وظایف شیعیان در عصر غیبت

[علی اصغر حسین]

در این نوشتار به صورت كلی و مختصر به چند نمونه از وظایف منتظران حضرت اشاره می‌كنیم. برای مطالعه بیشتر ـ به كتاب‌هایی كه به طور مفصل به این موضوع پرداخته‌اند كه بعضی از آنها را در این نوشته نام می‌بریم ـ مراجعه فرمایید.
1. شناخت:
یكی از ویژگی‌های منتظر، شناخت و معرفت به امام زمان است نه فقط یادگیری نام‌ها و القاب و تاریخ ولادت و غیبت؛ بلكه معرفت داشتن به ویژگی‌ها و ابعاد وجودی حضرت و اندیشیدن در كلمات و اوامر حضرت و تأمل در حكمت نام‌ها و نشانه‌ها و علائم ظهور و شگفتی ولادت و حیات او، همچنین دانستن سبب و حكمت غیبت پر رمز و راز حضرت كه به یقین وقتی انسان معرفت به این موارد پیدا كرد و اهداف و آرمان‌های او را فهمید خود را برای عملی كردن اهداف امام زمان آماده می‌سازد و خشنودی او را به خشنودی خودش ترجیح می‌دهد و سعی می‌كند سرباز خوبی برای آن حضرت باشد.
از رسول اكرم(
صلی الله علیه وآله وسلم
) حكایت شده:
«من مات و هو لایعرف امامَهُ ماتَ میتةً جاهلیةً»؛1
«كسی كه بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است.»
راه‌های شناخت امام زمان:
از جمله راه‌های شناخت امام زمان عبارتند از: 1. تلاش برای آگاهی بیشتر از حضرت یا از طریق شنیدن از بزرگان و یا مطالعه‌ی كتاب‌هایی كه در این زمینه نوشته شده است، مانند كتاب مكیال المكارم كه مرحوم آیت‌الله سید محمدتقی موسوی اصفهانی تالیف كرده‌اند و طبق گفته نویسنده به فرمان خود امام زمان(عج) نوشته شده است این كتاب یكدوره امام‌شناسی كه ترجمه فارسی هم شده است.2
2. راه دوم بوسیله ارتباط روحی و معنوی با دعا و توسل است: همانطور كه در زیارت جامعه می‌فرماید: «خدایا از تو می‌خواهم كه مرا از آشنایان به امامان و به حق و حقوق آنان قرار دهی!»3
راه اول: راه معرفت علمی است ولی راه دوم: راه شناخت قلبی و روحی است.
3. اطاعت:
اگر چه امام زمان غایب است ولی اراده و فرمانش در میان همه‌ی خلایق جاری است. دستوراتش را باید شناخت و فرمان‌هایش را باید اطاعت كرد.
از امام صادق(
علیه السلام
) حكایت شده كه می‌فرماید:
خوشا به حال شیعیان مهدی قائم(
علیه السلام
) آنان كه در دوران غیبت او چشم انتظار ظهور اویند و در دوران ظهورش سرسپردگان اوامر او.»4
حال سوال این است چگونه او امر و دستورات امام زمان(عج) را در زمان غیبت ایشان بدانیم و به آنها عمل كنیم؟
در جواب این سوال باید گفت كه اگر چه در خصوص امام زمان ارتباط محسوس بین امام و مردم وجود ندارد ولی در هیچ یك از دو غیبت صغری و كبری امام زمان، پیوند امام با مردم به طور كلی قطع و گسسته نشده است زیرا در هر دو غیبت، امر سفارت و نیابت وجود داشته و دارد و از طریق نایبان، پیوند امام با مردم برقرار بوده و هست. در زمان غیبت صغری نیابت نایبان خاص بوده و در زمان غیبت كبری نیابت نایبان حضرت عام می‌باشد كه با توجه به شرایط و ضوابطی كه مطرح می‌كنند اطاعت فقهاء جامع الشرایط لازم و در ردیف اطاعت از امام زمان می‌باشد. و مخالفت با فقیه جامع الشرایط كه نایب امام است، مخالفت با امام، و مخالفت با امام، مخالفت با خداوند می‌باشد.
توقیع حضرت ولی عصر(عج):
سوالاتی كه برای مردم حاصل شده بود و برای خودش نیز «اسحاق بن یعقوب» مشكل بود در ذیل نامه‌ای به وسیلة نایب دوم، یعنی محمد بن عثمان عمری به محضر حضرت مهدی(عج) فرستاد و پاسخ آنها را طلبید از جمله‌ی آن مسائل این بود كه مردم در عصر غیبت در حوادث واقعه به چه كسی مراجعه كنند؟ حضرت پاسخ فرمودند:
«.... و امّا الحوادث الواقعه فارجعوا فیها إلی روات حدیثنا فانهم حجتی علیكم و انا حجة الله»؛ «اما آنچه سوال كرده‌ای خدا تو را هدایت كند و ثابت قدم نماید... اما حوادثی كه پیش می‌آید به راویان حدیث ما مراجعه كنید زیرا آنها حجت و نمایندگان من هستند بر شما و من حجت خدا بر شما....»5
از این حدیث استفاده می‌شود كه اطاعت از ائمه‌ی قبل، عین اطاعت از امام زمان است چون فقها با توجه به قرآن كریم و قول ائمه احكام شرعی را بیان می‌كنند.
3. انتظار:
انسان منتظر، انسانی كوشا است، انسانی جهادگر و مبارز است كه در مسیر اقامه‌ی توحید و استقرار ولایت از نثار هر چه دارد دریغ نمی‌ورزد.
چنانچه از حضرت علی(
علیه السلام
) حكایت شده:
«كسی كه چشم انتظار حاكمیت ما باشد، مانند مجاهدی است كه در راه خدا به خون خویش غلطیده باشد.»6
و جامعه‌ی منتظر جامعه‌ای پویا است، جامعه‌ای متحرك و فعال است كه حاكمیت طاغوت را نمی‌پذیرد و بی‌عدالتی را بر نمی‌تابد. منتظر ظهور امام زمان بودن حركت بسوی ظهور داشتن و به آرمان‌های موعود عمل نمودن است.
انسان منتظر نفس اماره را كنترل و شیطان را از خود دور می‌كند و خود را جهت استقبال از آقا امام زمان(عج) مهیا می‌كند. جهت استقبال از او لوح دل را از آلودگی‌ها و گناهان می‌شوید و خانه دل را به یاد خدا و با صفات حمیده و پسندیده‌ی انسانی زینت می‌دهد و الا امام زمان(عج) كه به هر جایی پا نمی‌گذارند. نمی‌توان یك گوشه‌ی دل را از محبت دنیا پر كرد گوشه‌ی دیگر گناهان و ... بعد به آقا بگوییم بیا بیا كه سوختم، زهجر روی ماه تو؟ چگونه سوخته است انسانی كه خود را برای ظهور آماده نكرده است.
آیینه شو، جمال پری طلعتان طلب جاروب زن به خانه سپس میهمان طلب
4. خدمت‌گذاری به حضرت:
از امام صادق(ع) نقل شده كه می‌فرمایند: «اگر دوران او را درك می‌كردم همه‌ی روزهای زندگیم را در خدمت به او می‌گذراندم.»7
وقتی پیامبران و امامان در خدمت به امام زمان پیشتاز هستند وقتی امام صادق(ع) آرزوی خدمت به ایشان را دارد و حضرت عیسی(
علی نبینا وعلیه السلام
) از آسمان فرود می‌آید تا او را یاری كند وظیفه‌ی شیعیان منتظر در خدمت به ساحت مقدس او چقدر است؟
بی‌تردید خادمین دوران ظهور، همان خادمین دوران غیبت‌اند.
آنها كه پس از ظهور شایستگی خدمت می‌یابند، همان‌هایی هستند كه در دوران غیبت، بر خدمت به امام و امت امام همت گماشته‌اند، و اهداف امام را سرلوحه‌ی زندگی خود قرار داده‌اند.
برخی دیگر از تكالیف و وظایف منتظران حضرت:
5. محبت به امام زمان(عج): پیامبر اكرم: «خداوند را دوست بدارید به جهت آنچه از نعمت‌های خویش به شما می‌دهد و مرا به جهت دوستی خدای عزوجل دوست بدارید و اهل بیتم را به خاطر دوستی من دوست بدارید.»8
6. اظهار اشتیاق به دیدار آن بزرگوار: نیك بدون اشتیاق به آن حضرت، امر واضح و روشنی است زیرا كه این از لوازم محبت است.
7. اندوهگین بودن مؤمن از فراق آن حضرت: اینكه مومن از فراق و دور ماندن از حضرت اندوهگین باشد از نشانه‌های دوستی و اشتیاق به حضرت است.
8. حضور در مجالس فضایل و مناقب آن حضرت كه از مصادیق «فَاسْتَبِقُوا الْخَیْرَاتِ»9 است.
9. سرودن و خواندن شعر در فضایل آن حضرت: امام صادق(
علیه السلام
): «هر كس درباره‌ی ما یك بیت شعر بگوید خداوند برای او خانه‌ای در بهشت خواهد ساخت.»10
10. شناختن علایم ظهور حضرت: مقدمه‌ی شناخت حضرت شناخت علائم ظهور به ویژه علائم حتمی مقارن با ظهور حضرت است.
11. صدقه قراردادن به نیابت آن حضرت و برای سلامتی او: كه نشان از مودت و دوستی آن جناب و ولایت اوست.
12. حج و طواف به نیابت حضرت.
13. تصمیم قلبی بر یاری كردن آن جناب در زمان حضور و ظهور او.
14. تجربه بیعت با حضرت با خواندن دعاها از جمله دعای عهد و ... .11

نمایه
كتاب:
برای مطالعه بیشتر در این زمینه مراجعه شود به:
1. كتاب مكیال المكارم، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی، ناشر مهر قائم اصفهان.
2. نگین آفرینش، اثر جمعی از نویسندگان، ناشر بنیاد فرهنگی امام مهدی(عج).
3. وظایف منتظران، واحد تحقیقات مسجد مقدس جمكران.
4. سیمای آفتاب، حجت‌الاسلام دكتر طاهری.

1 . محاسن برقی، ج 1، ص 251 و بحارالانوار مرحوم مجلسی، ج 23، ص 76 و با تعبیر «من مات ولم یعرف امام زمانه فقد مات میتة جاهلیة» الصوارم المهرقة، شهید نور الله التستری، ص 263 این روایت را از صعمین نقل می‌كند.
2 . مترجم: سید مهدی حائری قزوینی، ناشر مهر قائم اصفهان می‌باشد.
3 . «اسألك ان تجعلنی فی جملة‌العارفین بهم و بحقهم» و مفاتیح الجنان فرازی از زیارت جامعه كبیره.
4 . طوبی الشیعة....، بحارالانوار، ج 52، ص 150.
5 . شیخ صدوق، كمال الدین، ص 484. جهت مطالعه بیشتر به كتاب سیمای آفتاب ـ سیری در زندگانی حضرت مهدی(عج) ـ به قلم حجت‌الاسلام دكتر طاهری درس یازدهم (غیبت كبری و نواب عام حضرت مهدی(عج)) مراجعه شود.
6 . امیرالمومنین(ع): «المنتظر لامرنا كالمتشحط بدمه فی سبیل الله»، كمال الدین صدوق، ص 645.
7 . «لو ادركته لخدمته ایام حیاتی»، بحار، ج 51، ص 148.
8 . مكیال المكارم، ترجمه فارسی، ص 218، ج 2، به نقل از امالی صدوق، ص 219.
9 . بقره / 148.
10 . مكیال المكارم، ص 257، ج 2، به نقل از وسائل الشیعه، ج 10، ص 467، ح 1.
11 . برای مطالعه بیشتر به ترجمه كتاب مكیال المكارم، ج 2، بخش هشتم: تكالیف بندگان نسبت به آن حضرت مراجعه شود.

[mahdieh]

در دوران غيبت امام عصر (عج ) , منتظران واقعي آن امام بزرگوار وظايفي را بر عهده دارند كه مي بايست با آگاهي كامل از آنها , فعاليتهاي لازم را داشته و زمينه ظهور منجي عالم بشريت را فراهم آورند
در دوران غيبت امام عصر (عج ) , منتظران واقعي آن امام بزرگوار وظايفي را بر عهده دارند كه مي بايست با آگاهي كامل از آنها , فعاليتهاي لازم را داشته و زمينه ظهور منجي عالم بشريت را فراهم آورند.
ياد امام زمان , دعوت براي شناخت امام زمان , دعا براي سلامتي امام زمان , دعا براي تعجيل ظهور آن حضرت , ندبه بر امام زمان , زيارت امام زمان , خودسازي و ايجاد شرايط لازم براي ظهور آن حضرت از جمله وظايفي است كه براي منتظران واقعي امام زمان (عج ) مطرح شده است :
ياد امام
وظيفه يك شيعه و يك عاشق دلسوخته قبل از هر چيز , ياد امام زمان است , ياد امام نه تنها يك وظيفه است بلكه آرام بخش و نشاط آور , سازنده و تربيت كننده , اصلاح گر وشور آفرين و وسيله تقرب به خدا و توشه لحظه پر وحشت مرگ است .



[COLOR=#c00000]دعا براي شناخت امام
 معرفت و شناخت امام زمان , امري حتمي و ضروري است , بنابراين يكي از وظايف مسلم انسان اين است كه امام زمان خود را بشناسد و در اين راه از هيچ كوششي دريغ نورزد. از جمله اقداماتي كه در اين راستا مي توان داشت , دعا براي شناخت امام از حضرت حق تعالي است , در واقع مي بايست از خدا استعانت بجويد و بخواهد كه معرفت امام را براي او ميسرو مقدور كند.

[COLOR=#c00000]دعا براي سلامت امام
 يكي ازوظايف دوستان و منتظران امام زمان اين است كه براي سلامت و صيانت حضرت از خطرات و بلايايي كه جان امام را تهديد مي كند , با هر زباني دعا كنند.

[COLOR=#c00000]دعا براي تعجيل در ظهور امام
 يكي از وظايف مسلم شيعيان در زمان غيبت امام زمان , دعا براي قرب ظهور و درخواست تعجيل در قيام آن حضرت است . شيعه راستين و دلباخته امام زمان كسي است كه در هر صبح و شام و با هر نماز , دست حاجت به پيشگاه خداي مهربان دراز كرده و از او ظهور مولايش را مي طلبد.
كسي كه شيفته واقعي امام زمان است در دعا براي ظهور مولايش اسير الفاظ و گرفتار عبارت پردازي نيست , بلكه از عمق جان دعا مي كند و با تمام وجود , گمشده اش را مي طلبد , تنها زبانش سخن نمي گويد , بلكه قلبش در هجران يار مي سوزد , دلش در فراق محبوب مضطرب است و ديدگانش در انتظار ديدار اشكبار است . گردش زبانش در كام , همچون اشكهاي غلطانش برگونه , نشانه محبت دروني و علاقه قلبي او به مولا و محبوب اش است .

[COLOR=#c00000]ندبه بر امام
ندبه بر حضرت مهدي اظهار شوق به لقاي او , گريه و ابراز نگراني از مفارقت ومحروم بودن از فيض حضور او , دعا براي تعجيل فرج وظهور او , ذكر مناقب وفضايل و اقدامات و برنامه هاي انقلابي و اصلاحي آن وجود مبارك و اظهار تاسف از اوضاع ناهنجار و روي كار بودن حكومتهاي باطل ومستبد و روشهاي بيدادگرانه , سنت حسنه اي است كه همواره شيعه بر آن مداومت داشته و آنرا شعار خود قرار داده و تا ظهور دولت حق و تاسيس حكومت جهاني اسلام , آزادي و نجات تمام انسانها , اين شعار برقرار بوده و روشنگر خواسته هاي ارزنده و با ارج و هدفهاي مترقي و نجات بخش اسلام است .

زيارت امام
از جمله وظايف دوستان امام عصر(عج ) اين است كه در هر روز بويژه در روز جمعه به زيارت امام بپردازند و يكي از زيارتنامه هايي كه براي آن حضرت در كتب دعا معرفي شده را بخوانند.

توسل به امام
 همانگونه كه هر عبدي اگر مبتلا به مشكلي شود به مولاي خود پناه مي برد و رفع شدائد و مشكلات را از او مي طلبد , بويژه اگر آن مولا توان رفع مشكل راداشته باشد , شيعه نيز بايد در همه حالات بويژه درهنگام شدايد وتهاجم دشمن , به امام زمان (عج ) متوسل شود و رفع مشكل را از مولاي خود بخواهد.

[COLOR=#c00000]خودسازي
شيعه درطول غيبت كبري به انتظار نشسته كه چه زماني يوسف گم گشته باز آيد و غم هجران يعقوبي آنها به سرور وصال مبدل شود و عزت از دست رفته باز گردد . همه اميد شيعه اين است كه روزي در زير پرچم امام عصر به جهاد عليه دشمنان خدا و دين پرداخته و از جمله ياران امام و شهدا در ركاب حضرت باشد. مي دانيم كه اين مقامات با آلودگي و پليدي سازگار نيست و از سوي ديگر چون آمدن امام , زمان دقيقي ندارد , پس شيعه منتظر بايد در تمام ابعاد زندگي خودسازي كند , هم در بعد عقيده و هم در بعد نفسانيات , اخلاق و عمل , چرا كه نه شخص فاسد العقيده در حريم امام راه دارد و نه شخص فاسد الاخلاق و نه انسان آلوده به گناه .

ايجاد زمينه براي آمدن امام
منظور از ايجاد زمينه تنها آمادگي شخصي نيست كه هر فردي موظف باشد خود را در بعد عقيدتي , اخلاقي و عملي آماده سازد , بلكه مقصود آن است كه افراد صالح و ذي نفوذ , مانند مراجع تقليد ودانشمندان , خطيبان و صاحبان قلم , دست به يك اقدام اصلاحي در جامعه بزنند ومردم را با تبليغات از خطر دشمنان آگاه كرده و به آثار وجودي امام زمان و بيان زندگي سعادتمندانه وشرافتمندانه در عصر ظهور توجه دهند و آنها را مهيا و آماده سازند.

انتظار فرج آن حضرت
از ديگر وظايف شيعه انتظار ظهور و فرج آن حضرت است . در اين مورد روايات بسياري وارد شده است .
اظهار حزن , ذكر فضايل و مناقب , اظهار علاقه , شركت در جلسات مربوط به آن حضرت , رعايت حقوق امام و رعايت حقوق برادران ديني از ديگر وظايف منتظران در عصر غيبت است .  


[External Link Removed for Guests]

[mahdieh]

 وظيفه ما شيعيان در زمان غيبت امام زمان (عج) چيست ؟ 
    در زمان غيبت وظايف گوناگوني براي شيعه ذكر شده است ؛ از  جمله:     
  1. تلاش در جهت شناخت هر چه بيشتر و بهتر امام زمان (عج) ؛  
  2. تكاپو و كوشش در جهت زمينه سازي ظهور آن حضرت ، اين مهم از  
  راه هاي زير ميسر است :  
  الف) خودسازي و ديگر سازي. ؛  
  ب ) شناخت و شناساندن امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ، اهداف والاي آن حضرت ، نقش  
  بزرگ تاريخي و ارمغان الهي ايشان به جهان بشريت   
  ج ) شناخت و معرفي هر چه بهتر اسلام به جهانيان .  
  3 . تلاش و جهاد در جهت دفاع از اسلام و حفظ كيان اسلامي ؛  
  4 . پيروي از نائبان امام عصر (عجل الله تعالي فرجه الشريف) يعني عالمان و فقيهان عادل و شايسته ؛  
  5 . دعا براي فرج آن حضرت ؛  
  6 . دعا و صدقه دادن براي سلامتي آن حضرت ؛  
  7 . اهداي ثواب اعمال نيك مانند تلاوت قرآن و... براي آن حضرت نيز مستحب و ستوده است .  

  


 منبع :گروه پاسخ به شبهات 
 مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر (عج) 

[mahdieh]

وظايف شيعيان در عصر غيبت با شيعيان صدر اسلام كه كنار پيامبر (ص) و ائمه طاهرين زندگي مي‌كردند علاوه بر آنكه تغيير نكرده حساس‌تر و سنگين‌تر هم شده است زيرا به هنگام انجام فرائض و وظايف در آن زمان امام و رهبر در كنار آنها به صورت عيني و ملموس بود و امروز در حجاب غيبت است.وظيفه شيعه در عصر غيبت آن است كه بر آنچه از حق و حقيقت به او رسيده ثبات قدم داشته باشد و چنگ بزند به آن حبل متين تا محفوظ بماند اين وظايف عصر غيبت در قرآن كريم و روايات و سنت پيامبر (ص) و ائمه با الفاظ مختلف مشخص شده است كه به اهم آن مي‌پردازيم:


1-شناخت امام زمان (عج)
شناخت امام زمان (عج) يكي از اهم وظايف مسلمانان است زيرا وقتي او را بشناسيم و به صفات و خصوصيات آن حضرت آشنا شويم بهتر به وظايف خود به عنوان يك مسلمان مي‌پردازيم. اين شناخت تا آن اندازه اهميت دارد كه بنا به قول حضرت پيامبر (ص) و معصومين هر كس بميرد و امام زمان خود را نشناسد چون كسي است كه زمان جاهليت مرده باشد «من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتاً جاهليه » (مجلسي / ج 3 ص 382)


اين شناخت بايد ما را مصون بدارد از شك و شبهه نسبت به وجود آن بزرگوار و ما را از اقوال و اعمال و تبليغات گمراه كننده مدعيان دروغين نجات دهد، «براي چنين شناختي بايد دو نوع معرفت داشت اول شناخت نسبت به شخص امام زمان (عج) از نظر نام و نشان و زندگي و ... و دوم شناخت صفات و ويژگيهاي آن حضرت (موسوي اصفهاني – ج 1 ص 512)


شناخت ويژگيها و صفات آن حضرت در زمان حاضر اهميت بسيار زياد دارد. زيرا وقتي شناخت حاصل شد ديگر امام زمان خود را از ياد نمي‌بريم و هر گاه از او ياد مي‌كنيم فقط يك نام در ذهن ما نقش نمي‌بندد بلكه يك شخصيت كامل باصفات عاليه مجسم مي‌گردد كه حتي نام و القاب ايشان الگو دهنده به شيعيان خواهد بود.


اين شناخت بر ساخت زندگي فردي و اجتماعي تأثير مي‌گذارد و به دلها گرمي مي‌دهد و به همين علت است كه بايد دعا كنيم كه : «الهم عرفني حجتك فانك ان لم تعرفني حجتك خللت عن ديني» (كليني / ج 5 /337)


2- انتظار فرج:
شيخ صدوق در كتاب «كمال الدين » به سند خود از عبدالعظيم حسني روايت مي‌كند روزي بر آقايم محمد بن علي بن موسي بن جعفر بن محمدبن علي بن الحسين بن ابي طالب وارد شدم و مي‌خواستم كه دربارة قائم از آن حضرت سؤال كنم كه آيا همان مهدي است يا غير او، پس خود آن حضرت آغاز سخن كرد و گفت « يا ابا القاسم، ان القائم منا هوالمهدي الذي يجب ان ينتظر في غيبه و يطاع في ظهوره هو الثالث من ولدي» (شيخ صدوق / ج 2/ص 377)


يعني اي ابوالقاسم به درستي كه قائم از ماست و اوست مهدي كه واجب است در زمان غيبتش انتظار كشيده شود و در ظهورش اطاعت گردد و او سومين (امام) از فرزندان من است.


امام خميني (ره) در صحيفة نور مي‌فرمايند : انتظار فرج انتظار قدرت اسلام است و بايد كوشش كنيم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پيدا كند و مقدمات ظهور آن انشاء الله تهيه شود.«امام خميني / ج 2/ 198)


براي منتظران موعود آخر الزمان در روايات معصومين چنان مقام و منزلتي بر شمرده‌اند كه انسان تعجب مي‌كند منجمله شيخ صدوق از قول امام صادق (ع) نقل كرده است : « المنتظر لامرنا كالمتشحط بدمه في سبيل الله » (شيخ صدوق / ج 2 ص 378) يعني منتظر امر (حكومت) ما مثل آن است كه در راه خدا در خون خود غلتيده باشد.


در همان كتاب به نقل از امام صادق (ع) روايت ديگري به اين شرح در فضيلت منتظران آن حضرت نقل شده است « طوبي لشيعه قائمنا المنتظرين لظهوره في غيبه و المطيعين له في ظهوره اولئك اولياء الله الذين لا خوف عليهم و لا يحزنون » (شيخ صدوق / ج 2 ص 375)


يعني خوشا به حال شيعيان قائم ما كه در زمان غيبتش منتظر ظهور اويند و در هنگام ظهورش فرمانبردار از او آنان اولياي خدا هستند، همانها كه نه ترسي بر ايشان هست و نه اندوهگين شوند.


انتظار فرج امام زمان (عج) تا آن اندازه با ارزش است كه مقام شيعه را تا اولياء الله بالا مي‌برد و چنان حالتي به انسان دست مي‌دهد كه ترس و اضطراب و اندوه در درون او نخواهد بود و به قول حضرت اميرالمؤمنين (ع) بهترين اعمال در نزد خداوند بزرگ انتظار فرج است.


مرحوم مجلسي از قول حضرت علي (ع) نقل كرده است : « انتظروا الفرج و لاتيأ سوا من روح الله فان احب الاعمال الي الله عزوجل انتظار الفرج» (مجلسي / ج 18 ص 126) يعني منتظر فرج باشيد و از رحمت خداوند نا اميد نشوسيد به درستي كه خوشايند‌ترين اعمال نزد خداوند عزوجل انتظار فرج است.


3- تهذيب و خودسازي:
وظيفه شيعه منظر صاحب الزمان خود سازي براي اساس معيارهاي اصلي است، گوهر وقتي پاك شد قابل فيض مي‌شود و انسان وقتي مهذب گرديد شايسته خدمت به حضرت امام زمان مي‌گردد. خودسازي و تهذيب نفس خود به خود انجام نمي‌گيرد اين وظيفه در دوران كودكي و از دامان مادر بايد شروع شود و نظامهاي تعليم وتربيت و جامعه بايد ميداني را فراهم سازند كه در بستر آن افراد به سجاياي اخلاقي و معيارهاي اسلامي آشنا شوند و متخلق به صفات نيكو گردند.


در توقيع شريفي از جانب آن حضرت به شيخ مفيد صادر شده است عامل طولاني شدن غيبت ايشان گناهان و اعمال ناشايسته‌اي است كه از شيعيان آن حضرت صادر مي‌شود « فما يحسبنا عنهم الا ما يتصل بنا عما نكرهه، و لا نؤئره منهم» (النعماني / ج 16 ص 200)يعني تنها چيزي كه ما را از آنان (شيعيان) پوشيده مي‌دارد همان چيزهاي نا خوشايند است كه از ايشان به ما مي‌رسد و خوشايند ما نيست و از آنان انتظار نمي‌رود.


4- پيوند با مقام ولايت:
از حضرت امام محمد باقر (ع) نقل شده كه در تفسير «يا ايها الذين آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقو الله لعلكم تفلحون» (آل عمران – آيه 200) فرمودند : « اصبروا علي اداء الفرائض و صابروا عدولكم و رابطوا امامكم (المنتظر) » (نعماني ص 199) يعني : بر انجام واجبات صبر كنيد و با دشمنانتان پايداري كنيد و پيوند خود را به امام منتظر مستحكم نماييد.


پيرو آن حضرت بايد دائم به فكر تجديد و ادامه عهد و پيمان با آن حضرت باشد ائمه ما سفارش به بيعت و وفاي به عهد با امام زمان كرده‌اند پيوند دائمي شيعيان با ولايت حجت خدا دائمي و نا گسستني است.هنگامي كه هر روز دعا براي فرج امام زمان مي‌خوانيم و با او تجديد بيعت مي‌كنيم متوجه وظايف خود نسبت به امام زمان مي‌شويم هرگز تن به خواري و بي عدالتي و سستي و ركود و گناه نخواهيم داد و از خود بيگانه نخواهيم شد و هويت خود را از دست نمي‌دهيم.


5- الگو قرادادن آن حضرت:
كسي كه امام زمان خود را شناخت بايد رفتار وكردار اورا سرمشق خود قرار دهد. كلمات، فرمايشات ايشان را آويزة گوش كند. اهداف و آرمانهاي او را بشناسد حتي به معاني و مفاهيم القاب ايشان توجه داشته باشد. اقتدا و تأسي همراه با شناخت ايشان عين اطاعت از فرامين خدا و حضرت رسول الله (ص) است.


وقتي آن حضرت را مظهر عدالت گستري مي‌دانيم، عدالتخواهي را پيشه مي‌كنيم، هنگامي كه مي‌فهميم ايشان زهد پيشه هستند و بي توجه به ماديات،ما نيز آن را سرمشق قرار مي‌دهيم. زماني كه متوجه مي‌شويم ايشان از وظيفه شناسي و مسؤوليت پذيري و وفاي به عهد خوشحال مي‌شوند آن را الگو قرار مي‌دهيم.


6- تكريم و احترام:
امام زمان (عج) كه رهبري و هدايت ما را به عهده دارد شايسته تكريم است، او را كه دوست مي‌داريم و به او عشق مي‌روزيم براي ما ارزشمند و قابل احترام است، تنها بزرگواري كه با ذكر نام او همه از جا بلند مي‌شوند و مستحب است اين برخاستن امام زمان است. حضرت امام رضا (ع) هنگام ذكر نام مبارك ايشان از جا بلند مي‌شدند و دست بر سر مي‌نهادند و مي‌فرمودند: خدايا فرجش را نزديك فرما و قيامش را آسان گردان. (صافي ص 506)


اين برخاستن و تعظيم كردن و تكريك كردن فقط احترام گذاشتن تنها نيست. بلكه نشانه‌اي از بيسج شيعه است جهت قيام و همراهي و هم سوئي ما در احترام گذاشتن به ايشان حرمت نهادن به ارزشهاي اخلاقي است حرمت نهادن به ترويج اعتقادات است. تكريم خوبيها و بزرگواريهاست بزرگداشت امام و مولي و ولي شيعيان است.


7-به ياد امام عصر (عج) بودن
حضرت امام زمان (عج) خطاب به شيعيان مي‌فرمايند «انا غير مهملين لمراعاتكم و لا سنين لذكركم» (طبرسي / ج 2 ص 598) ما در مراعات حال شما كوتاهي نمي‌كنيم و يادتان را از خاطر نمي‌بريم.


وقتي آن حضرت به ياد شيعيان است ما نيز به ايشان كه ذخيره هستي و ثمره همه رسالتها و كمالات و سر چشمه همه خوبيها و خيرات و زيبائيهاست بايد ياد كنيم، وظيفه شيعيان است كه با ذكر نام او و دعا براي سلامتي و فرج و بيان خصال و نيكوئيهاي او هر روز از ايشان ياد كنند هر چه اين ياد آوري همراه با آگاهي زيادتر باشد شناخت بيشتر خواهد بود.


8-محبت و دوستي:
در قرآن كريم خداوند فرمود: «قل لا اسئلكم عليه اجرا الا الموده في القربي» (شوري – آيه 23) يعني: بگو از شما جز مودت و محبت خويشاوندانم اجر و مزدي براي رسالت نمي‌خواهم لذا محبت نسبت به پيامبر واهل بيت اوواجب است اين دوستي سبب ارتباط روحي، رواني و معنوي در راه خداست.


محبت نسبت به حضرت امام زمان (عج) سبب اطاعت همراه با عشق و علاقه به اوست اين محبت نسبت به معصومين پايه دين است بلكه به قول امام صادق (ع) برابر با آن است « هل الدين الا الحب » (عياشي ج1 / ص 167) دوستي اهل بيت سبب استقرار دين خداوند و جهاني شدن آن خواهد بود.


9-اشتياق به ديدار آن حضرت:
حضرت امام صادق (ع) كه خود را از مشتاقان ديدار جمال امام موعود هستند در دعاي ندبه با سوز و گداز ار اين اشتياق فرازهاي فرواني گفته‌اند « عزيز علي ان اري الخلق و لا تري» يعني براي من دشوار است كه مردم را ببينم و تو ديده نشوي « متي ترانا و تراك » كي شود كه ما تو را ببينيم و تو ما را ؟ كسي كه شوق ديدار آن حضرت را دارد جز به ديدار او نمي‌انديشد و هميشه به ياد اوست و در رفتار و اعمال خود رضاي او را مي‌طلبد كه رضاي خداوند در خشنودي اوست.


10-تحقيق و پژوهش:
تحقيق و پژوهش در شناخت ويژگيهاي حضرت امام زمان يكي ديگر از وظايف شيعيان است تا متوجه شود آن كه مايه رستگاري بشريت و گسترش عدالت و ريشه كن كننده ظالمان و ستمگران است كيست ؟بايد جستجو كرد كه او چه نقشي در حيات ما دارد. ؟آن كه خداوند اين جايگاه رفيع و اين نقش بزرگ را به او عطا فرموده است چه كسي است؟ اين جستجو و تحقيق نوعي تكليف است كه شيعه در دوران غيبت وظيفه دارد كه بنا به تعهدات خويش در مسير اهداف ولايت كه همان غايت رسالت است تلاش كند. زيرا جستجو براي شناخت حضرت امام زمان (عج) به منظور تحقق همان اهداف است.


10-خدمت كردن به امام عصر (عج)
حضرت امام زمان (عج) در جهان حاكمي است عدالت گستر، برقرار كننده حكومت توحيدي با شايستگيهاي ويژه كه نظير آن در جهان مشاهده نشده است. پيامبران بزرگي چون حضرت عيسي (ع) در ركاب او جهت خدمت كردن خواهند بود. حضرت امام صادق (ع) مي‌فرمايند : «لو ادركته لخدمه ايام حياتي » (مجلسي / ج 51 ص 148) يعني اگر دوران او را درك مي‌كردم براي همه عمر خدمت او را مي‌كردم.


وقتي پيامبران مشتاق خدمت كردن به او هستند وظيفة شيعيان مشخص است كه بايد كمر بسته در خدمت ايشان باشند. زيرا آنان كه در دوران غبيت از جان و دل در خدمت افكار و انديشه‌هاي امام زمان هستند قطعاً در زمان ظهور نيز شايستگي حضور در خدمت ايشان را خواهند داشت.


11-اداي حقوق:
در دعاي ندبه مي‌خوانيم: «واعنا علي تأديه حقوق اليه» ما را در داي حقوق او ياري فرما. حقوقي كه آن حضرت دارند حق هدايت و راهنمايي، حق امامت، مواظبت بر اطاعت از ايشان، نرنجانيدن قلب مباركشان پاسداري از آرمانهايشان، پرداخت حقوق شرعيه كه اداي اين حقوق به نفع شيعيان است زيرا رعايت اين حقوق دراستحكام بخشيدن به حفظ دين و ايمان شيعيان تأثير مثبت خواهد داشت.



12-تقوا و خودسازي و ساختن ديگران:
در زمره شيعيان حضرت مهدي (عج)بودن با شعار تحقق پذير نيست و بايد انتظار كشيد و در عرصه عمل و تلاش پرهيزكار و متقي بود. اين تلاش با پذيرفتن مسئووليت و بر اساس تقوا و ورع بايد باشد نه به خاطر هواي نفس و مال و ثروت و مقام و جاه. حضرت امام صادق (ع) فرمودند : « من سره ان يكون من اصحاب القائم فلينتظرو ليعمل بالورع و محاسن الاخلاق و هو منتظر » (مجلسي ج 52 / ص 140)


هر كس مي‌خواهد از ياران حضرت قائم باشد بايد انتظار بكشد و در عين انتظار به تقوا و خوش خلقي رفتار نمايد.


با بي مبالاتي و عدم پرهيز از گناه و خود فراموشي عدم تزكيه نفس و باور نداشتن نمي‌توان خود را ياور هميشه حضرت دانست، شيعه امام زمان (عج) مبادي آداب است، از گناه پرهيز مي‌كند هويت خود را مي‌شناسد، خود را سرباز امام زمان مي‌داند از جان ايثار مي‌كند از وسوسه‌هاي شيطاني دوري مي‌گزيند. در راه ارزشهاي ولايت از مال و توانائيهاي خود مايه مي‌گذارد و اسير فريبندگيهاي دنيا نمي‌شود.


شيعه امام زمان (عج) علاوه بر خود سازي به آگاه سازي ديگران مي‌پردازد، ديگران را به تقوا دعوت مي‌كند اهل امر به معروف و نهي از منكر است. مي‌كوشد تا جامعه رااصلاح كند و ديگران را به صلاح و تقوا و تزكيه دعوت كند. رفتار او از نظر شوق و تقوا و تزكيه براي ديگران الگوست. غافلان را هدايت مي‌كند، بيچارگان را دستگير است، گناهكاران را ارشاد مي‌كند و خود را مسئول مي‌داند.


13- پرهيز از شك و ترديد:
از حضرت امام صادق نقل شده است : «... فاياكم و اولئك و الاريتاب انفو عن انفسكم الشكوك و قد حذرتم فأحذروا من الله ... » (صدر الاسلام همداني ص 279) پس بپرهيزيد از شك ودودلي و ترديد. شكها را از خود برانيد و به تحقيق كه شما بر حذر داشته شديد پس از خدا پرهيز كنيد....


با توجه به سيطره بي اعتقادي و لا مذهبي در جوامع بشريت و وجود و توسعه مكاتب مادي گرايي و فضل فروشي عالمان غير متعهد و تك بعدي و اظهار نظر اشخاص غير متخصص عوامل متعدد سبب تخريب عقايد مسلمانان شده است و آنها رادچار شك و ترديد مي‌كند. البته اگر شك مقدمه‌اي براي تحقيق و شناخت بهتر باشد خوب است ولي اگر شك سبب پشت پا زدن به حقايق ديني باشد مخرب است. پس در صورت بروز شك بايد مسأله را از علماي فاضل و آگاه و مسئوول سؤال كرد و به تحقيق و مطالعه پرداخت تا يقين حاصل شود.




فهرست منابع:
1-قرآن كريم :ترجمه الهي قمشه‌اي

2- امام خميني (ـــ) صحيفه نور مجموعه رهنمودهاي امام زمان ج 20

3- جعفري ميرزا محمد تقي عيوز (ـــ) مكيال المكارم ج 2

4- حائري قزويني سيد مهدي (ـــ) سيماي حضرت مهدي در قرآن

5- شيخ عباس قمي ( 1380 ) مفاتيح الجنان

6- شيخ صدوق (ابن بابويه) ابو جعفر علي بن الحسين « كمال الدين، اتمام النعمه ج 2

7- شيخ مفيد « كلمه الامام المهدي (عج) » / ج 2

8- صدر الاسلام همداني « پيوند معنوي با ساحت قدس مهدوي (تكاليف الانام في غيبه الامام)

9- طبرسي « احتجاج » ج 6

10- عياشي « تفسير قرآن ج 1

11- كليني، محمد بن يعقوب « اصول كافي » ج 5

12- مجلسي ملا محمد باقر « بحار الانوار » ج 3

13- مجلسي ملا محمد باقر « بحار الانوار » ج 18

14- مجلسي ملا محمد باقر « بحار الانوار » ج 51

15- النعماني محمد بن ابراهيم « الغيبه » ج 16

[External Link Removed for Guests]

[محب فاطمه]

با سلام و تشكر.

در ادامه تكميل مطالب دوستان ....


.::. وظايف منتظران در عصر غيبت .::.