« بسم الله الرَّحمن الرَّحیم »
دعاى امام سجاد (ع) در وداع با ماه مبارک رمضان
َّهُمَّ يَا مَنْ لَا يَرْغَبُ فِي الْجَزَاءِ
اى كسى كه پاداش نمىخواهد.
َ يَا مَنْ لَا يَنْدَمُ عَلَى الْعَطَاءِ
اى كسى كه بر عطا (و بخشش) پشيمان نمىشود.
َ يَا مَنْ لَا يُكَافِىُ عَبْدَهُ عَلَى السَّوَاءِ .
اى كسى كه بنده خود را همسان (عملش) جزا نمىدهد.
ِنَّتُكَ ابْتِدَا ، وَ عَفْوُكَ تَفَضُّلٌ ، وَ عُقُوبَتُكَ عَدْلٌ ، وَ قَضَاِّْؤُک خِيَرَةٌ
بخشش تو ابتدا(يى و بدون مقدّمه) و بخشايشت از روى تفضّل است، و كيفرت از روى عدل، و فرمانت خير است.
ِنْ أَعْطَيْتَ لَمْ تَشُبْ عَطَاءَكَ بِمَنٍّ ، وَ إِنْ مَنَعْتَ لَمْ يَكُنْ مَنْعُكَ تَعَدِّياً .
عطا كنى، عطايت را با منّت نياميختهاى و اگر منع كنى، منع داشتنت از روى ستم نيست.
َشْكُرُ مَنْ شَكَرَكَ وَ أَنْتَ أَلْهَمْتَهُ شُكْرَكَ .
كه تو را شكر كرد، قدردانى كنى و حال آنكه شكرگزارى را تو به او الهام كردهاى.
َ تُكَافِىُ مَنْ حَمِدَكَ وَ أَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَكَ .
و هر كه تو را سپاس گزارد، جزا دهى و حال آنكه سپاسگزارى را تو به او آموختهاى.
تَسْتُرُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ ، وَ تَجُودُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ ، وَ كِلَاهُمَا أَهْلٌ مِنْكَ لِلْفَضِيحَةِ
وَ الْمَنْعِ غَيْرَ أَنَّكَ بَنَيْتَ أَفْعَالَكَ عَلَى التَّفَضُّلِ ، وَ أَجْرَيْتَ قُدْرَتَكَ عَلَى التَّجَاوُزِ .
مىپوشانى بر كسى كه اگر مىخواستى، رسوايش مىنمودى، و مىبخشى بر كسى كه اگر مىخواستى، محرومش مىكردى.
و حال آنكه هر دو از جانب تو سزاوار رسوايى و محروميّتند. مگر آنكه تو كارهايت را بر تفضّل قرار دادهاى
و قدرتت را بر گذشت، جارى ساختهاى.
وَ تَلَقَّيْتَ مَنْ عَصَاكَ بِالْحِلْمِ ، وَ أَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ ، تَسْتَنْظِرُهُمْ بِأَنَاتِكَ إِلَى الْإِنَابَةِ ، وَ تَتْرُكُ مُعَاجَلَتَهُمْ إِلَى التَّوْبَةِ لِكَيْلَا يَهْلِكَ عَلَيْكَ هَالِكُهُمْ ،
وَ لَا يَشْقَى بِنِعْمَتِكَ شَقِيُّهُمْ إِلَّا عَنْ طُولِ الْإِعْذَارِ إِلَيْهِ ، وَ بَعْدَ تَرَادُفِ الْحُجَّةِ عَلَيْهِ ، كَرَماً مِنْ عَفْوِكَ يَا كَرِيمُ ، وَ عَائِدَةً مِنْ عَطْفِكَ يَا حَلِيمُ .
و با كسى كه نافرمانىات را نموده، با بردبارى رفتار مىكنى و كسى را كه به خود قصد ستم نموده، مهلت دادهاى. با حوصلهاتْ منتظر بازگشت
ايشان مىمانى و تا هنگام توبه، شتاب در كيفر ايشان را ترك مىكنى، تا هلاكشونده ايشان، به خاطر تو هلاك نشود و بدبختشان
به وسيله نعمت تو، بدبخت نگردد. مگر بعد از عذرهاى فراوان بر او و پس از حجّتهاى پياپى آوردن بر او.
كه (اين همه) كرامت، از گذشت توست، اى كريم!. و سودى از مهربانى توست، اى بردبار!.
أَنْتَ الَّذِي فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ ، وَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ ، وَ جَعَلْتَ عَلَى ذَلِكَ الْبَابِ دَلِيلًا مِنْ وَحْيِكَ لِئَلَّا يَضِلُّوا عَنْهُ ، فَقُلْتَ تَبَارَكَ اسْمُكَ
تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَ يُدْخِلَکُمْ جَنَاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ .
تويى آنكه براى بندگانت، درى به سوى بخشايشت گشودهاى و آن را توبه ناميدهاى، و بر آن درْ از وحى خود، راهنمايى قرار دادهاى
تا از آن گمراه نشوند. پس تو كه نامت مبارك است، فرمودى: «به سوى خدا توبه كنيد. توبه خالص. اميد است كه پروردگارتان
بدىهايتان را از شما بزدايد و شما را به بهشتهايى داخل كند كه نهرها از زير آن جارى است.
يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ ، نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمَانِهِمْ ، يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا ، وَ اغْفِرْ لَنَا ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ .
فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذَلِكَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبَابِ وَ إِقَامَةِ الدَّلِيلِ
روزى كه خداوند، پيامبر و كسانى كه به او ايمان آوردهاند را خوار نمىكند. نورشان پيشرو و از سمت راستشان حركت مىكند، گويند: «پروردگارا،
نورمان را براى ما كامل گردان و ما را بيامرز. به درستى كه تو بر هر چيزى توانايى.» پس -بعد از گشودن درْ
و بهپا داشتن راهنما- عذر آنكه از ورود به آن منزل غفلت نمايد چيست؟!
َ أَنْتَ الَّذِي زِدْتَ فِي السَّوْمِ عَلَى نَفْسِكَ لِعِبَادِكَ ، تُرِيدُ رِبْحَهُمْ فِي مُتَاجَرَتِهِمْ لَكَ ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفَادَةِ عَلَيْكَ ، وَ الزِّيَادَةِ مِنْكَ ، فَقُلْتَ
تَبَارَكَ اسْمُكَ وَ تَعَالَيْتَ مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا ، وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا .
و تويى آنكه در داد و ستد با بندگانت، در بهاى آن بر خود افزودهاى. مىخواهى در تجارت كردنشان با تو، سود برند و در آمدن به سوى تو
و افزونى يافتن از جانب تو، رستگار شوند. پس تو كه نامت مبارك و بلندمرتبه است، فرمودى: «هر كس كار نيكى بهجا آورَد،
پس براى او ده برابر آن است و هر كس كار بدى كند، جز مانند آن جزا داده نمىشود.»
وَ قُلْتَ مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ، وَ اللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ ،
وَ قُلْتَ مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً كَثِيرَةً . وَ مَا أَنْزَلْتَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ فِي الْقُرْآنِ مِنْ تَضَاعِيفِ الْحَسَنَاتِ .
و فرمودى: «داستان كسانى كه دارايىهايشان را در راه خدا مىبخشند، مانند داستان دانهايست كه هفت خوشه رويانده، كه در هر خوشه
صد دانه باشد و خدا براى هر كه بخواهد، چندين برابر مىكند.» و فرمودى: «كيست آنكه به خدا وام دهد، وامى نيكو. كه خدا آن را
برايش به چندين و چند برابر افزون نمايد؟.» و مانندهاى آن (آيههايى) كه از افزايشهاى نيكىها در قرآن فروفرستادى.
وَ أَنْتَ الَّذِي دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِكَ مِنْ غَيْبِكَ وَ تَرْغِيبِكَ الَّذِي فِيهِ حَظُّهُمْ عَلَى مَا لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِكْهُ أَبْصَارُهُمْ ، وَ لَمْ تَعِهِ أَسْمَاعُهُمْ ، وَ لَمْ تَلْحَقْهُ
أَوْهَامُهُمْ ، فَقُلْتَ اذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ ، وَ اشْكُرُوا لِي وَ لَا تَكْفُرُونِ ، وَ قُلْتَ لئن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّکُمْ ، وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ .
و تويى آنكه ايشان را با سخن غيبى خود و با ترغيب نمودنت كه بهره آنان را دربر دارد راهنمايى به چيزى كردى كه اگر آن را از نظرشان مىپوشاندى
ديدگانشان آن را درنمىيافت، و گوشهايشان آن را فرانمىگرفت و انديشههايشان به آن نمىرسيد. پس فرمودى: «مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم
و مرا شكر گزاريد و مرا كفران نكنيد.» و فرمودى: «اگر شكر گزاريد، شما را فزونى دهم و اگر كفران نماييد، همانا عذاب من شديد است.»
وَ قُلْتَ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ ، إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ ، فَسَمَّيْتَ دُعَاءَكَ عِبَادَةً ،
وَ تَرْكَهُ اسْتِكْبَاراً ، وَ تَوَعَّدْتَ عَلَى تََرْکِهِ دُخُولَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ .
و فرمودى: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. همانا كسانى كه از عبادت من كبر مىورزند، به زودى با خوارى داخل جهنّم خواهند شد.»
پس دعا كردن را عبادت و ترك آن را استكبار ناميدى و بر ترك آن، داخل شدن در جهنّم با خوارى را هشدار دادى.
فَذَكَرُوكَ بِمَنِّكَ ، وَ شَكَرُوكَ بِفَضْلِكَ ، وَ دَعَوْكَ بِأَمْرِكَ ، وَ تَصَدَّقُوا لَكَ طَلَباً لِمَزِيدِكَ ، وَ فِيهَا كَانَتْ نَجَاتُهُمْ مِنْ غَضَبِكَ ، وَ فَوْزُهُمْ بِرِضَاكَ .
پس با نعمتِ خودت، تو را ياد كردند و با تفضّلت، تو را شكر گزاردند و به فرمانت، تو را خواندند و جهت طلبِ افزودن (نعمت) تو،
براى (رضاى) تو صدقه دادند و در (همه) اينها نجات ايشان از خشمت و دست يافتنشان به خوشنودىات نهفته بود.
وَ لَوْ دَلَّ مَخْلُوقٌ مَخْلُوقاً مِنْ نَفْسِهِ عَلَى مِثْلِ الَّذِي دَلَلْتَ عَلَيْهِ عِبَادَكَ مِنْكَ كَانَ مَوْصُوفاً بِالْإِحْسَانِ ، وَ مَنْعُوتاً بِالِامْتِنَانِ ، وَ مَحْمُوداً بِكُلِّ لِسَانٍ ،
فَلَكَ الْحَمْدُ مَا وُجِدَ فِي حَمْدِكَ مَذْهَبٌ ، وَ مَا بَقِيَ لِلْحَمْدِ لَفْظٌ تُحْمَدُ بِهِ ، وَ مَعْنًى يَنْصَرِفُ إِلَيْهِ .
اگر آفريدهاى از جانب خودش آفريدهاى را، به مانند آنچه تو با آن بندگانت را از جانب خود راهنمايى فرمودهاى، راهنمايى مىكرد، به احسان
وصف مىشد و به بخشندگى تعريف مىگشت و به هر زبانى (مورد) ستايش قرار مىگرفت. پس ستايش براى توست،
تا آنجا كه راهى در ستايش تو يافت شود و براى ستايش كلمهاى كه با آن ستايش شوى باقى ماند
و مقصودى كه به آن بازگردد، وجود داشته باشد.
يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى عِبَادِهِ بِالْإِحْسَانِ وَ الْفَضْلِ ، وَ غَمَرَهُمْ بِالْمَنِّ وَ الطَّوْلِ ، مَا أَفْشَى فِينَا نِعْمَتَكَ ، وَ أَسْبَغَ عَلَيْنَا مِنَّتَكَ ، وَ أَخَصَّنَا بِبِرِّكَ
اى آنكه با احسان و تفضّل، مورد ستايش بندگانت قرار گرفتهاى و با بخشش و نعمت، ايشان را پوشاندهاى. چه آشكار است
در (جمع) ما نعمت تو! و چه سرشار است بر ما بخشش تو! و چه مخصوص گشته است نيكىات به ما!.
هَدَيْتَنَا لِدِينِكَ الَّذِي اصْطَفَيْتَ ، وَ مِلَّتِكَ الَّتِي ارْتَضَيْتَ ، وَ سَبِيلِكَ الَّذِي سَهَّلْتَ ، وَ بَصَّرْتَنَا الزُّلْفَةَ لَدَيْكَ ، وَ الْوُصُولَ إِلَى كَرَامَتِكَ
ما را به دينت كه آن را برگزيدى و به آئينت كه آن را پسنديدى و به راهت كه آن را آسان نمودى، هدايت كردى
و ما را به (راه) نزديكى نزد خودت و رسيدن به كرامتت، بينا نمودى.
اللَّهُمَّ وَ أَنْتَ جَعَلْتَ مِنْ صَفَايَا تِلْكَ الْوَظَائِفِ ، وَ خَصَائِصِ تِلْكَ الْفُرُوضِ شَهْرَ رَمَضَانَ الَّذِي اخْتَصَصْتَهُ مِنْ سَائِرِ الشُّهُورِ ، وَ تَخَيَّرْتَهُ مِنْ جَمِيعِ الْأَزْمِنَةِ
وَ الدُّهُورِ ، وَ آثَرْتَهُ عَلَى كُلِّ أَوْقَاتِ السَّنَةِ بِمَا أَنْزَلْتَ فِيهِ مِنَ الْقُرْآنِ وَ النُّورِ ، وَ ضَاعَفْتَ فِيهِ مِنَ الْإِيمَانِ ، وَ فَرَضْتَ فِيهِ مِنَ الصِّيَامِ ،
وَ رَغَّبْتَ فِيهِ مِنَ الْقِيَامِ ، وَ أَجْلَلْتَ فِيهِ مِنْ لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ .
خداوندا و تو از كارهاى برگزيده و واجبات مخصوصه، ماه رمضان را قرار دادى. همان كه آن را از بقيه ماهها مخصوص داشتى و از همه
زمانها و روزگارها برترىاش دادى. و آن را بر همه زمانهاى سال برگزيدى. به سبب آنچه در آن ماه از قرآن و نور نازل كردى و ايمان را
در آن چندين برابر نمودى و روزه را در آن واجب كردى و در آن به برپا خاستن (شب) ترغيب نمودى و شب قدر را كه از هزار ماه
بهتر است، در آن بزرگ داشتى.
ثُمَّ آثَرْتَنَا بِهِ عَلَى سَائِرِ الْأُمَمِ ، وَ اصْطَفَيْتَنَا بِفَضْلِهِ دُونَ أَهْلِ الْمِلَلِ ، فَصُمْنَا بِأَمْرِكَ نَهَارَهُ ، وَ قُمْنَا بِعَوْنِكَ لَيْلَهُ ، مُتَعَرِّضِينَ بِصِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ
لِمَا عَرَّضْتَنَا لَهُ مِنْ رَحْمَتِكَ ، وَ تَسَبَّبْنَا إِلَيْهِ مِنْ مَثُوبَتِكَ ، وَ أَنْتَ الْمَلِيءُ بِمَا رُغِبَ فِيهِ إِلَيْكَ ،
الْجَوَادُ بِمَا سُئِلْتَ مِنْ فَضْلِكَ ، الْقَرِيبُ إِلَى مَنْ حَاوَلَ قُرْبَكَ .
سپس ما را بر بقيه امّتها به وسيله آن (ماه)، برترى دادى و به فضيلت آن ما را -نه اهل آئينهاى ديگر را- برگزيدى. پس به فرمان تو روزش
را روزه گرفتيم و به يارى تو شبش را بهپا خاستيم. در حالى كه در معرض روزه داشتن و بهپا خاستن (شبانه) بوديم، از رحمتت -بدان خاطر-
به ما عرضه داشتى. و آن را وسيله پاداش تو قرار داديم و تو دارنده هر آنچيزى هستى كه از درگاهت خواسته شود. بخشنده
هر آنچيزى هستى كه از فضلت درخواست گردد. و نزديك به هر آن كسى هستى كه براى قرب به تو كوشد.
وَ قَدْ أَقَامَ فِينَا هَذَا الشَّهْرُ مُقَامَ حَمْدٍ ، وَ صَحِبَنَا صُحْبَةَ مَبْرُورٍ ، وَ أَرْبَحَنَا أَفْضَلَ أَرْبَاحِ الْعَالَمِينَ ،
ثُمَّ قَدْ فَارَقَنَا عِنْدَ تَمَامِ وَقْتِهِ ، وَ انْقِطَاعِ مُدَّتِهِ ، وَ وَفَاءِ عَدَدِهِ .
و اين ماه در بين ما (در) مقام پسنديده اقامت كرد و با ما همچون يارِ نيكو همراه شد و ما را به برترين سودهاى جهانيان، سودمند نمود.
سپس هنگام تمام شدن وقتش و به سر آمدن مدّتش و پايان يافتن عدد (روزهاى)ش، از ما جدا شد.
فَنَحْنُ مُوَدِّعُوهُ وِدَاعَ مَنْ عَزَّ فِرَاقُهُ عَلَيْنَا ، وَ غَمَّنَا وَ أَوْحَشَنَا انْصِرَافُهُ عَنَّا ، وَ لَزِمَنَا لَهُ الذِّمَامُ الَْمحْفُوظُ ، وَ الْحُرْمَةُ الْمَرْعِيَّةُ ،
وَ الْحَقُّ الْمَقْضِيُّ ، فَنَحْنُ قَائِلُونَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَهْرَ اللَّهِ الْأَكْبَرَ ، وَ يَا عِيدَ أَوْلِيَائِهِ .
پس آن را وداع مىگوييم، وداع از كسى كه فراقش بر ما دشوار است و رفتنش از (ميان) ما، اندوهگين و بيمناكمان مىسازد و بر ما لازم است
براى او پيمان نگه داريم و حرمت رعايت كنيم و حقّ ادا نماييم. پس مىگوييم: درود بر تو، اى بزرگترين ماه خدا، و اى عيد دوستان او.
السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَكْرَمَ مَصْحُوبٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ ، وَ يَا خَيْرَ شَهْرٍ فِي الْأَيَّامِ وَ السَّاعَاتِ .
درود بر تو، اى گرامىترين وقتهايى كه همراه بودى و اى بهترين ماه در روزها و ساعتها.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ قَرُبَتْ فِيهِ الآْمَالُ ، وَ نُشِرَتْ فِيهِ الْأَعْمَالُ .
درود بر تو ماهى كه آرزوها در آن نزديك شد و اعمال در آن گسترده گشت.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ قَرِينٍ جَلَّ قَدْرُهُ مَوْجُوداً ، وَ أَفْجَعَ فَقْدُهُ مَفْقُوداً ، وَ مَرْجُوٍّ آلَمَ فِرَاقُهُ .
درود بر تو همنشينى كه تا بودى، احترامش بزرگ بود و چون از دست رفت، فقدانش غمانگيز بود و مايه اميدى كه فراقش رنجآور بود.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ أَلِيفٍ آنَسَ مُقْبِلًا فَسَرَّ ، وَ أَوْحَشَ مُنْقَضِياً فَمَضَّ
درود بر تو همدمى كه چون روى آورد، دلها را آرام نمود و شادمان ساخت. و چون سپرى شد، بيمناك ساخت و بىتاب گردانْد.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مُجَاوِرٍ رَقَّتْ فِيهِ الْقُلُوبُ ، وَ قَلَّتْ فِيهِ الذُّنُوبُ .
درود بر تو همسايهاى كه دلها در آن فروتن گرديد و گناهان در آن كم شد.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ نَاصِرٍ أَعَانَ عَلَى الشَّيْطَانِ ، وَ صَاحِبٍ سَهَّلَ سُبُلَ الْإِحْسَانِ
درود بر تو ياورى كه در برابر شيطان يارى كرد و همراهى كه راههاى احسان را آسان نمود.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا أَكْثَرَ عُتَقَاءَ اللَّهِ فِيكَ ، وَ مَا أَسْعَدَ مَنْ رَعَى حُرْمَتَكَ بِكَ
درود بر تو. چه بسيار است آزادشدگان (از عذاب) خدا در تو! و چه نيكبخت است كسى كه به سبب تو، حرمتت را رعايت كند!.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَمْحَاكَ لِلذُّنُوبِ ، وَ أَسْتَرَكَ لِأَنْوَاعِ الْعُيُوبِ
درود بر تو. چه محوكننده بودى، گناهان را! و چه پوشنده بودى، انواع عيبها را!.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَطْوَلَكَ عَلَى الُْمجْرِمِينَ ، وَ أَهْيَبَكَ فِي صُدُورِ الْمُؤْمِنِينَ
درود بر تو. چه طولانى بودى، بر گناهكاران! و چه با هيبت بودى، در سينههاى مؤمنان!.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ لَا تُنَافِسُهُ الْأَيَّامُ .
درود بر تو ماهى كه روزها(ى ديگر) با آن برابرى نمىكند.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهْرٍ هُوَ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ
درود بر تو ماهى كه از هر چيز سلامت است.
السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ كَرِيهِ الْمُصَاحَبَةِ ، وَ لَا ذَمِيمِ الْمُلَابَسَةِ
درود بر تو كه همراهىاش ناپسند و معاشرتش نكوهيده نيست.
السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمَا وَفَدْتَ عَلَيْنَا بِالْبَرَكَاتِ ، وَ غَسَلْتَ عَنَّا دَنَسَ الْخَطِيئَاتِ
درود بر تو همانطور كه با بركتها بر ما وارد شدى و چركى خطاها را از ما شستى.
السَّلَامُ عَلَيْكَ غَيْرَ مُوَدَّعٍ بَرَماً وَ لَا مَتْرُوكٍ صِيَامُهُ سَأَماً .
درود بر تو نه آنكه وداع با او از روى دلتنگى باشد. و نه آنكه ترك روزهاش از سر ملالت باشد.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ ، وَ مَحْزُونٍ عَلَيْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ .
درود بر تو كه پيش از زمان آمدنش، طلب شده و پيش از از دست رفتنش، بر آن اندوه خورند.
السَّلَامُ عَلَيْكَ كَمْ مِنْ سُوءٍ صُرِفَ بِكَ عَنَّا ، وَ كَمْ مِنْ خَيْرٍ أُفِيضَ بِكَ عَلَيْنَا
درود بر تو. چه بسيار بدىها كه به سبب تو، از ما برطرف شد! و چه بسيار نيكىاى كه به وسيله تو، بر ما فزونى يافت!.
السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
درود بر تو و بر شب قدر كه بهتر است از هزار ماه.
السَّلَامُ عَلَيْكَ مَا كَانَ أَحْرَصَنَا بِالْأَمْسِ عَلَيْكَ ، وَ أَشَدَّ شَوْقَنَا غَداً إِلَيْكَ .
درود بر تو. ديروز چه بسيار بر تو حريص بوديم! و فردا چه سخت به سوى تو مشتاقيم!.
السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى فَضْلِكَ الَّذِي حُرِمْنَاهُ ، وَ عَلَى مَاضٍ مِنْ بَرَكَاتِكَ سُلِبْنَاهُ .
درود بر تو و بر فضيلتت كه از آن محروم شديم و بر نيكىهاى گذشتهات كه از دست داديم.
اللَّهُمَّ إِنَّا أَهْلُ هَذَا الشَّهْرِ الَّذِي شَرَّفْتَنَا بِهِ ، وَ وَفَّقْتَنَا بِمَنِّكَ لَهُ حِينَ جَهِلَ الْأَشْقِيَاءُ وَقْتَهُ ، وَ حُرِمُوا لِشَقَائِهِمْ فَضْلَهُ .
خداوندا، همانا ما اهل اين ماه هستيم، كه ما را به وسيله آن شرافت دادى و ما را براى آن به وسيله نعمتت، توفيق دادى،
آنگاه كه تيرهبختان، وقت آن را نشناختند و بر اثر شقاوتشان، از فضل آن ماهْ محروم گشتند.
أَنْتَ وَلِيُّ مَا آثَرْتَنَا بِهِ مِنْ مَعْرِفَتِهِ ، وَ هَدَيْتَنَا لَهُ مِنْ سُنَّتِهِ ، وَ قَدْ تَوَلَّيْنَا بِتَوْفِيقِكَ صِيَامَهُ وَ قِيَامَهُ عَلَى تَقْصِيرٍ ، وَ أَدَّيْنَا فِيهِ قَلِيلًا مِنْ كَثِيرٍ .
تويى مولايى كه ما را به وسيله شناخت آن، برترى دادى و ما را به روش آن، راهنمايى نمودى و ما را -با (همه) كوتاهىْ (كردنهايمان)-
توفيق دادى تا روزهاش و بهپا خاستنش (در شبانگاه) را عهدهدار شويم. و در آن اندكى از بسيار را انجام داديم.
اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ إِقْرَاراً بِالْإِسَاءَةِ ، وَ اعْتِرَافاً بِالْإِضَاعَةِ ، وَ لَكَ مِنَ قُلُوبِنَا عَقْدُ النَّدَمِ ، وَ مِنْ أَلْسِنَتِنَا صِدْقُ الِاعْتِذَارِ ، فَأْجُرْنَا عَلَى
مَا أَصَابَنَا فِيهِ مِنْ التَّفْرِيطِ أَجْراً نَسْتَدْرِكُ بِهِ الْفَضْلَ الْمَرْغُوبَ فِيهِ ، وَ نَعْتَاضُ بِهِ مِنْ أَنْوَاعِ الذُّخْرِ الْمَحْرُوصِ عَلَيْهِ .
خداوندا، پس سپاس براى توست، در حالى كه به بدكردارى، اقراركننده و به سهلانگارى، اعترافكنندهايم و پشيمانى قطعى دلهايمان
و عذر خواستن راستين زبانهايمان، براى توست. پس ما را بر آنچه از كوتاهى در آن ماه به ما رسيده، پاداش ده. پاداشى
كه با آن فضل پسنديده را دريابيم و با آن اندوختههاى گوناگون كه بر آن حريص و آزمند شدهايم را عوض بستانيم.
وَ أَوْجِبْ لَنَا عُذْرَكَ عَلَى مَا قَصَّرْنَا فِيهِ مِنْ حَقِّكَ ، وَ ابْلُغْ بِأَعْمَارِنَا مَا بَيْنَ أَيْدِينَا مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ الْمُقْبِلِ ، فَإِذَا بَلَّغْتَنَاهُ فَأَعِنِّا عَلَى تَنَاوُلِ مَا أَنْتَ
أَهْلُهُ مِنَ الْعِبَادَةِ ، وَ أَدِّنَا إِلَى الْقِيَامِ بِمَا يَسْتَحِقُّهُ مِنَ الطَّاعَةِ ، وَ أَجْرِ لَنَا مِنْ صَالِحِ الْعَمَلِ مَا يَكُونُ دَرَكاً لِحَقِّكَ فِي الشَّهْرَيْنِ مِنْ شُهُورِ الدَّهْرِ .
و (قبول) عذر ما را كه در آن ( ماه ) بر حقّت كوتاهى كردهايم، بر ما لازم گردان و عمر ما - كه در پيش روى ماست - را، به ماه رمضان آينده برسان.
پس چون ما را به آن رساندى، ما را بر انجام عبادتى كه تو شايسته آنى، يارى فرما. و ما را بر قيام به طاعتى كه سزاوار آن ماه است، موفّق بدار.
و از اعمال شايسته، آنچه را كه سبب دريافتن حقّ تو در دو ماه (رمضان گذشته و آينده) از ماههاى روزگار باشد، براى ما پيوسته گردان.
اللَّهُمَّ وَ مَا أَلْمَمْنَا بِهِ فِي شَهْرِنَا هَذَا مِنْ لَمَمٍ أَوْ إِثْمٍ ، أَوْ وَاقَعْنَا فِيهِ مِنْ ذَنْبٍ ، وَ اكْتَسَبْنَا فِيهِ مِنْ خَطِيئَةٍ عَلَى تَعَمُّدٍ مِنَّا ، أَوْ عَلَى نِسْيَانٍ ظَلَمْنَا
فِيهِ أَنْفُسَنَا ، أَوِ انْتَهَكْنَا بِهِ حُرْمَةً مِنْ غَيْرِنَا ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْتُرْنَا بِسِتْرِكَ ، وَ اعْفُ عَنَّا بِعَفْوِكَ ، وَ لَا تَنْصِبْنَا فِيهِ لِأَعْيُنِ الشَّامِتِينَ ،
وَ لَا تَبْسُطْ عَلَيْنَا فِيهِ أَلْسُنَ الطَّاعِنِينَ ، وَ اسْتَعْمِلْنَا بِمَا يَكُونُ حِطَّةً وَ كَفَّارَةً لِمَا أَنْكَرْتَ مِنَّا فِيهِ بِرَأْفَتِكَ الَّتِي لَا تَنْفَدُ ، وَ فَضْلِكَ الَّذِي لَا يَنْقُصُ .
خداوندا و گناه كوچك يا بزرگى كه در اين ماه به آن نزديك شديم يا گناهى كه در آن انجام داديم و خطايى كه ما در آن ( ماه ) از روى عمد
زير بارش رفتيم ، يا فراموشىاى كه در آن به خود ستم كرديم يا با آن حرمت ديگرى را پردهدرى نموديم؛ پس بر محمّد و خاندانش
درود فرست و ما را به پرده خود بپوشان و به عفو خود از ما درگذر و ما را در آن، پيش چشمان شماتتكنندگان قرار نده
و زبان طعنهزنندگان را در آن (ماه) بر ما نگشا و به مهربانىات كه نابود نمىشود و به فضلت كه كم نمىگردد،
ما را در اين (ماه) به كارى كه سبب فروريختن و كفّاره كارهايى مىشود كه بر ما نمىپسندى، بگمار.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْبُرْ مُصِيبَتَنَا بِشَهْرِنَا ، وَ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِ عِيدِنَا وَ فِطْرِنَا ، وَ اجْعَلْهُ مِنْ خَيْرِ يَوْمٍ مَرَّ عَلَيْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ ،
وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ ، وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِيَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا عَلَنَ .
خداوندا بر محمّد و خاندانش درود فرست. مصيبت ما را در (رفتن) ماهمان جبران كن. و براى ما روز عيد و فطرمان را مبارك گردان. و آن را از بهترين
روزهايى كه بر ما گذشته است قرار ده كه جلبكنندهترين روز، براى عفو و محوكنندهترين آن، براى گناه باشد. و گناهان پنهان و آشكار ما را بيامرز.
اللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلَاخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَايَانَا ، وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَيِّئَاتِنَا ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ ، وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِيهِ ، وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ .
خداوندا با گذشتن اين ماه، ما را از خطاها درآور. و با بيرون رفتنش، ما را از بدىهايمان بيرون بر. و به وسيله آن،
ما را از سعادتمندترين اهل آن و از پرنصيبترين آنان در آن ماه و از بهرهمندترين ايشان از آن قرار ده.
اللَّهُمَّ وَ مَنْ رَعَى هَذَا الشَّهْرَ حَقَّ رِعَايَتِهِ ، وَ حَفِظَ حُرْمَتَهُ حَقَّ حِفْظِهَا ، وَ قَامَ بِحُدُودِهِ حَقَّ قِيَامِهَا ، وَ اتَّقَى ذُنُوبَهُ حَقَّ تُقَاتِهَا ، أَوْ تَقَرَّبَ إِلَيْكَ بِقُرْبَةٍ
أَوْجَبَتْ رِضَاكَ لَهُ ، وَ عَطَفَتْ رَحْمَتَكَ عَلَيْهِ ، فَهَبْ لَنَا مِثْلَهُ مِنْ وُجْدِكَ ، وَ أَعْطِنَا أَضْعَافَهُ مِنْ فَضْلِكَ ، فَإِنَّ فَضْلَكَ لَا يَغِيضُ
، وَ إِنَّ خَزَائِنَكَ لَا تَنْقُصُ بَلْ تَفِيضُ ، وَ إِنَّ مَعَادِنَ إِحْسَانِكَ لَا تَفْنَى ، وَ إِنَّ عَطَاءَكَ لَلْعَطَاءُ الْمُهَنَّا .
خداوندا و هر كس رعايت كرده اين ماه را، به طورى كه حقّ رعايتش است، و حرمتش را آن طورى كه حقّ بوده نگه داشته، و حدودش را آن طوریکه
حقّش بوده بهپا داشته و از گناهان خويش به طورى كه حقِّ پرهيز كردن بوده پرهيز نموده، يا به وسيله عمل تقربآورى به سوى تو تقرب جسته،
كه خوشنودى تو را براى او لازم گردانده و رحمتت را به او برگردانده؛ پس از (توانگرى) نزد خودت، مانند آن را به ما ببخش و از فضلت، چندين
برابر آن را به ما عطا فرما. به درستى كه فضل تو كاستىپذير نيست و همانا گنجينههاى تو كم نمىشود، بلكه فزونى مىيابد
و به درستى كه معادن احسانت فنا نمىشود و به درستى كه عطاى تو، عطايى گواراست.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اكْتُبْ لَنَا مِثْلَ أُجُورِ مَنْ صَامَهُ ، أَوْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .
خداوندا بر محمّد و خاندانش درود فرست و براى ما مانند پاداش كسانى كه روزه گرفتهاند يا در اين ماه تا روز قيامت تو را عبادت مىكنند، بنويس.
اللَّهُمَّ إِنَّا نَتُوبُ إِلَيْكَ فِي يَوْمِ فِطْرِنَا الَّذِي جَعَلْتَهُ لِلْمُؤْمِنِينَ عِيداً وَ سُرُوراً ، وَ لِأَهْلِ مِلَّتِكَ مَجْمَعاً وَ مُحْتَشَداً مِنْ كُلِّ ذَنْبٍ أَذْنَبْنَاهُ ،
أَوْ سُوءٍ أَسْلَفْنَاهُ ، أَوْ خَاطِرِ شَرٍّ أَضْمَرْنَاهُ ، تَوْبَةَ مَنْ لَا يَنْطَوِي عَلَى رُجُوعٍ إِلَى ذَنْبٍ ، وَ لَا يَعُودُ بَعْدَهَا فِي خَطِيئَةٍ ،
تَوْبَةً نَصُوحاً خَلَصَتْ مِنَ الشَّكِّ وَ الِارْتِيَابِ ، فَتَقَبَّلْهَا مِنَّا ، وَ ارْضَ عَنَّا ، وَ ثَبِّتْنَا عَلَيْهَا .
خداوندا ما در روزِ فطرمان كه آن را براى اهل ايمانْ عيد و شادى و براى اهل دينتْ محل اجتماع و گردهمايى قرار دادى، از هر گناهى كه
آن را مرتكب شدهايم يا بدىاى كه در گذشته انجام دادهايم يا انديشه بدى كه در دل داشتهايم، به درگاه تو توبه مىكنيم. توبه كسى
كه بازگشتن به گناه را در دل ندارد و پس از توبه به خطايى بازنمىگردد. توبه خالصى كه از ترديد و دودلى پاك باشد.
پس آن را از ما بپذير و از ما خوشنود باش و ما را بر آن ثابت گردان.
اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا خَوْفَ عِقَابِ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى نَجِدَ لَذَّةَ مَا نَدْعُوكَ بِهِ ، وَ كَأْبَةَ مَا نَسْتَجِيرُک مِنْهُ .
خداوندا ترسِ كيفرِ هشداردادهشده و شوقِ پاداشِ وعدهدادهشده را روزى ما گردان.
تا خوشى آنچه از تو مىخواهيم و اندوه آنچه از آن به تو پناه مىبريم، دريابيم.
وَ اجْعَلْنَا عِنْدَكَ مِنَ التَّوَّابِينَ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ لَهُمْ مَحَبَّتَكَ ، وَ قَبِلْتَ مِنْهُمْ مُرَاجَعَةَ طَاعَتِكَ ، يَا أَعْدَلَ الْعَادِلِينَ .
و ما را در نزد خود از توبهكنندگانى قرار ده كه دوستىات را براى آنها واجب نمودهاى،
و بازگشت به طاعتت را از آنان پذيرفتهاى. اى عادلترين دادگران.
اللَّهُمَّ تَجَاوَزْ عَنْ آبَائِنَا وَ أُمَّهَاتِنَا وَ أَهْلِ دِينِنَا جَمِيعاً مَنْ سَلَفَ مِنْهُمْ وَ مَنْ غَبَرَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ .
خداوندا از پدران و مادران و همه همكيشان ما، هر كه از ايشان درگذشته و مرده و هر كه زنده مانده، تا روز رستاخيز درگذر.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ نَبِيِّنَا وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ ، وَ صَلِّ عَلَيْهِ وَ آلِهِ
كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ ، وَ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ ، صَلَاةً تَبْلُغُنَا بَرَكَتُهَا ، وَ يَنَالُنَا نَفْعُهَا ، وَ يُسْتَجَابُ لَهَا دُعَاؤُنَا ،
إِنَّكَ أَكْرَمُ مَنْ رُغِبَ إِلَيْهِ ، وَ أَكْفَى مَنْ تُوُكِّلَ عَلَيْهِ ، وَ أَعْطَى مَنْ سُئِلَ مِنْ فَضْلِهِ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
خداوندا بر محمّد پيامبرمان و خاندانش درود فرست. همچنانكه بر فرشتگان مقرّبت درود فرستادى. و بر او و خاندانش درود فرست، همچنانكه
بر پيامبران فرستادهشدهات درود فرستادى. و بر او و خاندانش درود فرست، همچنانكه بر بندگان شايستهات درود فرستادى. و برتر از آن
اى پروردگار جهانيان، درودى كه بركت آن به ما رسد و سودش ما را دريابد و دعاى ما به سبب آن مستجاب گردد. به درستى كه
تو كريمتر كسى هستى كه از او درخواست شده و بىنيازكنندهتر كسى هستى كه بر او اعتماد شده
و بخشندهتر كسى هستى كه از فضل او درخواست شده و تو بر هر چيزى توانايى.
.
