ب. معرفى گروه مرجع
بى ترديد آن هنگام كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله)على رغم تب شديد خود، به كمك على(عليه السلام) و سلمان عزم مسجد كرده و بر فراز منبر خطاب به
مردم فرمود: « انى تارك فيكم الثقلين كتاب الله و عترتى اهل بيتى... » 27 و نيز آن گاه كه در جمع اصحابش فرمودند : « اين على با قرآن و قرآن با على
است و اين دو جانشينان و ياوران من هستند و تا زمانى كه در كنار حوض بر من وارد مى شوند از هم جدا نمى شوند و آن گاه از ايشان خواهم
پرسيد كه آنان را چگونه جانشين من قرار داديد؟ » 28 و نيز آن زمان كه در ازاى رسالت خويش اجرى جز محبت و مودت اهل بيت عصمت و طهارت
(عليهم السلام)درخواست نكردند، كسى پيام آن را دريافت نكرد و سرّ اين همه اصرار را درك نكرد، مگر على و سلمان و ابوذر و مقداد; راز اين همه اصرار پيامبر و توجه
دادن مردم به اهل بيت (ع) خويش را بايد از قرآن و دعاى ندبه شنيد، آن جا كه مى فرمايد:
«قل ما اسئلكم عليه من اجر الاّ من شاء أن يتخذ الى ربه سبيل» (فرقان: 57)
« بگو اجرى كه من خواستم جز اين نيست كه راه خدا را پيشه كنيد. »
«فكانوا هم السبيل اليك و المسلك الى رضوانك» (29 )
« و اهل بيت عصمت و طهارت طريق رسيدن به خدا و رضوان اويند، »
« و اهل بيت عصمت و طهارت طريق رسيدن به خدا و رضوان اويند، »
پس با تكيه بر آنان و با مودت به ايشان مى توانيد راه كمال را هموار كنيد.
تأكيد فراوان پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله) بر گرايش و مودت مردم به عترت، از منظر جامعه شناختى بسيار مهم و اساسى است; زيرا در نگاه جامعه شناختى،
مردم همواره در پى الگويى مناسب و راهگشا براى رفتار فردى و گروهى خود مى باشند. به تعبير جامعه شناسان، انسان ها به دلايل مختلف عموماً خود را در
زمينه هايى با عده اى مقايسه و ارزيابى مى كنند. در اين فرايند، انسان ارزش ها و الگوهاى عمل افراد يا گروه هاى ديگر را به عنوان يك قالب مقايسه اى مرجع
مى گيرد.(30 ) بديهى است هر فردى در زندگى فردى و اجتماعى خود نقشى ايفا مى كند و اسلام نيز به عنوان مكتبى سعادت بخش براى پيروان خود در زندگى
فردى و اجتماعى شان نقش هايى را معين نموده است كه مسلمانان بايد به ارزيابى ايفاى نقش خود بپردازند. اين جاست كه افراد به گروه مرجع نيازدارند تا با
مراجعه به آن به ارزيابى نقش فردى و اجتماعى خود بپردازند; زيرا گروه مرجع، « يكى از معيارها و الگوهايى است كه هركس هنگام ارزيابى نقش خود در يك موقعيت
معين از آن استفاده مى كند. فرد با اين ارزيابى مى تواند مشخص كند آيا نقش خود را به درستى ايفا كرده است يا نه؟ » (31 )
در يك نظام اجتماعى پايدار، شايسته است گروهى را كه انسان به آن تعلق دارد، گروه مرجع مثبت باشد.(32 ) پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله)، اهل بيت خود (ع)
را به مثابه گروه مرجع به امت معرفى كرده تا آنان پس از رحلت آن حضرت از داشتن گروه مرجع مثبت محروم نباشند، بلكه با بهره گيرى از اين گروه راه كمال را كه
همانا « ان يتخذ الى ربه سبيل » است در پيش گرفته و در زندگى فردى و اجتماعى دچار تحير و سردرگمى نشوند . متأسفانه با آن همه تأكيد رسول الله(ص)،
جامعه اسلامى پس از رحلت آن حضرت (ص)راه ديگری را پيشه كرد و از آن الگوى كامل و گروه مرجع مثبت بهره نبرد و تاوان سختى را نيز در اين راه متحمل گرديد.
البته، عامل اصلى بازماندن امت در بهره گيرى از معارف نورانى اسلام، كه در قلوب عترت مكنون بود، اصحاب سقيفه بودند !
چون مى دانستند كه محبوبيت و نفوذ عترت رسول خدا (ص) در جامعه موجب تزلزل حاكميت مغصوبه شان گرديده و آنان را از مقاصد خويش، كه همانا حكمرانى بر
امت بود، باز مى دارد. از اين رو، تلاش فراوان نمودند تا امت را از خاندان عصمت جدا و دور نگه دارند كه متأسفانه موفقيت بسيارى نيز در اين راه كسب كردند تا جايى
كه مردم حتى مسائل شرعى و دينى خود را از ائمه(ع) نمى پرسيدند.
اين تلاش ها در زمان سلطنت معاويه به اوج خود رسيده بود.
اما با حماسه اى كه نينواييان در كربلا برپا نمودند، روندى كه بنى اميه در جهت كاهش منزلت اهل بيت(عليهم السلام)پيش گرفته بودند، متوقف شد و به تدريج
عداوت ها مبدّل به مودت گرديد و هرچه از واقعه طف مى گذشت، دوستداران و شيفتگان خاندان رسول الله(صلى الله عليه وآله)بيش تر مى شدند، به طورى كه
پس از مدت اندكى، پنج هزار تن از مردم كوفه به خون خواهى فرزند زهرا(عليها السلام) قيام كرده و قتله كربلا را از ميان برداشتند.33
بارى، پس از شهادت سبك بالان عاشق در دشت نينوا، دل ها در گرو محبت خاندان وحى قرار گرفت و عواطف و احساسات عمومى به سوى آنان معطوف گرديد و
اين محبت تنها در سينه ها حبس نگشت، بلكه با شور و هيجان وصف ناشدنى هرساله در تمام عالم به صورت سوگوارى و عزادارى متجلى مى شود.
آيت الله صافى در اين زمينه مى نويسد: « اين مراسمى كه به عنوان عزادارى آن حضرت در هند، پاكستان، عراق، ايران، سوريا، لبنان، بحرين، افغان، مصر و نقاط
ديگر به عنوان زيارت قبر مطهر به خصوص در شب ها و روزهاى مخصوصه مانند عرفه، نيمه رجب، نيمه شعبان، اربعين و عاشورا برگزار مى شود، نشان مى دهد
كه حسين(ع) قلوب همه را مالك شده و مردم حتى بيگانگان عاشق و دلباخته او شده اند.»34
روشن است كه محبت و مودّت، اولين قدم در جهت مقتدا قرار گرفتن شهيد كربلا در امور و شؤون زندگى فردى و اجتماعى محبّان خواهد بود.
به علاوه، عزادارى و سوگوارى هايى كه در طول سال و در نقاط مختلف عالم برگزار مى شود، خود آثار اجتماعى، سياسى، تربيتى و اخلاقى داشته و دارد و اين
همه گامى مؤثر در مرجع قرارگرفتن خاندان نبوت مى باشد و موجب شوكت و ترقى شيعه مى شود; چرا كه بهترين گروه مرجع را در اختيار دارد.
.