در این تاپیک به بررسی روایاتی که در بیان فضایل حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها آمده اند میپردازیم.
1
«قد مر فى باب الركبان يوم القيامة عن النبى صلى الله عليه و آله برواية ابن عباس اءنه قال :
لن يركب يومئذ الا اءربعه : اءنا و على و فاطمة و صالح نبى الله فاءما اءنا فعلى البراق ، و اءما فاطمة ابنتى فعلى ناقتى العضباء... تمام الخير»
ترجمه :
علامه مجلسى گويد:
در باب كسانى كه در روز قيامت محشور مى شوند در حالى كه بر مركب سوار هستند (1)
به نقل از ابن عباس ، از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت كرديم :
در اين روز هيچ كس به صورت سواره محشور نمى شود جز من و على و فاطمه و صالح پيامبر، و من بر براق سوار خواهم بود، و دخترم فاطمه بر شتر من به نام عضباء (2)... . (3)
2
امالى المفيد: (4)
«عمر بن محمد الصيرفى ، عن محمد بن همام ، عن محمد بن القاسم ، عن اسماعيل بن اسحاق ، عن محمد بن على ، عن محمد بن الفيضل ، عن الثمالى ، عن الباقر، عن اءبيه ، عن جده عليهم السلام قال :
قال رسول الله صلى الله عليه و آله ، ان الله ليغضب لغضب فاطمة و يرضى لرضاها» (5)
ترجمه :
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
خداوند به سبب غضب فاطمه عليهاالسلام غضب مى كند و به خشنودى او خشنود مى گردد.
3
الخصال: (6)
«ابن ادريس ، عن اءبيه ، عن الاشعرى ، عن اءبيه عبدالله الرازى عن ابن اءبى عثمان ، عن موسى بن بكر، عن اءبى الحسن الاول عليه السلام قال :
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان الله تعالى اختار من النساء اءربع : مريم و آسية و خديجة و فاطمة» (7)
ترجمه :
رسول خدا صلى الله عليه و آله می فرمايد:
همانا خداوند متعال از ميان زنان جهان چهار تن را فضيلت و برترى داده است . مريم ، آسيه ، خديجه و فاطمه (سلام الله عليهم ).
1
«قد مر فى باب الركبان يوم القيامة عن النبى صلى الله عليه و آله برواية ابن عباس اءنه قال :
لن يركب يومئذ الا اءربعه : اءنا و على و فاطمة و صالح نبى الله فاءما اءنا فعلى البراق ، و اءما فاطمة ابنتى فعلى ناقتى العضباء... تمام الخير»
ترجمه :
علامه مجلسى گويد:
در باب كسانى كه در روز قيامت محشور مى شوند در حالى كه بر مركب سوار هستند (1)
به نقل از ابن عباس ، از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت كرديم :
در اين روز هيچ كس به صورت سواره محشور نمى شود جز من و على و فاطمه و صالح پيامبر، و من بر براق سوار خواهم بود، و دخترم فاطمه بر شتر من به نام عضباء (2)... . (3)
2
امالى المفيد: (4)
«عمر بن محمد الصيرفى ، عن محمد بن همام ، عن محمد بن القاسم ، عن اسماعيل بن اسحاق ، عن محمد بن على ، عن محمد بن الفيضل ، عن الثمالى ، عن الباقر، عن اءبيه ، عن جده عليهم السلام قال :
قال رسول الله صلى الله عليه و آله ، ان الله ليغضب لغضب فاطمة و يرضى لرضاها» (5)
ترجمه :
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
خداوند به سبب غضب فاطمه عليهاالسلام غضب مى كند و به خشنودى او خشنود مى گردد.
3
الخصال: (6)
«ابن ادريس ، عن اءبيه ، عن الاشعرى ، عن اءبيه عبدالله الرازى عن ابن اءبى عثمان ، عن موسى بن بكر، عن اءبى الحسن الاول عليه السلام قال :
قال رسول الله صلى الله عليه و آله : ان الله تعالى اختار من النساء اءربع : مريم و آسية و خديجة و فاطمة» (7)
ترجمه :
رسول خدا صلى الله عليه و آله می فرمايد:
همانا خداوند متعال از ميان زنان جهان چهار تن را فضيلت و برترى داده است . مريم ، آسيه ، خديجه و فاطمه (سلام الله عليهم ).
پی نوشتها :
---------------------------
1- بحارالانوار، ج ص 230 237 باب 8.
290- اين روايت در بحارالانوار، ج 7 ص 231 و 232 شماره 2، از كتابهاى خصال و امالى شيخ صدوق بدين شرح نقل شده است :
انه لن يركب يومئذ الا اءربعه :
اءنا و على و فاطمة و صالح نبى الله ، فاما اءنا فعلى البراق ، و اءما ابنتى فاطمة فعلى العضباء و اءما صالح فعلى ناقة الله التى عقرت ، و اءما على فعلى ناقة من نوق الجنة ... .
2- و مراجعه شود به :
امالى شيخ مفيد، ص 271 ح 3
امالى شيخ طوسى ، ج 1 ص 32
خصال ، ج 1 ص 204 ح 20
مستطرفات السرائر، ص 94 ح 6
ابوجعفر محمد بن عمرو عقيلى مكى (متوفى به سال 322 ه ) در الضعفاءالكبير، ج 3 ص 102864 اين روايت را با اختلاف جزئى در الفاظ آن ،
از سويد بن عمير نقل نموده و سند آن را به دليل مجهول بودن عبدالكريم كيسان كه از راويان حديث مى باشد، تضعيف نموده است .
و سبط ابن جوزى (597 ه ) در كتاب الموضوعات ، ج 3 ص 244 و ابن حجر عسقلانى (852 ه ) در لسان الميزان ، ج 4 ص 52 شماره 145 ،
نيز آن را از سويد بن عمير روايت نموده اند و هر دو نيز آن را جعلى معرفى كرده اند.
و جلال الدين عبدالرحمن سيوطى (911 ه ) در اللالى المصنوعة ، ج 2 ص 444، و ابوالحسن على بن محمد كنانى (963 ه )،
اين روايت را اولا از سويد بن عمير و ثانيا از كثير بن مره انصارى نقل كرده اند و هر دو طريق را تضعيف نموده و محتواى روايت را منكر و غيرقابل قبول توصيف نموده اند.
همان طور كه ديديم اهل سنت اين روايت را از طريق دو نفر، از رسول اكرم صلى الله عليه و آله روايت كرده اند:
1. سويد بن عمير
2. كثير بن مره الحضرمى الرهاوى
اما سويد بن عمير ناشناس مى باشد، ضمن آنكه روايت كننده از او نيز يعنى عبدالكريم بن كيسان مجهول مى باشد
و لذا سند منتهى به سويد ضعيف خواهد بود، و اينكه ابن حجر عسقلانى در الاصابة ،
سعى كرده تا اثبات كند كه او همان سويد بن عامر انصارى است و لذا روايت سويد بن عمير را به او نسبت داده ، ادعايش بى دليل و غيرقابل قبول است .
و اما كثير بن مره از تابعين است و رسول خدا صلى الله عليه و آله را درك نكرده ، لذا روايت او از پيامبر مرسل و بنابراين ضعيف خواهد بود.
و محدثين شيعه حديث مورد بحث را به طرق مختلف از ابن عباس روايت كرده و به آن اعتماد نموده اند.
3- امالى شيخ مفيد، ص 94 و 95 ح 4.
4- و مراجعه شود به :
عيون اخبارالرضا عليه السلام ، ج 2 ص 46 و 47 ح 176
صحيفة الرضا عليه السلام ، ص 45 و 22
بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله ، ص 208
مقتل الحسين عليه السلام ، ج 1 ص 52
اعلام الورى ، ص 149
تبصرة العوام ، ص 224
كامل شيخ بهائى ، ج 1 ص 172
كنزالعمال ، ج 12 ص 111 شماره 34237
امالى صدوق ، ص 313 و 314 ح 1
احتجاج ، ج 2 ص 254 و 255
مناقب ابن مغازلى ، ص 351 و 352
روضة الواعظين ، ج 1 ص 149
امالى شيخ طوسى ، ص 439
شرح الاخبار، ج 3 ص 29
مناقب ابن شهر آشوب ، ج 3 ص 372
المنتخب ، ص 1
تقريب المعارف ، ص 141
نفحات اللاهوت ، ص 79
عوالى اللئالى ، ج 4 ص 93
مجمع البيان ، ج 1 ص 453
المدهش ، ص 129
جلاءالعيون ، ج 1 ص 131
بحارالانوار، ج 21 ص 279
بحارالانوار، ج 43 ص 54
عوالم العلوم ، ج 11 ص 119 و 122
كنوزالحقائق : مناوى ، ص 32
اخبارالدول : قرمانى ، ص 87
عوالم العلوم ، ج 11 شماره 12 و 13
عوالم العلوم ، ج 11 ص 58 شماره 17
بحارالانوار، ج 43 ص 26، 44، 54 و 220
كفاية الطالب ، ص 363
الامامة و السياسة ، ص 12
دلائل الامامة ، ص 52
بحارالانوار، ج 27 ص 62
بحارالانوار، ج 43 ص 21 و 22
بحارالانوار، ص 26
بحارالانوار، ص 220.
5- خصال : ج 1 ص 225 ح 58: حدثنا حسين بن اءحمد بن ادريس قال : حدثنى اءبى قال : حدثنى محمد بن احمد الاشعرى :
قال : حدثنى اءبوعبدالله الرازى ، الحسن بن على بن اءبى عثمان ، عن موسى بن بكر، عن اءبى الحسن الاول عليه السلام :... .
6- و مراجعه شود به :
بحارالانوار، ج 14 ص 201 شماره 11
و بحارالانوار، ج 16 ص 2 شماره 5
و بحارالانوار، ج 96 ص 383 شماره 3.
7- عيون اخبارالرضا عليه السلام ، ج 2 ص 46 و 47 ح 176.