اوصاف ماه مبارک رمضان در آئينه كلام معصوم (ع)

[mohajer6164]

ماه رمضان نهمين ماه از ماههاى سال قمرى عربى است . در قر آن كريم از ماههاى سال قمرى ، جز ماه رمضان نام هيچ ماه ديگرى نيامده است (1) و اين يكى از فضايل و امتيازات ماه رمضان است كه از ميان ماههاى سال قمرى فقط از ماه رمضان در قر آن ، در سوره بقره آيه 185 نام برده شده است . كلمه رمضان اسمى از اسماى الهى است ونبايد به تنهايى و بدون كلمه شهر كه به معناى ماه است ذكر شود .
هشام بن سالم از سعد نقل مى كند كه گفت ما هشت نفر در محضر امام محمد باقر (ع) بوديم ، رمضان به ياد ما آمد و از آن سخن گفتيم . امام باقر (ع) فرمودند :
نگوئيد اين رمضان است ، نگوئيد رمضان رفت و رمضان آمد . زيرا رمضان اسمى از اسماى الهى است كه نمى آيد و نمى رود . سخن از آمدن و رفتن براى آن صحيح نيست . فقط آنچه كه زوال پذير و نابود شدنى است مى آيد و مى رود . و در ادامه فرمودند :
بلكه بگوئيد ماه رمضان ، پس ماه را در تلفظ به اسم اضافه كنيد كه اسم ( رمضان ) اسم خداست (2)
در اين رابطه روايت بسيارى از معصومين ، عليهم السلام ، به ما رسيده است كه مرحوم كلينى در فروع كافي بابى جداگانه و مستقل در اين زمينه با عنوان :
‹‹‌ باب نهى از گفتن رمضان بدون كلمه ماه ››‌ (3)گشوده است .
مرحوم حر عاملى نيز در كتاب الصوم وسائل الشيعه بابى با اين عنوان دارد :
باب ‹‹ مكروه بودن گفتن رمضان بدون اضافه به ماه و حرام نبودن گفتن رمضان به تنهايى و كفاره گفتن رمضان به تنهايى ››‌ در روايتى در بحار الانوار و وسائل الشيعه از امام موسى بن جعفر (ع)از پدران گرامى ايشان از قول حضرت على آمده است كه گفتن رمضان به تنهايى بدون اضافه كلمه شهر ( ماه ) كفاره دارد بايد صدقه بدهد و روزه بگيرد (4).
از ناحيه علماي عامه ( اهل سنت ) نيز رواياتى از پيامبر گرامى اسلام در زمينه نهى از گفتن رمضان به تنهايى وارد شده است (5).غير از دو فضيلتى كه براى ماه رمضان بيان شده ماه رمضان دارى فضايل و امتيازات و ويژ گيهاى فوق العاده اى است كه شمارش آنها نيازمند تحقيق گسترده و تاليف كتاب است و طبعا در اين فرصت كوتاه امكان پذير نيست و در يك مقاله نمى گنجد .
به همين جهت در اين مقاله و چند شماره آينده ، صرفا اشاره اى كوتاه به بخشى از اين امتيازات و اوصاف بر اساس روايات و احاديث معصومين (ع) مى شود . اين اوصاف در اسامى ماه رمضان نمود يافته است .

[mohajer6164]

ماه رمضان راه وصول به صبر ، تمرين صبر وتقويت آن است . در ماه رمضان انسان با هو اهاى نفسانى مبارزه مى كند ، بدون هيچ قيد و شرط سرگرم لذتهاى جسمى و شهوانى نمى شود خود را بزرگتر از آن مى داند كه زندگى مادى و شكمى و حيوانى را هدف قراردهد

امساك و خوددارى از شهوات ، خوددارى از خوردن و آشاميدن در ماه رمضان حتى در همان سطح كه در ماهاى ديگر نه تنها حلال و جائز بلكه مستحب است ، ورزش و تمرينى است كه اراده انسان را تقويت مي كند ، به خويشتن دارى عادت مى دهد و بر نفس خود مسلط مى كند .

انسان در ماه رمضان باروزه ، صبر عادت مى كند تا در زندگى و جامعه در برابر مشكلات و سختيها و مصيبتها شكست نخورد . روزه صبرى طولانى است بر جدايى و فراق از مهمترين عادتهايى كه همواره با زندگى انسان همراه است .

شهر المواساه ( ماه همدردى )

پيامبر گرامى اسلام در وصف ماه رمضان فرموده اند :

‹‹هو شهر المواساه ››

‹‹ ماه رمضان ماه همدرى است ›› (14) .

‹‹ مواسات ، يارى كردن ، به هم كمك كردن و مساعدت و همراهى نمودن بامال و ثروت است . ماه رمضان ماه همدردى با پابرهنگان ، مستضعفان ، محرومان ، گرسنگان ، تشنگان ، فقرا ، مساكين ، نيازمندان و بى بضاعتها ست . همه مردم ثروتمند و فقير در گرسنگى و تشنگى مساوى اند . هيچ كدام در حال روزه چيزى نمى خورند و نمى آشامند و اين راهى است براى اينكه عموم مردم بويژه ثروتمندان و پولدار ها و توانگران و سرمايه داران ، درد گرسنگى و تشنگي پا برهنگان را درك كنند و به فكر و ياد آنها باشند ، شريك غم و غصه آنها شوند ، به يارى آنها بشتابند ، يا مال و ثروت و امكانات خود به آنها كمك كنند ، حقوق سائل و محروم رابپردازنند و از دادن خمس و زكات اموال خويش دريغ نورزند .

روايات بسيارى در اين زمينه وارد شده كه فلسفه تشريح و وجوب روزه ، همدردى و مواسات ثروتمندان با پابرهنگان و محرومين است . هشام بن حكم از امام جعفر صادق ( ع) پرسيد : فلسفه تشريح روزه چيست ؟ امام در پاسخ فرمودند :

خداى متعال روزه را واجب كرد تا ثروتمند و فقير مساوى شوند زيرا ثروتمند درد گرسنگى را نمى چشد تابه فقير رحم كند .چون هر چه بخواهد و اراده كند قدرت فراهم نمودن آن را دارد ،پس خداى متعال اراده كرد بين انسانها مساوات بر قرار كند و به ثروتمند ، طعم گرسنگى را بچشاند تا بر ضيعف و ناتوان رقت آورد و بر گرسنه رحم كند (15).

فضل بن شاذان مى گوييد امام رضا(ع) فرمودند :

به انسانها روزه داده شد تا درد گرسنگى و تشنگى را بشناسند و به فكر فقر در آخرت بيفتند … ، ‹‹ شدت اثر فقر و گرسنگى را بر نيازمندان و بيچارگان درك كنند تا حقوقى را كه خداوند بر آنها در اموالشان واجب گردانده است ادا كنند (16) .

پيامبر گرامى اسلام در سخنان خويش ماه رمضان را بهار فقيران خوانده اند (17)به حقيقت ماه رمضان بهار فقيران است زيرا همه همچون فقيران در روز هنگام روزه يكسان هستند . بهار پابرهنگان است كه بصورت طبيعى عموم مردم درد و رنج و سختى آنها را درك و لمس مى كنند .

پاورقيها

1-طباطبائي ، محمد حسين ، الميزان ، موسسه الاعلمى للمطبوعات ، 1973 م، ج2ص12 2-مجلسى ، بحارالانوار ، موسسه اوفا ، بيروت ، لبنان ، ج96ص376

3-كافي ج4ص69

4-وسائل الشيعه ج7ص332

5-محمدي رى شهرى ، محمد ،‌ميزان الحكمه ، انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم چاپ اول 1362 ه-ش، ج4ص176 به نقل از كتاب كنزالعمال

6-بحار ج96ص340

7-همان ، صص 364 و356

8-همان ، ص381

9-وسائل الشيعه ج7ص222-كافى ، 4ص66

10-بحار ،ج96،ص341

11-بحار ، ج96ص254

12-طباطبائي ، محمد حسين ، سنن النبى ، ص30

13-فيض الاسلام ، ترجمه و شرح نهج الباغه حكمت 79ص1123

14-من لا يحضره الفقيه ج2ص95

15-همان ، ص73

16-وسائل الشيعه ، ج7،ص4

17-همان ، ص231

منبع : پايگاه رسانه




--------------------------------------------------------------------------------

: پرینت گرفته شده از
[External Link Removed for Guests]