خواندن تفسیر در 3دقیقه (اینبار سوره ناس)

[مجید1111]

سوره مبارکه ناس

2010/07/22
07:12 ب.ظ

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (1) مَلِكِ النَّاسِ (2) إِلهِ النَّاسِ (3) مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ (4)
الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ (5) مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ (6)


لغات:
وسواس در اصل صداى آهسته‏اى است كه از به هم خوردن زينت آلات برمى‏خيزد سپس به هر صداى آهسته گفته شده، و بعد از آن به خطورات و افكار بد و نامطلوبى كه در دل و جان انسان پيدا مى‏شود، و شبيه صداى آهسته‏اى است كه در گوش فرو مى‏خوانند اطلاق گرديده .(مفردات راغب).به معناى حديث نفس هم آمده، به نحوى كه گويى صدايى آهسته است كه بگوش مى‏رسد (مجمع البیان).
خناس صيغه مبالغه از مصدر خنوس است كه به معناى اختفاى بعد از ظهور است.و به معنى جمع شدن و عقب رفتن می باشد، اين به خاطر آن است كه شياطين هنگامى كه نام خدا برده مى‏شود عقب نشينى مى‏كنند، و از آنجا كه اين امر غالبا با پنهان شدن توأم است‏.


بیان آیات :ازروایات بر می آید که این سوره مدنی است وبا سوره فلق همراه نازل شده است.
تفسیر:

وقتی شری انسان را تهدید می کند به به یکی از این سه پناه ،پناهنده می شود:
1= به ربى پناه مى‏برد كه مدبر امر او و مربى او است‏ وبرای تضمین در بقاء خود به وی پناه می برد .این پناهگاه سببى است فى نفسه تام در سببيت.
2=به پناهگاهی که دارای سلطنت قوی وحکمی نافذ باشد وبرای دفع آن شر به او پناه می برد(مانند پادشاهان).این پناهگاه هم سببى است فى نفسه تام در سببيت.
3=به الهی که معبود واقعی باشدواگر او شریکی هم نداشته باشد انسان فقط اورامی پرستد وبه او پناه می برد.
بنابراین خدای سبحان هم رب انسان وهم ملک انسان وهم اله اوست.
آیات مرتبط:
الف - ذلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُصْرَفُونَ(اشاره به سه صفت ربوبیّت،مالکیت والوهیت)
اين است خداوند، پروردگار شما كه حكومت از آن او است، هيچ معبودى جز او وجود ندارد با اين حال چگونه از راه حق منحرف مى‏شويد؟! سوره زمرآیه 6.
ب- رَبُّ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلًا(اشاره بهعلت ربوبيت و الوهيت‏)
به علت اينكه او رب مشرق و مغرب است و معبودى به جز او نيست، پس بايد تنها او را وكيل بگيرى. سوره مزمل، آيه9.
ج-لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ إِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ(اشاره به علت مالكيت‏)
ملك همه آسمانها و زمين از او است، و بازگشت همه امور به سوى او است. سوره حديد، آيه 5.

پرسش
1-درآیات مذکور چرا ابتداربوبیّت سپس مالکیت وبعد ازآن به الوهیت خداوند اشاره میکند؟
زیرا ربوبیت نزدیکترین صفت خدا به انسان است وخداوند عنایتی خاص درتربیت انسان نسبت به سایر موجودات دارد به عبارتی ولایت در آن اخص است مانند پدر نسبت به فرزند.ومالکیت نسبت به ربوبیت عام تراست وولایت در آن اعم است مثل نسبت انسان با یک پادشاه . و اله مرحله‏اى است كه در آن بنده عابد ديگر در حوائجش به معبود مراجعه نمى‏كند، و كارى به ولايت خاص و عام او ندارد، چون عبادت ناشى از اخلاص درونى است، نه طبيعت مادى‏.
2- چرا جمله‏هاى رب الناس، ملك الناس، اله الناس را متصل و بدون واو عاطفه آورد؟وچرا کلمه ناس را تکرار کرده در حالی که می توانست بفرماید:< قل اعوذ برب الناس و الههم و ملكهم‏>؟
زیرا خواست بفهماند هریک از صفات فوق به تنهایی سبب مستقلی در دفع شر هستند نظير اين وجه در دو جمله اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَد که بدون حرف عطف آمده وهریک به تنهایی در تعریف خداوند مستقل اند.
3-مراداز فی صدور الناس چیست؟
این جمله صفت وسواس خناس است ومراد ازآن محل وسوسه شيطان است، چون شعور و ادراك آدمى به حسب استعمال شايع، به قلب آدمى نسبت داده مى‏شود كه در قفسه سينه قرار دارد، و قرآن هم در اين باب فرموده: وَ لكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ ولى دلهايى كه در سينه‏ها است كور مى‏شوند. حج، آيه46.