اهميت زيارت امام رضا(ع)

[علی اصغر حسین]

 زيارت امام رضا(عليه‎السلام) مزاياي بسياري دارد که در اين مقاله به تعدادي از آنها اشاره مي‎شود. 

 مزيت اول - زيارت حضرت رضا(عليه‎السلام) افضل و برتر از زيارت سيدالشهدا(عليه‎السلام) است : 

 حضرت عبدالعظيم حسنى گفت: به حضرت جواد(عليه‎السلام) عرض كردم: متحيرم كه به زيارت قبر حضرت سيدالشهدا(عليه‎السلام) مشرف شوم يا به زيارت پدرتان. 

 فرمود: اندكى صبر كن؛ سپس داخل اندرون شد بعد - در حالى كه اشك‎هايش بر رخسارش جارى بود - خارج شد و احتمالا به ياد پدرش افتاده و بر دورى از پدر اشك ريخته بود... فرمود: زائران امام حسين (عليه‎السلام) بسيارند؛ اما زائران پدرم كم هستند. 

 در روايت ديگر فرمود: زيارت پدرم افضل است زيرا حضرت ابا عبدالله الحسين(عليه‎السلام) را همه مردم زيارت مى‎كنند؛ امام پدرم را، جز خواص شيعه زيارت نمى‎كنند.(1) 

 زيرا هر فرقه‎اى از شيعه، امام حسين(عليه‎السلام) را از جهات مختلفى از قبيل، شهادت آن حضرت، مخصوصا فرزند بى واسطه حضرت زهرا(عليهاالسلام) بودن، محترم مى‎شمارند و فِرَق ديگر شيعه، از قبيل: كسيانيه، زيديه، اسماعيليه و واقفيه و ... امامت حضرت سيدالشهدا(عليه‎السلام) را پذيرفته‎اند؛ اما در اين ميان، حضرت رضا(عليه‎السلام) داراى ويژگى خاصى است كه اغلب انشعابات تشيع، قبل از ايشان بوده و باقيمانده از فِرَق مختلف همين خواص شيعه هستند كه به ولايت حضرت رضا (عليه‎السلام) معتقدند و شمارشان نسبت به بقيه كمتر است؛ لذا در روايات «عارفا بحقه» قيد شده يعنى ايشان را امام واجب الاطاعة بداند. 

 مزيت دوم - زائر امام رضا(عليه‎السلام) از زوار تمام انبياء و اوليا و ائمه(عليهم‎السلام) افضل و با ارزش‎تر است . 

 سليمان بن حمص گفت(2) از موسى بن جعفر(عليهماالسلام) شنيدم كه مى‎فرمود: هر كس قبر فرزندم على را زيارت كند خداوند ثوابى معادل هفتاد حج مبرور(3) به او عطا مى‎فرمايد. 

 با تعجب گفتم: هفتاد حج مبرور؟! فرمود: آرى. 

 هفتاد هزار حج. باز با تعجب گفتم: هفتاد حج مبرور؟! 

 فرمود: آرى. هفتاد هزار حج مبرور. بار ديگر با تعجب پرسيدم . 

 فرمود: بعضى از حج‎ها در پيشگاه خدا مقبول نمى‎شود. هر كس فرزندم را زيارت كند يا شبى در كنار قبر او به سر برد، مانند كسى است كه خداوند را در عرش زيارت كند. 

 باز با تعجب پرسيدم مانند كسى كه خدا را در عرش زيارت كند؟! 

 فرمود: آرى. روز قيامت، در عرش خدا چهار نفر از پيشينيان: نوح، ابراهيم، موسى و عيسى و چهار نفر از آخرالزمان: محمد، على، حسن و حسين(عليهم‎السلام) گرد خواهند آمد و بعد، اين مجلس ادامه خواهد يافت. يعنى غير از اين هشت نفر ديگران هم خواهند بود و زوار قبور ائمه(عليهم‎السلام) با ما، در همين جلسه شركت خواهند داشت . 

 درجه و با ارزش‎ترين عطيه و عنايت، مخصوص زوار فرزندم على بن موسى الرضاست . 

 مزيت سوم: براى زوار حضرت رضا(عليه‎السلام) ضمانت شده است كه خداوند گناهان گذشته و آينده‎اش را مى‎بخشد. 

 امام جواد(عليه‎السلام) فرمود: هر كس قبر پدرم، حضرت رضا(عليه‎السلام) را در طوس زيارت كند خداوند گناهان گذشته و آينده او را مى‎بخشد و روز قيامت براى او منبرى در مقابل منبر رسول خدا (صلى الله عليه و آله) مى‎نهد و با آسايش و آرامش بر آن منبر مى‎نشيند تا خداوند اعمال آخرين نفر از بندگان خود را رسيدگى نمايد.(4) 

 اين روايت دو جنبه دارد: 1- بخشيدن گناه 2- آسودگى از حساب . 

 مزيت چهارم: بخشيده شدن گناه به هر كميت و كيفيتى كه باشد. 

 شخصى خراسانى(5) به امام رضا(عليه‎السلام) گفت: يابن رسول الله من پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله) را در خواب ديدم كه به من فرمود: 

 وقتى پاره تن من در سرزمين شما دفن شود و ستاره‎اي از من در آنجا غروب كند، چگونه امانت مرا حفظ خواهيد كرد؟ 

 امام رضا(عليه‎السلام) فرمود: من در سرزمين شما دفن مى‎شوم و پاره تن و ستاره دودمان اويم. سپس فرمود: بدان هر كس مرا با قيد معرفت به حق واجبى كه خداوند از اطاعت برايم قرار داده است، زيارت كند؛ من و پدران گرامى‎ام در روز قيامت شفيع او خواهيم بود و هر كس را ما شفاعت كنيم، در قيامت نجات مى‎يابد ولو كان عليه مثل وزرالثقلين الجن و الانس؛ گرچه به گناه جن و انس آلوده باشد. 

 مزيت پنجم: حمزة بن حمران از امام صادق(عليه‎السلام) نقل مى‎كند كه فرمود: 

 هر كس نواده مرا در طوس خراسان با معرفت به حقش، زيارت كند اجر هفتاد شهيد از شهدايى كه در كنار رسول اكرم(صلى الله عليه و آله) پيكار كرده‎اند، به او داده مى‎شود. 

 عرض كردم، فدايت شوم عرفان به حقش چگونه است؟ فرمود: 

 "يعلم انه امام مفترض الطاعته، غريب، شهيد؛ بداند كه او امام واجب الاطاعة و غريب و شهيد است. 

 مزيت ششم: زيارت امام رضا(عليه‎السلام) معادل هفتاد هزار حج است. يكى از اصحاب گفت: به حضرت صادق(عليه‎السلام) گفتم: فلانى مى‎گفت كه به شما گفته است: من نوزده حج عمره به جا آورده‎ام؛ و شما فرموده‎ايد كه يك حج و يك عمره ديگر به جاى آور تا به اندازه يك مرتبه زيارت حضرت سيدالشهدا(عليه‎السلام) به تو اجر داده شود. 

 امام صادق(عليه‎السلام) فرمود: اكنون بگو كدام يك نزد تو محبوبتر است، بيست مرتبه به حج رفتن يا با امام حسين(عليه‎السلام) محشور شدن؟ گفتم: با امام حسين(عليه‎السلام) محشور شدن محبوب‎تر است . فرمود: پس به زيارت امام حسين عليه السلام برو.(6) 

 با بررسى روايت ، زيارت امام حسين عليه السلام معادل بيست هزار حج هم وارد شده است . 

 در روايتى از عايشه نقل شده است(7) كه پيامبر اكرم فرمود: كسى كه حسينم را زيارت كند نود حج از حج‎هاى من، رسول خدا و عمره‎ام به او داده مى‎شود. اما توجه داشتيد كه زيارت حضرت رضا (عليه‎السلام) صدهزار حج ثواب داشت . 

 مزيت هفتم: به نحو شگفت‎انگيزى به زوار امام رضا(عليه‎السلام) كه عارف به حق او باشند ثواب و پاداش داده مى‎شود؛ ثواب صدهزار شهيد و مجاهد پيكارجو در راه دين و ثواب صد هزار حج عمره. 

 اباصلت هروى از قول حضرت رضا(عليه‎السلام) روايت مي‎کند که: به خدا قسم هيچ يك از ما خانواده نيست؛ مگر اين كه كشته شود يا شهيد مى‎‎شود. 

 پرسيدم: آقا! شما را چه كسى مى‎كُشد؟ فرمود: شرورترين خلق خدا به وسيله سم در زمانم؛ سپس مرا در ديار غربت دفن مى‎كنند. 

 «الا فمن زارنى فى غربتى كتب الله له اجر ماته الف شهيد و ماته الف صديق و ماته الف حاج معتمر(8) و ماته الف مجاهد و حشر فى زمرتنا و جعل فى الدرجات من الجنة رفيقنا؛ بدان كه هر كس مرا در غربتم زيارت كند خداوند ثواب صدهزار شهيد و صدهزار صديق و صدهزار حاجى و عمره‎گزار و صدهزار مجاهد مى‎دهد و با ما محشور مى‎شود و در درجات عالى بهشت رفيق ماست . 

 مزيت هشتم: آتش جهنم بر بدن زائر حضرت رضا(عليه‎السلام) حرام و ثواب زيارتش‍ بهشت برين است. على بن مهزيار گفت: به حضرت جواد(عليه‎السلام) گفتم: پاداش زائر امام رضا(عليه‎السلام) چيست؟ فرمود: الجنة و الله؛ به خدا قسم بهشت.(9) 

 عن عبدالعظيم الحسنى قال: سمعت ابا جعفر الثانى يقول: «ما زار ابى احد فاصابه اذى من مطر او برد او حر الا حرم جسده على النار(10)؛ حضرت عبدالعظيم حسنى گفت: از حضرت جواد(عليه‎السلام) شنيدم كه مى‎فرمود: هيچ كس به زيارت پدرم نمى‎رود كه گرفتار ناراحتى از قبيل: باران يا سرما و گرما شود؛ مگر اين كه خداوند بدنش را بر آتش جهنم حرام مى‎كند. 

 مزيت نهم: قيامت كه هيچ کس به ياد ديگرى نيست؛ امام رضا(عليه‎السلام) در تلاش براي نجات زائر خويش است .خدايا! به ما توفيق زيارت و قبول آن را عنايت فرما 

 در مَواقف قيامت سه جاست كه هيچ كس به ياد ديگرى نيست؛ و فقط به موارد زير مى‎انديشد. 

 1- ميزان عمل: عاقبتش به خير خواهد بود يا نه؟ 

 2- چگونگى عبور از صراط: از صراط خواهد گذشت يا سقوط خواهد كرد؟ 

 3- تحويل گرفتن نامه عمل: نامه اعمالش به دست چپش داده خواهد شد يا به دست راستش؟ 

 امام رضا(عليه‎السلام) فرمود: من در اين موارد خطرناك به داد زوارم خواهم رسيد و از آنان شفاعت خواهم كرد. 

 قال الرضا(عليه‎السلام): من زارنى على بعد دارى اتيعته يوم القيامة فى ثلاث مواطن حتى اخلصه من اهوالها. اذا تطايرت الكتب يمينا و شمالا، عند الصراط و عندالميزان . 

 حضرت رضا(عليه‎السلام) فرمود: هر كس مرا در اين فاصله دورى كه دارم، زيارت كند روز قيامت سه جا به دادش مى‎رسم و او را از شدت آن سه مورد آسوده مى‎كنم : 

 1- هنگامى كه نامه‎هاى اعمال به دست راست يا چپ تحويل داده مى‎شود. 

 2- هنگام عبور از صراط . 

 3- هنگام سنجش اعمال . 

 مزيت دهم: در قيامت به حساب اعمال مردم رسيدگى مى‎شود؛ اما زوار امام رضا(عليه‎السلام) در خدمت رسول خدا(صلى الله عليه و آله) آسوده خاطر منتظر مى‎مانند تا رسيدگى به حساب مردم تمام شود. 

 بخش اول اين روايت، در مزيت سوم كه آمرزنده گناه گذشته و آينده بود، ذكر شد؛ اما در اين قسمت بر محاسبه نشدن و آسودگى از حساب تكيه شده است . كه قبلا ذكر شد منبرى برايش مى‎نهند تا خدا از حساب خلايق فارغ شود . 

 ابراهيم جعفرى از مهران چنين نقل كرده است كه گفت : 

 به خدمت امام جواد(عليه‎السلام) رسيدم و سؤال كردم: كسى كه پدر شما را در طوس زيارت كند، چه امتيازى دارد؟ 

 فرمود: هر كس قبر پدرم را در طوس زيارت كند، خداوند گناهان گذشته و آينده‎اش را مى‎آمرزد. 

 مزيت يازدهم: زيارت حضرت رضا(عليه‎السلام) غم را از دل زائر مى‎زدايد. 

 قال رسول الله(صلى الله عليه و آله): 

 ستدفن بضعة منى بخراسان مازارها مكروب الا نفس الله كربته و لا مذنب الا غفر الله ذنوبه(11)؛ رسول اكرم (صلى الله عليه و آله) فرمود: به زودى پاره‎اى از تن من در خراسان دفن مى‎شود، هيچ غمگينى او را زيارت نمى‎كند مگر اين كه خدا غم از دلش بزدايد، و هيچ زائر گنهكارى مگر اين كه خداى تعالى گناهانش را بيامرزد. 

 بنابراين در اين درياى متلاطم زندگى پيوسته طوفان‎هاى غم و اندوه زندگى او را در معرض خط قرار مى‎دهد. امام رضا(عليه‎السلام) را با معرفت بايد زيارت كرد تا وجود انسان از اين طوفان‎ها رها و دل از غم و صفات ناپسند زدوده و توشه‎اى براى سفر آخرت فراهم شود. 

 مزيت دوازدهم: شفاعت در انتظار زائران على بن موسى الرضا(عليه‎السلام) است . امام صادق (عليه‎السلام) فرمود: 

 احدى از اولين و آخرين نيست مگر اين كه روز قيامت، محتاج شفاعت حضرت رسول اكرم(صلى الله عليه و آله) است. (12) 

 پس همه محتاج شفاعت هستند؛ اما طبق آيه ولا يشفعون الا لمن ارتضى؛ حضرت رضا(عليه‎السلام) فرمود: 

 «لا يشفعون الا لمن ارتضى دينه؛ شفاعت نمى‎كنند مگر كسانى را كه خدا دين و آيين آنها را بپسندد. 

 (13) زيارت امام رضا(عليه‎السلام) موجب مى‎شود كه آن حضرت از زائرانش شفاعت كند. 

 حسين بن فضال از پدر خود نقل كرده است كه گفت: از حضرت رضا(عليه‎السلام) شنيدم كه فرمود: مرا با سم خواهند كشت و در سرزمين غربت دفن خواهم شد. اين كه مى‎گويم پدرم از قول پدر بزرگوار و آباء گرامى‎اش از رسول اكرم(صلى الله عليه و آله) نقل كرده‎اند كه فرمود: 

 «الا فمن زارنى فى غربتى كنت انا و آبائى شفعاؤه يوم القيامة و من كنا شفعاءه نجى و لو كان مثل وزرا الثقلين(14)؛ بدانيد كه هر كس مرا در غربتم زيارت كند، من و آباء گرامى‎ام روز قيامت شفيع او خواهيم بود. هر كس كه ما او را شفاعت كنيم نجات مى‎يابد اگر چه آلوده به گناه جن و انس ‍ باشد. 

 مزيت سيزدهم: زيارت حضرت رضا(عليه‎السلام) از حج و عمره و زيارت رسول اكرم(صلى الله عليه و آله) و اميرالمؤمنان، سيدالشهدا و امام کاظم(عليهم‎السلام) هم بهتر است . 

 محمد بن سليمان گفت: به حضرت جواد(عليه‎السلام) گفتم : 

 شخصى حج واجب خود را به جا آورده پس از آن به حج عمره رفته و در مراجعت به زيارت رسول اكرم (صلى الله عليه و آله) نايل شده است؛ بعد به نجف و کاظمين رفته، حضرت على و امام موسى كاظم (عليهماالسلام) را زيارت كرده است؛ باز در همين ايام وضعش از نظر مالى به گونه‎اى است كه نمى‎تواند عازم حج شود؛ حال بفرماييد به حج برود، افضل و برتر است يا به طوس رفته، و حضرت رضا (عليه‎السلام) را زيارت كند؟ 

 قال ياتى خراسان فيسلم على ابى عليه السلام افضل و ليكن ذلك فى رجب؛ فرمود: در صورتى كه در ماه رجب باشد به خراسان رفته، پدرم حضرت رضا(عليه‎السلام) را زيارت كند، بهتر است . 

 مزيت چهاردهم: در حرم حضرت رضا(عليه‎السلام) دو ركعت نماز با شرايط خاص به جا آوردن موجب برآمدن حاجت است . 

 صقربن دلف گفت: از امام هادى(عليه‎السلام) شنيدم كه فرمود: 

 هر كس برآورده شدن حاجتش را از خدا بخواهد، بايد غسل كرده به حرم امام رضا (عليه‎السلام) رود، در بالاى سر آن حضرت دو ركعت نماز بخواند در قنوت نماز آنچه بخواهد(در صورتى كه كار حرام يا قطع رحم و خويشاوندى نباشد) از خدا بخواهد، خداى تعالى نيازش را برآورده سازد. 

 و نيز فرمود: بارگاه ملكوتى حضرت رضا(عليه‎السلام) بقعه‎اى از بقعه‎هاى بهشت است كه هيچ مؤمنى آن را زيارت نكند، مگر اين كه خداوند او را از آتش آزاد و وارد بهشتش نمايد. 

 ‎نوشت‎ها: 

 - بحارالانوار، ج 102، بخش ‍ اختصاصى زيارت حضرت رضا(عليه‎السلام) 

 - عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 263 . 

 - كسى كه طاعتش پذيرفته شده، نيكويى كرده شده، مقبول، پسنديده (ف – عميد) 

 - بحارالانوار، ج 102، ص 4 . 

 - عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 257. 

 - تهذيب، ج 6، ص 48. 

 - بحارالانوار، ج 12، ص 35. 

 - حاج و معتمر: كسى كه به حج و عمره رفته باشد. 

 - بحارالانوار، ج 12، ص 39. 

 - بحارالانوار، ج 102، ص 36. 

 - بحارالانوار، ج 102، ص 34. 

 - محاسن برقى، ص 183. 

 - بحارالانوار، ج 3، ص 219. 

 - عيون اخبار الرضا، ج 2، ص‍ 632. 

  از کتاب 53 داستان از كرامات حضرت رضا(عليه‎السلام)، موسى  

 :