فلسفه احکام نماز

[مائده آسمانی]

 بسم الله الرحمن الرحیم

وقت نمازهاى پنجگانه  

سؤال: چرا نمازهاى پنجگانه را در سه وقت مى‏خوانيم؟


توضيح اين كه: ما نماز «ظهر و عصر» و يا «مغرب و عشا» را يكجا و در يك وقت به جا مى‏آوريم، در صورتى كه هر يك از اين نمازها براى خود وقت خاصى دارد

و پيشوايان بزرگ اسلام هر كدام را در وقت خود - يعنى نمازهاى پنجگانه را در پنج وقت - مى‏گزاردند؟


پاسخ: جاى بحث و گفتگو نيست كه اقامه نماز در پنج وقت و اداى هر نماز در وقت فضيلت خود شيوه پيامبر و پيشوايان ديگر وعموم مسلمانان صدر اسلام

بوده و آنان غالبا پنج نماز را در پنج وقت مى‏خواندند.

در اين مطلب سخنى نيست؛ ولى سخن اينجاست كه آيا «تفريق» و فاصله افكندن ميان نمازها - چنان كه بسيارى از فقهاى اهل تسنن قائل هستند - واجب

است يا اين كه امرى است مستحب و بسان ساير مستحبات كه انسان در فعل و ترك آن مختار است، اجبارى بر يك طرف در كار نيست - اگر چه انجام آنها

بطور جداگانه بهتر مى‏باشد.

دانشمندان شيعه به پيروى از احاديثى كه از عمل پيامبر حكايت مى‏كند و از رواياتى كه از پيشوايان بزرگ اسلام رسيده است و به پيروى از ظواهر آيات قرآن،

در تمام اعصار اسلامى، تفريق ميان نمازها را مستحب دانسته و به مردم مى‏گفتند كه فاصله انداختن ميان نمازها و اقامه هر نمازى در وقت فضيلت خود

مستحب و افضل است و در عين حال مى‏توان اين مستحب را ترك نمود و معنى مستحب همين است.

البته جمع ميان دو نماز، نه به اين معنى است كه يكى را در وقت ديگرى مى‏خوانيم، مثلا اگر نماز مغرب و عشا را در سر شب خوانديم، چنين نيست كه عشا

را در غير وقت خود به جا آورده باشيم، بلكه هر دو نماز را در وقت مشترك خود گزارده‏ايم؛ زيرا از آغاز مغرب تا نيمه شب، وقت هر دو نماز است (جز اين كه از

اول مغرب به اندازه سه ركعت، به نماز مغرب اختصاص دارد، و از آخر به اندازه چهار ركعت به نماز عشا؛ و باقيمانده وقت ميان هر دو نماز مشترك است) و ما هر

موقع عشا را در كنار نماز مغرب - يعنى اول شب - و يا مغرب را در آخر وقت كنار نماز عشا بخوانيم، هر دو را در وقت خود به جا آورده‏ايم، ولى مستحب است

كه نمازگزار، نماز مغرب را سرشب و نماز عشا را پس از زوال شفق به جا آورده و اگر كسى اين شرط را رعايت نكند، فقط يك مستحب را ترك كرده است.