُلُوبَ لَتَرينُ كَما يَرينُ السَّيْفُ وَ جَلاؤُهُ أَلحَديثْ; با يكديگر گفتگو و ملاقات داشته باشيد و حديث بگوييد; زيرا حديث مايه روشنى دلهاست. دلها نيز مانند شمشير زنگ مى گيرد و جلاى آن حديث است.  
 Pـ امام باقر(عليه السلام)فرموده است: «وَ بِالدّارياتِ لِلرّواياتِ يَعْلوُا الْمُؤْمِنُ اِلى أَقْصى دَرَجاتِ الاْيمانِ; پيروان اسلام در پرتو معرفت واقعى و درك حقايق علمى روايات، مى توانند به عاليترين مدارج ايمان نايل شوند .(معانى الاخبار، ص 174كافى، ج 6، ص 47بحارالانوار، ج 2، ص 151.بحارالانوار، ج 2، ص 151.بحارالانوار، ج 2، ص 152.بحارالانوار، ج 1، ص 181. )