« تغییر کاربرد واژه امیرالمومنین در فرهنگ علمی اهل سنت »
اميرالمومنين ،
از واژه هايي است که نزد دانشمندان اهل سنت ،
بدون آنکه به پيشينه تاريخي آن اعتنا شود ،
به عنوان لقبي علمي براي مفسران، محدثان و فقيهان (اهل سنت) به کار مي رود
و اين بر خلاف معنايي است که منظور نظر حضرت رسول (صلی الله و علیه و اله و سلم) بود.
(1)
اين واژه در لغت به معناي "سرور مومنان" است.
حضرت رسول(صلی الله و علیه و اله و سلم)، اين لقب را مختص به حضرت علي(علیه السلام) کرد
و به ويژه در روز غدير اين لقب براي آن بزرگوار تثبيت گرديد.
اما بعدها اين لقب از جاي خود دور خوانده شد.
[HIGHLIGHT=#ffff00]ابتدا و از زمان خليفه ثاني براي عمر خطاب و بعد هم به عنوان يک لقب عام براي خلفا، به کار رفت.
[HIGHLIGHT=#ffff00]سپس گويا از سده سوم هجري قمري، براي فقهاي ديگر براي بيان مرتبت بالاي علمي ايشان کاربرد يافته است.
چنانکه گفتيم اين لقب از القاب مخصوص حضرت علي ابن ابي طالب(عليه السلام) است.
اين لقب گرچه پيشتر نيز براي حضرت، به کار مي رفت اما،
به طور خاص در روز غدير، از سوي پيامبر اعظم (صلی الله و علیه و اله و سلم) براي آن بزرگوار تثبيت شد.
و در وجهي ديگر، تأکيد حضرت رسول(صلی الله و علیه و اله و سلم) بر ديگران براي استفاده از اين واژه در خطاب قرار دادن علي(علیه السلام)،
با هدف تثبيت امامت و ولايت حضرت علي(علیه السلام) بر مومنان و مسلمانان، بود.
حضرت رسول (صلی الله و علیه و اله و سلم) در اين روز پس از ايراد خطبه مشهور خود
و تعيين علي(علیه السلام) به عنوان جانشين خود و ولي مومنان،
به حاضران که تعداد آنها 120 هزار تن ذکر گرديده است، فرمود:
اي مردم برويد و به علي سلام کنيد و بگوئيد:
«السلام عليک يا اميرالمومنين!...» (2)
پی نوشتها :
-----------------
(1)
عبدالله بن عباس مي گويد:
« روزي با رسول خدا در يکي از کوچه هاي مدينه مي رفتيم که علي ابن ابي طالب از راه رسيد و به رسول خدا اين گونه سلام کرد:
«السلام عليک يا رسول الله و رحمه الله و برکاته»
[HIGHLIGHT=#c6d9f0]پيامبر نيز در پاسخ فرمود:« و عليک السلام يا اميرالمومنين »
از لقبي که رسول خدا به علي بن ابي طالب داد، تعجب کردم و به پيامبر گفتم:
« اي رسول خدا، آنچه درباره پسرعمويم، علي، گفتي، از روي محبت و دوستي شخصي با او بود يا لقبي از ناحيه خداوند؟»
رسول خدا فرمود:« نه، به خدا سوگند، آنچه درباره علي گفتم، با چشم خودم ديده‌ام.»
پرسيدم:« اي رسول خدا چه ديديد؟»
پيامبر فرمود:
«در شب معراج به هر دري از درهاي بهشت نظر مي‌کردم، روي آن نوشته شده بود:
علي بن ابيطالب از هفتاد هزار سال پيش از خلقت آدم اميرالمؤمنين بوده است. » (بحارالانوار، ج 37، ص 339، حديث 81)
(2) براي آشنائي با واقعه غدير، و اشارات راويان عامه اهل سنت و شيعه به اين واقعه از جمله مي توانيد بنگريد به:
- علامه اميني(ره)، الغدير،
- نقوي، سيد محمد تقي، خطبه پيامبر اکرم در غدير خم، مدقمه و ويرايش مهدي جعفري، تهران، انتشارات منير(با همکاري موسسه تحقيقاتي فرهنگي جليل، 1374. چاپ اول.
- شهيدي، سيدجعفر، زندگاني فاطمه زهرا(س). تهران. دفتر نشر فرهنگ اسلامي. چاپ هجدهم. 1372.
- عسگري علامه سيد مرتضي سقيفه. به کوشش مهدي دشتي. تهران. انتشارات منير. چاپ اول. 1382
